2029 جىلعا دەيىنگى ينفراقۇرىلىم جوسپارى: جوبانىڭ ناتيجەسى قانداي?

فوتو:kapital.kz

بيىل اقپاندا ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ اسا ماڭىزدى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ول كولىك, ەنەرگەتيكا جانە الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ قارقىنىن جەدەلدەتۋ, سونداي-اق مەملەكەتتىك جانە جەكە ينۆەستيتسيالاردى ءتيىمدى پايدالانۋ قاجەتتىگىن باسا ايتتى, دەپ جازدى qandastar.kz

نەگىزگى مىندەتتەر قاتارىندا لوگيستيكا مەن كولىك كوممۋنيكاتسيالارىن جاقسارتۋ, جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتۋ, شالعاي جانە اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردەگى ازاماتتاردىڭ ءومىر سۇرۋىنە قولايلى جاعداي جاساۋ ماسەلەسى ايقىندالدى. سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقاەۆ ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا, ولاردى جۇزەگە اسىرۋ مەرزىمدەرىن ساقتاۋعا جانە قاراجاتتىڭ جۇمسالۋىن مۇقيات باقىلاۋعا باسا نازار اۋداردى.

فوتو: primeminister.kz

وسىعان بايلانىستى ۇكىمەت 2029 جىلعا دەيىنگى ۇلتتىق ينفراقۇرىلىم جوسپارىن ازىرلەپ, بەكىتتى. قۇجاتتىڭ ستراتەگيالىق مىندەتى – باسىم جوبالاردى ايقىنداۋ, نىسانالى كورسەتكىشتەر مەن ينفراقۇرىلىمنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن بەلگىلەۋ.

قازاقستاننىڭ ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ جوسپارى ءتورت نەگىزگى باعىتقا بولىنگەن 204 جوبانى قامتيدى:

• ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىم (46 جوبا) – جاڭا نىسانداردى جاڭعىرتۋ جانە سالۋ, تۇرعىنداردى گازبەن قامتۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ ارقىلى سەنىمدى ەنەرگيامەن قامتاماسىز ەتۋ.
• كولىك ينفراقۇرىلىمى (59 جوبا) – كولىك دالىزدەرىن دامىتۋ, جولداردى رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە تەمىرجول جەلىسىن جاڭعىرتۋ.
• سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ ينفراقۇرىلىمى (89 جوبا) – سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ, سۋ بۇرۋ جانە سارقىندى سۋلاردى تازارتۋ نىساندارىن سالۋ جانە جاڭعىرتۋ.
• تسيفرلىق ينفراقۇرىلىم (10 جوبا) – ينفراقۇرىلىمدى باقىلاۋ جانە باسقارۋ ءۇشىن تسيفرلىق شەشىمدەردى ەنگىزۋ.

ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىم: تۇراقتىلىق جانە «جاسىل» تەحنولوگيالارعا كوشۋ

2024 جىل قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكا سالاسىن دامىتۋداعى ماڭىزدى كەزەڭى بولدى. بيىل ەلىمىزدىڭ جىلۋ ەنەرگەتيكاسىنا, جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنە (جەك) جانە ەلەكتر ەنەرگەتيكاسىنا ايتارلىقتاي اسەر ەتكەن بىرنەشە ماڭىزدى كەلىسىم مەن زاڭدارعا قول قويىلدى.

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ «جىلۋ-ەلەكتر ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ»  بيۋدجەتتىك باعدارلاماسى شەڭبەرىندە 2024 جىلى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 14 جوبانى ىسكە اسىرۋعا,  52,7 ملرد تەڭگە ءبولىندى, ونىڭ ىشىندە 6 جوبا جىلۋمەن قامتۋعا, 8 جوبا ەلەكترمەن جابدىقتاۋعا قاتىستى. قازىرگى ۋاقىتتا وسى جوبالاردىڭ ەكەۋى – «اقجايىق» ەتجك جانە ورال قالاسىنىڭ گتس-54 اۋداندارىنداعى 110/10 كۆ قوسالقى ستانسالارى پايدالانۋعا بەرىلدى, بۇل ءوڭىردى ەنەرگيامەن قامتۋ سەنىمدىلىگىن ەداۋىر ارتتىردى.

ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋدى ىنتالاندىرۋ ءۇشىن قازاقستان قايتارىمدى ينۆەستيتسيالاردىڭ جىلدىق ءليميتىن 32 ملرد تەڭگەدەن 428 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتتى. بۇل جۇمىس ىستەپ تۇرعان ەنەرگيا ءوندىرۋشى ۇيىمدار ءۇشىن نەگىزگى جابدىقتاردى جاڭعىرتۋ, رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە كەڭەيتۋ جونىندەگى جوبالار پۋلىن ەداۋىر كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەردى. قازىرگى ۋاقىتتا ينۆەستيتسيالىق كەلىسىمدەر شەڭبەرىندە جالپى قۋاتى 2,48 گۆت بولاتىن 19 كەلىسىم قولدانىستا, ونىڭ ىشىندە قايتارىمدى ينۆەستيتسيالار ءليميتى ۇلعايعاننان كەيىن 13 كەلىسىم (جيىنتىق قۋاتى 1,4 گۆت) جاسالدى. بۇل ەلىمىزدىڭ ەنەرگيا جۇيەسىنىڭ قۋاتىن ەداۋىر ارتتىرۋعا جانە ونىڭ تۇراقتىلىعىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

2024 جىلى جۇيەلىك وپەراتور ءىرى ەنەرگەتيكالىق نىسانداردا بىرقاتار كۇردەلى جوندەۋ جۇمىسىن جوسپارلادى. جوندەۋ باعدارلاماسى اياسىندا ەلەكتر ستانسالارىندا 10 ەنەرگيا بلوكتى, 55 قازاندىقتى جانە 45 تۋربينانى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ كوزدەلگەن. بۇگىنگى تاڭدا 9 ەنەرگيا بلوكتا, 53 قازاندىقتا جانە 39 تۋربينادا جۇمىس اياقتالدى. 1 ەنەرگيا بلوگىندا, 2 قازاندىقتا جانە 6 تۋربينادا جۇمىس ءتۇرلى اياقتالۋ ساتىسىندا.

2024 جىلعى 8 شىلدەدە مەملەكەت باسشىسى جىلۋمەن جابدىقتاۋ سالاسىندا جيناقتالعان كەشەندى پروبلەمالاردى شەشۋگە باعىتتالعان «جىلۋ ەنەرگەتيكاسى تۋرالى» جاڭا سالالىق زاڭعا قول قويدى. زاڭ جىلۋ جۇيەسى مەن جىلۋ ەنەرگەتيكاسى وبەكتىلەرى جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا, حالىق ءۇشىن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا جانە جىلۋمەن جابدىقتاۋدىڭ سەنىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان. زاڭ شەڭبەرىندە ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ جانە سالاعا ينۆەستيتسيالار تارتۋ جونىندەگى شارالار دا كوزدەلگەن.

حالىقارالىق ارىپتەستەرمەن ىنتىماقتاستىق قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق ورنىقتى ەنەرگەتيكا جولىنداعى ۇستانىمىن نىعايتتى. 7 ناۋرىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن ساۋد ارابياسى كورولدىگىنىڭ ۇكىمەتى اراسىندا 1 گۆت جەل ەلەكتر ستانساسىنىڭ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. بۇل جوبا جەتىسۋ وبلىسىندا ىسكە اسىرىلادى, ينۆەستور حالىقارالىق كومپانيا – Acwa Power.

2024 جىلعى 12 قاراشادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن «Qazaq Wind Power» جشس اراسىندا جامبىل وبلىسىندا جەل ەلەكتر ستانساسىنىڭ جوباسىن ىسكە اسىرۋ تۋرالى تاعى ءبىر ماڭىزدى كەلىسىمگە قول قويىلدى. جوبانىڭ نەگىزگى ينۆەستورى – Masdar كومپانياسى, ال جەس قۋاتى 1 گۆت قۇرايدى. بۇل كەلىسىم قازاقستاننىڭ جەك دامىتۋ جانە كومىرتەگى شىعارىندىلارىن ازايتۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق باعدارلاماسىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدى. سونداي-اق قاراشا ايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىندا جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى سالاسىنداعى بىرقاتار جوبالاردى ىسكە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. كەلىسىم شەڭبەرىندە جالپى قۋاتى 1,8 گۆت جەل جانە كۇن ەلەكتر ستانسالارىن سالۋ جوسپارلانۋدا, بۇل ەلىمىزدەگى ەنەرگيا كوزدەرىن ءارتاراپتاندىرۋ ءۇشىن ماڭىزدى قادام بولماق. جەك وبەكتىلەرىن سالۋ قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكالىق تەڭگەرىمىندەگى جاسىل تەحنولوگيالاردىڭ ءرولىن نىعايتۋداعى نەگىزگى كەزەڭ بولادى, بۇل ەلىمىزدىڭ ورنىقتى دامۋىنا جانە كومىرتەگى ءىزىن تومەندەتۋگە ىقپال ەتەدى.

سونىمەن قاتار قازاقستان كاتاردىڭ قاتىسۋىمەن جوبالاردى بەلسەندى دامىتۋدا. 20 ناۋرىزدا قىزىلوردا وبلىسىندا قۋاتى 1,1 گۆت بۋ-گاز قوندىرعىسى مەن اباي وبلىسىندا قۋاتى شامامەن 350 مۆت سۋ ەلەكتر ستانساسىنىڭ قۇرىلىسىن قوسقاندا, بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە اسىرۋ تۋرالى كاتار مەملەكەتىمەن ۇكىمەتارالىق كەلىسىمگە قول قويىلدى. 17 ساۋىردە رەسەي فەدەراتسياسىمەن تاعى ءبىر ۇكىمەتارالىق كەلىسىمگە قول قويىلدى, ول كوكشەتاۋ, سەمەي جانە وسكەمەن قالالارىندا جيىنتىق قۋاتى شامامەن 1 گۆت بولاتىن ءۇش جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىن سالۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋدى كوزدەيدى. بۇل جەو ەلىمىزدىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن جاقسارتا وتىرىپ, قازاقستاننىڭ ءتۇرلى وڭىرلەرىندە سەنىمدى ەنەرگيامەن جابدىقتاۋدى قامتاماسىز ەتەدى.

كولىك ينفراقۇرىلىمى: ماڭىزدى نىسانداردى دامىتۋ

2024 جىل قازاقستاننىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن جوندەۋ, رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە سالۋ جونىندەگى اۋقىمدى جوبالاردى ىسكە اسىرۋداعى ماڭىزدى كەزەڭ بولدى. مەملەكەتتىك باعدارلاما اياسىندا بيىل 12 مىڭ شاقىرىم اۆتوموبيل جولدارىن جوندەۋ جانە سالۋ جۇمىسى باستالدى, ونىڭ 7 مىڭ شاقىرىمى جىل سوڭىنا دەيىن اياقتالادى.

ەلىمىزدىڭ نەگىزگى وڭىرلەرى مەن حالىقارالىق كولىك باعىتتارىن بايلانىستىراتىن ءتورت ماڭىزدى اۆتوجول ءدالىزىن رەكونسترۋكتسيالاۋدىڭ اياقتالۋى جىلدىڭ باستى جەتىستىكتەرى ىشىندە ەرەكشە كوزگە تۇسەدى.

• ەلىمىزدىڭ ورتالىق جانە وڭتۇستىك وڭىرلەرىن بايلانىستىراتىن ماڭىزدى بۋىن سانالاتىن قاراعاندى – الماتى (879 كم) اۆتوجولىن رەسونسترۋكتسيالاۋ اياقتالدى;
• قازاقستاننىڭ شىعىسى مەن وڭتۇستىگى اراسىنداعى كولىك قاتىناسىن قامتاماسىز ەتەتىن تالدىقورعان – وسكەمەن (768 كم) تاس جولىن رەكنوسترۋكتسيالاۋ اياقتالدى;
• باتىس قازاقستاندا كولىك قاتىناسىن جاقسارتۋعا ىقپال ەتەتىن اقتوبە – قاندىاعاش (96 كم) ۋچاسكەسىندە جۇمىستار اياقتالدى;
• قازاقستاندى رەسەيمەن بايلانىستىراتىن اتىراۋ – استراحان (212 كم) اۆتوموبيل جولىن رەكونسترۋكتسيالاۋدىڭ اياقتالۋى ارقىلى حالىقارالىق كولىك ءدالىزىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسىلدى.

جالپى, 2024 جىلى جول قۇرىلىسىنىڭ باسقا سالالارىندا دا ايتارلىقتاي پروگرەسكە قول جەتكىزىلدى. جوندەۋ جانە رەكونسترۋكتسيالاۋ جۇمىستارى كۇردەلى جانە ورتاشا جوندەۋلەردى, سونداي-اق جەرگىلىكتى ماڭىزى بار جولدارداعى جۇمىستاردى قوسقاندا, 7,5 مىڭ شاقىرىمنان استام جولدى قامتىدى.

تەمىر جول كولىگى سالاسىندا ماگيسترالدى تەمىرجول جەلىسىن جوندەۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا, 2024 جىلى 1401 شاقىرىمعا جوندەۋ جۇرگىزىلدى (ونىڭ ىشىندە كۇردەلى جوندەۋ – 570 كم, كومپونەنتتىك جوندەۋ – 187 كم جانە الدىن الا جوسپارلى جوندەۋ – 644 كم).

سونىمەن قاتار بيىل 143 جولاۋشىلار ۆاگونى, 185 لوكوموتيۆ جانە 1,5 مىڭ جۇك ۆاگونى جاڭارتىلدى. 2024 جىلدىڭ 10 ايىندا قازاقستانعا جاڭا 113 جولاۋشىلار ۆاگونى جەتكىزىلدى, ال جىل سوڭىنا دەيىن تاعى 30 ۆاگون جەتكىزىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل تەمىرجولدارداعى جايلىلىق پەن قاۋىپسىزدىكتى ايتارلىقتاي جاقسارتۋعا, سونداي-اق جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

2024 جىلعى 11 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تەمىرجول كولىگىمەن 19,2 ملن جولاۋشى جانە 390,5 ملن توننا جۇك تاسىمالداندى. جولاۋشىلار تاسىمالى 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا 5,5%-عا ءوستى. بۇل تەمىرجول قىزمەتتەرىنە دەگەن سەنىمنىڭ ارتقانىن كورسەتەدى.

2024 جىلى تۋريستىك سەگمەنتتى دامىتۋ ماقساتىندا «الماتى – تۇركىستان – تاشكەنت – الماتى» جاڭا باعىتى ىسكە قوسىلدى. ول تۋريستەردى تارتۋعا جانە قازاقستان مەن وزبەكستان اراسىنداعى مادەني الماسۋدى پوپۋلياريزاتسيالاۋعا ىقپال ەتەدى. بارلىق ەكسكۋرسيانى كاسىبي گيدتەر جۇرگىزەدى, ال جولاۋشىلاردىڭ جايلىلىعى ءۇشىن زاماناۋي اۆتوبۋستار قاراستىرىلعان. بۇل جوبا ىشكى جانە حالىقارالىق ءتۋريزمدى دامىتۋداعى, سونداي-اق ەلدەر اراسىنداعى مادەني جانە ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ىنتالاندىرۋداعى ماڭىزدى قادام بولدى.

وتكىزۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ جانە جۇك تاسىمالى ءۇشىن جاعدايدى جاقسارتۋ ماقساتىندا جالپى ۇزىندىعى 1,3 مىڭ شاقىرىم بولاتىن ءتورت ءىرى تەمىرجول جوباسىنىڭ قۇرىلىسى جالعاسۋدا.

ولاردىڭ ىشىندە:

● «دوستىق – مويىنتى» (جۇمىستار 75% اياقتالدى);

● «الماتى اينالما جەلىسى»;

● «داربازا – ماقتاارال»;

● «باقتى – اياگوز».

اتالعان جوبالار ىشكى تەمىرجول قاتىناسىن دامىتۋعا جانە ەلىمىزدىڭ ترانزيتتىك الەۋەتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. بۇل تاۋار تاسىمالداۋ جانە لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋ ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە.

2024 جىلى ەلىمىزدە تەڭىز ينفراقۇرىلىمى ايتارلىقتاي نىعايدى. اقتاۋ پورتىندا جىلىنا 300 مىڭ جفب وتكىزۋ قابىلەتى بار كونتەينەرلىك حاب سالىنۋدا. قۇرىق پورتىندا جاڭا استىق تەرمينالى مەن «سارجا» كوپفۋنكتسيونالدى تەرمينالىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. بۇل, ءوز كەزەگىندە, ترانزيتتىك الەۋەتتى كەڭەيتىپ, قازاقستان پورتتارىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن جىلىنا 30 ملن تونناعا دەيىن ارتتىرۋدى قامتاماسىز ەتەدى. بۇل جوبالاردىڭ بارلىعى مۋلتيمودالدى لوگيستيكانى ايتارلىقتاي جاقسارتىپ, ءدالىزدىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەسەدى.

جىلىنا 1 ملن توننا قۋاتتىلىعى بار جاڭا استىق تەرمينالىنىڭ اشىلۋى قازاقستاندا ترانزيت پەن لوگيستيكانى دامىتۋداعى ماڭىزدى وقيعا بولدى. جوبا اياسىندا ءبىر ۋاقىتتا 28 مىڭ توننا استىق ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن 18 سيلوس سالىندى. تەرمينالدىڭ كونۆەيەرلەرىنىڭ ونىمدىلىگى ساعاتىنا 300 توننا. بۇل تەرمينال استىق ەكسپورتىن, ونىڭ ىشىندە قازاقستان – يران باعىتى جانە كاۆكاز ايماعى ەلدەرىنە جەتكىزۋ كولەمىن ارتتىرۋدى قامتاماسىز ەتەدى. جوبا لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمنىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتىنە اينالىپ, قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋداسىن كەڭەيتۋگە ىقپال ەتەدى دەپ كۇتىلۋدە.

2024 جىلى قازاقستان اۋە كولىگىن دامىتۋدا ماڭىزدى قادامدار جاسادى. الماتى مەن قىزىلوردا اۋەجايلارىندا جاڭا جولاۋشىلار تەرمينالدارى پايدالانۋعا بەرىلدى. الماتىداعى تەرمينالدىڭ وتكىزۋ قابىلەتى 6 ەسە ارتتى (جىلىنا 2,5 ملن-نان 14 ملن جولاۋشىعا دەيىن), ال قىزىلوردادا 7 ەسە ءوستى (جىلىنا 300 مىڭنان 2 ملن جولاۋشىعا دەيىن).

بۇدان بولەك, جىل سوڭىنا دەيىن شىمكەنت قالاسى اۋەجايىندا جاڭا تەرمينالدى ىسكە قوسۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل وتكىزۋ قابىلەتىن 7,5 ەسەگە ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ايتا كەتۋ كەرەك, بۇل ينفراقۇرىلىمدىق جوبالار جالپى سوماسى 150 ملرد تەڭگەدەن اساتىن جەكە ينۆەستيتسيالار ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلدى.

بيىل ەلىمىزدەگى 8 اۋەجايدا كۇردەلى جانە اعىمداعى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا, استانا, اقتوبە, شىمكەنت, قاراعاندى, جەزقازعان, اقتاۋ جانە پاۆلودار اۋەجايلارىنداعى ۇشۋ-قونۋ جولاقتارى جوندەلدى, سونداي-اق بالقاش قالاسى اۋەجايىندا رۋلەج جولى مەن پەررون رەكونسترۋكتسيالاندى.

اتالعان جۇمىستار ۇشۋ رەيستەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.

سونىمەن قاتار جولاۋشىلار ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساپ, ەلىمىزدىڭ تۋريستىك جانە ىسكەرلىك الەۋەتىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى.

2024 جىلى ءىرى ينفراقۇرىلىمدىق بىرقاتار جوبا اياقتالدى:

● شاقپاق بابا اسۋىنداعى تۋننەلدىڭ قۇرىلىسى. بۇل جىل بويى قاۋىپسىز قوزعالىستى قامتاماسىز ەتىپ, قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك ايماقتارى اراسىنداعى كولىك قاتىناسىن ايتارلىقتاي جاقسارتتى.

● بۇقتىرما سۋ قويماسى ارقىلى وتەتىن كوپىر شىعىس قازاقستان ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزدى نىسانعا اينالىپ, وڭىردەگى ەلدى مەكەندەر اراسىنداعى سەنىمدى قاتىناستى قامتاماسىز ەتتى.

● شامالعان ستانساسىنداعى جولايىرىعى تەمىرجول مەن اۆتوموبيل كولىگىنىڭ قيىلىسىن الىپ تاستاۋعا مۇمكىندىك بەرىپ, قوزعالىس قاۋىپسىزدىگىن ارتتىردى.

تحكب ءوسۋى جانە دامۋى

ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتى (تحكب) تۇراقتى ءوسۋدى جالعاستىرىپ كەلەدى. وتكىزۋ قابىلەتى جىلىنا 6 ملن تونناعا, ونىڭ ىشىندە 100 مىڭ جفب كونتەينەرلىك تاسىمالدارعا دەيىن ۇلعايۋدا. 2024 جىلدىڭ 11 ايىندا جۇك تاسىمالىنىڭ كولەمى 63%-عا ءوسىپ, 4,1 ملن تونناعا جەتتى, ال كونتەينەرلىك تاسىمالدار 2,6 ەسەگە ارتىپ, 50,5 مىڭ جفب قۇرادى. بۇل كورسەتكىشتەر باعىتتىڭ ايتارلىقتاي وسكەنىن دالەلدەيدى.

2024 جىلى ترانسكاسپي كولىك ءدالىزىنىڭ ۇيلەستىرۋ ورتالىعى ىسكە قوسىلدى. ول ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا جانە باعىتتىڭ فۋنكتسيونالىن كەڭەيتۋگە باعىتتالعان. جاڭا پلاتفورما تحكب-نىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن بولادى. بۇل ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى جەتكىزۋ مەرزىمىن 15 كۇنگە دەيىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جوباعا قازاقستان, ازەربايجان, گرۋزيا, تۇركيا, قىتاي سياقتى نەگىزگى ەلدەر مەن كومپانيالار بەلسەندى قاتىسۋدا. بۇل تحكب-نىڭ جاھاندىق ساۋدا ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن ايقىندايدى.

وتكىزۋ قابىلەتىن ارتتىرۋعا جانە قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە.

ينتەللەكتۋالدى كولىك جۇيەلەرى

بۇگىنگى كۇنى قازاقستاندا 450 مىڭنان استام جۇك اۆتوكولىگى تىركەلگەن, ولار كۇنەلىكتى ەل اۋماعى بويىنشا جۇك تاسىمالدايدى. بۇل كولىك قۇرالدارى, اسىرەسە ولاردىڭ سالماقتىق جانە كولەمدىك سيپاتتامالارىن ەسكەرە وتىرىپ, جول جامىلعىسىنىڭ جاعدايىنا ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى. كولىك جۇيەسىنىڭ قالىپتى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ جانە اۆتوجولدارعا ارتىق جۇكتەمەنى بولدىرماۋ ءۇشىن اۋىر سالماقتى كولىكتەردىڭ سالماعى مەن ولشەمدەرىن ءتيىمدى باقىلاۋ قاجەت.

اتالعان ماسەلەلەردى شەشۋ ماقساتىندا 2025 جىلعا دەيىن 220 اۆتوماتتاندىرىلعان ولشەۋ ستانساسىن ء(اوس) ورناتۋ جوسپارلانۋدا. ستانسالار تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەيدى جانە اۆتوكولىك قۇرالدارىنىڭ سالماعى مەن ولشەمدەرىن ۇزدىكسىز باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتەدى. بۇل كولىك اعىنىن ءتيىمدى باقىلاۋعا, شامادان تىس جۇكتەمەلەردىڭ الدىن الۋعا جانە رەسپۋبليكالىق جولداردىڭ قالىپتى پايدالانىلۋىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

قازىرگى ۋاقىتتا ەلدە 45 ءاوس ورناتىلعان, ولاردىڭ ىشىندە:

● 25 ستانسا «قازاۆتوجول» اق ورناتىلعان;

● 7 — استانادا;

● 1 — قوستاناي وبلىسىندا;

● 12 — ۇلكەن الماتى اينالما اۆتوجولىندا ء(ۇاااج) ورنالاسقان.

بۇل ستانسالار اۋىر اۆتوكولىك قۇرالدارىنىڭ قوزعالىسىن باقىلاۋعا جانە سالماق-گاباريتتىك نورمالاردىڭ بۇزىلۋىن ناقتى ۋاقىت رەجيمىندە تىركەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل جۇمىس تيىمدىلىگىن ەداۋىر ارتتىرىپ, ادامي فاكتوردى ازايتادى.

قازاقستاندا باقىلاۋ جۇيەسىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ ءۇشىن قوزعالىس بارىسىندا اۆتوكولىك قۇرالدارىن اۆتوماتتى تۇردە ولشەۋگە ارنالعان «سەرگەك» قاعيداتىن ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.

اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسكە وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. اكىمشىلىك ءىس جۇرگىزۋدىڭ بىرىڭعاي ءتىزىلىمى پروتسەسسينگ ورتالىعىمەن ينتەگراتسيالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بۇل اكىمشىلىك پروتسەستەردى تولىق اۆتوماتتاندىرۋعا, ولاردى بارىنشا اشىق ءارى جىلدام جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.