«ادىلدىك جانە وركەندەۋ» قورىتىندى شىعاردى: قازاقستاندىقتاردىڭ جول ساپاسىنا كوڭىلى تولا ما?

فوتو: اشىق دەرەككوز

ستاتيسكانى سارالاساق, بيىل ەلىمىزدە 12 مىڭ شاقىرىم تراسسا مەن 2,5 مىڭ شاقىرىم وبلىسارالىق جانە اۋدانارالىق اۆتوكولىك جولى توسەلىپ, جوندەۋدەن وتكەن. الايدا «ادىلدىك جانە وركەندەۋ» قوعامدىق قورى جۇرگىزگەن مونيتورينگ كوڭىل كونشىتپەيدى, دەپ جازادى qandastar.kz

تۇرعىنداردىڭ 40 پروتسەنتى عانا بيىل ءوز ەلدى مەكەنىندەگى جولدىڭ جاقسارعانىن ايتادى. ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ تورتتەن بىرىنەن استامى جاعداي وزگەرمەگەنىن جەتكىزگەن. ال 30%-ءى كەرىسىنشە ءتىپتى جول جايى ناشارلاعانىن العا تارتىپ وتىر.

زەرتتەۋ كورسەتكەندەي, ازاماتتاردىڭ 68,5% ەلدەگى جول قۇرىلىسىنىڭ قارقىنىنا كوڭىلى تولمايدى. ال 70%-تەن استامى جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ ساپاسىنا نارازى. ءوز پىكىرىن بىلدىرگەن تۇرعىنداردىڭ جارتىسى بىلتىر عانا جوندەلگەن جولدار جارامسىز بولىپ قالعانىن دا جاسىرمايدى. باستى تۇيتكىلدەر –  ساپالى ماگيسترالدار از (58%), تۇرعىن اۋداندارداعى جولدىڭ جاي-كۇيى ناشار (46%), ماگيسترالداردا جارىق جوق, جولداردا شۇڭقىر كوپ (39%); سۋاعارلار جوق, اۋداندارداعى جولدار جارىقتاندىرىلمايدى (34% جانە 31%), قار دۇرىس تازالانبايدى ءارى كوكتايعاققا قارسى شارالار جاسالمايدى (29%).

بايقاپ قاراساق, قالا تۇرعىندارىنا قاراعاندا اۋىل تۇرعىندارىنىڭ شاعىمى  شاش ەتەكتەن. الەۋمەتتىك مونيتورينگ قاتىسۋشىلارىنىڭ 60% استامى ساپاسىز جول كەسىرىنەن ءوزى نەمەسە جاقىندارى اپاتقا تۇسكەنىن ايتقان.

«حالىقتىڭ جول ساپاسىنا كوڭىلى تولماۋىنىڭ باستى سەبەبى – جەمقورلىق پەن ۇرلىق (38,83%). ەكىنشى ورىندا  – جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنىڭ جۇمىسى ولقى (17,31%), ال ءۇشىنشى ورىندا – ۇكىمەت تاراپىنان باقىلاۋدىڭ بولماۋى (12,2%). جول قىزمەتتەرىنىڭ ناشار جۇمىسى ءتىزىمدى تۇيىندەپ تۇر  (11,53%).

الەۋمەتتىك مونيتورينگ اياسىندا قاتىسۋشىلار ەلدەگى جولداردىڭ جاعدايىن  جاقسارتۋعا قاتىستى ءوز پىكىرىمەن دە ءبولىستى. 60%-ءى جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ كەرەكتىگىن ايتسا, جولداردى كەڭەيتۋ جانە جولاقتاردى ارتتىرۋ دەگەن نۇسقانى قاتىسۋشىلاردىڭ 34%-ءى تاڭداعان. جوندەۋ قارقىنىن جىلدامداتۋ جانە قۇرىلىس كەزىندە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ شارالارىن 33% جانە 31% ى  اتاپ وتكەن» دەلىنگەن قوردىڭ اقپاراتىندا.

الەۋمەتتىك مونيتورينگتە تۇرعىنداردىڭ تالاپ-تىلەگى مەن ۇسىنىستارى بار. ونىڭ ىشىندە جول ساپاسىنا باقىلاۋدى كۇشەيتۋ, بولىنگەن قاراجاتتىڭ ماقساتتى جۇمسالۋىن قاداعالاۋ,  زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ بار.

تاعى ءبىر ەسكەرەر تۇس, ساۋالناماعا قاتىسۋشىلار جول ساپاسىنا قاتىستى اقپارات جيناقتالاتىن ارنا – «قازاۆتوجولدىڭ» تەگىن بايلانىس ورتالىعىن بىلمەيتىن بولىپ شىقتى.

«ءبىز قوعام تاراپىنان جۇمىس بارىسىنا, مەردىگەرلەرگە, جول قۇرىلىسى مەن جوندەۋ ساپاسىنا قوعامدىق باقىلاۋ ورناتۋعا دەگەن سۇرانىستىڭ جوعارى ەكەنىن كورىپ وتىرمىز. قازاقستاندىقتار بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن مەملەكەتپەن, بيزنەسپەن ارىپتەستىككە ءازىر. قوردا قوعامدىق باقىلاۋدىڭ ءىس جۇزىندە تەكسەرىلگەن تاجىريبەسى بار جانە ءبىز اۆتوكولىك جولدارىنىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن كۇش بىرىكتىرۋگە دايىنبىز. قور بەلسەندىلەرى جاعدايدى وزگەرتۋ ءۇشىن اشىق باقىلاۋ, زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ جانە جول جۇمىستارى كەزىندە ازاماتتاردىڭ مونيتورينگكە بەلسەندى قاتىسۋى كەرەك ەكەنىنە سەنىمدى», – دەدى «ادىلدىك جانە وركەندەۋ» قوعامدىق قورىنىڭ ديرەكتورى دانا رىسمۇحامەدوۆا.

ايتا كەتەيىك اتالعان قور مونيتورينگكە 5-25 قاراشا ارالىعىندا ماڭىز بەردى. وعان 5681 تۇرعىن قاتىستى.