جاڭالىقتار
ايدوس مەلدەحاننىڭ ايەل كىسىنى سوققىعا جىعىپ ولتىرگەنى راس پا?
9 قاراشا كۇنى الماتىدا اسكەري سوت قاڭتار وقيعاسى كەزىندە قازا تاپقان ءتورت جاسار ايكوركەم مەلدەحاننىڭ ولىمىنە قاتىستى تالقىلاۋدى اياقتادى. سوتتا پروكۋرور ايدوس اقبەرگەن ايىپتالۋشى اسكەري قىزمەتكەر ارمان جۇماندى 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋدى سۇرادى. اتالعان وقيعادان كەيىن رەداكتسيامىزعا قاڭتارداعى ءىستى قۋدالاعان ايدوس مەلدەحاننىڭ كىسى ولتىرگەنى تۋرالى دەرەك كەلىپ ءتۇستى. تىلشىمىزگە مارقۇمنىڭ اجەسى ءمان-جايدى بايانداپ, ەل الدىندا جۇرگەن بەلسەندىنىڭ وتكەنىنە قاتىستى اقپاراتتارمەن ءبولىستى, دەپ حابارلايدى Qandastar.kz سايتى. بۇل تۋرالى Ozgeris.kz سايتىنداعى ماتەريالدا ايتىلدى.
22 جاستاعى الەۆتينانىڭ ولىمىنە ايدوس مەلدەحان ۇلىنىڭ قاتىسى
الەۆتينا چەمباروۆا – 1984 جىلى تاراز قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 8 جاسىنان باستاپ اجەسى گالينا يۆانوۆنانىڭ تاربيەسىندە وسكەن. اجەسىنىڭ ايتۋى بويىنشا زەرەك, العىر, پىسىق, ىسكە بەيىم جان بولعان. وقۋ بىتىرگەن سوڭ ساۋدا ىسىمەن اينالىسىپ تۇركيا ەلىندە تاۋار ساتۋ كاسىبىن جۇرگىزگەن. سول ەلدە ءجۇرىپ ءوزىنىڭ ادامىن جولىقتىرىپ, ەكى ەل اراسىندا جۇمىس بابىمەن ءجيى قاتىنايتىن.
گالينا يۆانوۆنانىڭ ايتۋىنشا, نەمەرەسى بەس تىلدە: قازاق, ورىس, وزبەك, تۇرىك, اعىلشىن تىلدەرىندە سويلەيتىن.
ايتالىق, قايعىلى وقيعا 2006 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا ورىن العان. الەۆتينانىڭ تۇركياعا سوڭعى ساپارى سول جىلدىڭ 6-قىركۇيەگىندە بولدى. 13-14 قىركۇيەك كۇندەرى قازاقستانعا تاۋار الىپ قايتا ورالعان ونى ايدوس مەلدەحان ۇلى تاكسي قىزمەتىندە شىمكەنت قالاسىنا 100 دوللارعا جەتكىزبەك بولىپ كەلىسەدى. گالينا يۆانوۆنانىڭ (اجەسى) ايتۋىنشا, الەۆتينانىڭ سومكەسىندە جىگىتى بەرگەن 5 مىڭ دوللار قاراجاتى جانە وزىندە تاعى 1200 دوللار اقشاسى بولعان. ايدوس مەلدەحان ۇلى بۇل تۋرالى بىلگەن جانە چەمباروۆانىڭ وزىنە وتىرۋىن الدىن-الا جوسپارلاعان دەيدى. تۇنگى ساعات 1:00 شاماسىندا كولىككە وتىرعان الەۆتينا سول كۇيى ۇيىنە ورالماعان.
چەمباروۆا قالاي ءولتىرىلدى? اجەسىنىڭ ۆەرسياسى
2007 جىلعى 13 قىركۇيەكتە شىعارىلعان ۇكىم بويىنشا چەمباروۆانىڭ مويىن بولىگىنە قىلقىندىرۋ ارقىلى كۇش كورسەتىلىپ, سوققى جاسالعانى بەلگىلى بولعان. رەسمي قۇجاتتا چەمباروۆانىڭ ءمايىتىن قاراۋ كەزىندە دەنە جاراقاتتارىندا باسىنا قان قۇيىلۋ جانە بەت پەن مويىننىڭ سىندىرىلۋى تۇرىندە بەلگىلەر انىقتالعانى جازىلعان.
گالينا يۆانوۆنانىڭ سوزىنشە, الەۆتينانى ەكى ادام بىرىگىپ ولتىرگەن:
«اليا سونداي سۇلۋ بولاتىن. سونداي ادەمى قىز ەدى. ۇكىمدە ول كولىكتە جالعىز بولىپ, الدىڭعى ورىندىقتا وتىرعان دەپ جازىلعان. ونىڭ ولىمىنەن كەيىن ەكى جىلدان سوڭ ونىڭ جولاۋشىلاردان جالعىز بولماعانىن ءبىلدىم. كولىكتىڭ ارتقى ورىندىعىندا تاعى بىرەۋ وتىرعان. نەمەرەم ۇيىقتاپ قالعان سوڭ, الگى مەلدەحان ۇلى ونى ۇناتىپ قالىپ ارام ويمەن قىزدى ۇرىپ جىبەرگەن. اليا ەسىنەن تانىپ قالادى. الگى ەركەك جىنىستىق قاتىناسپەن اينالىسۋعا ۇسىنىس بىلدىرگەن. نەمەرەم وعان ءسوز قايتارىپ, قارسى شىققان. قاسىنداعى ادام ەكەۋى سوققىعا جىعىپ, زورلاعان. ولار ەكەۋ بولعان. ال ۇكىمدە تەك ءبىر ادامنىڭ اتى عانا اتالادى. مەلدەحان ۇلىنىڭ اكەسى پودپولكوۆنيك. مىقتى تانىستارى بار ەدى. بىزگە ءتىپتى ارىزدى قايتىپ السىن دەپ اقشا ۇسىندى. ماعان كولىك بەرەمىن, ارىزىڭدى قايتار دەگەن ەدى. ناعىز وڭباعان ادام ول. تۋعان شەشەسىن اقشاعا ساتاتىن ادام» – دەدى ول.
سونداي-اق گالينا اجەي قىزدىڭ دەنەسىن ەكى ادام ەكى جاعىنان سۇيرەپ اپارىپ تاستاعانىن ايتتى. مۇنى كورگەن كۋاگەرلەر بارىن قوسا كەتتى. مەركى ماڭىنداعى كافەلەردىڭ ماڭىندا ونىڭ دەنەسىن ەكى جاقتان سۇيرەپ اپارىپ تاستاپ, بار مۇلكىن, اقشاسىن, تەلەفونىن توناپ كەتكەنىن ايتتى.
«ولار نەمەرەمدى ەسىرتكى قولداندى, جەزوكشە دەپ تە ايىپتادى. قايداعى ەسىرتكى, قايداعى جەزوكشەلىك? ول ءبىلىمدى, وقىعان ازامات ەدى. جەزوكشە بولاتىن بولسا نەگە ونىڭ ۇسىنىسىنا كەلىسپەدى? ءبارىن نەمەرەمە جابا سالعىلارى كەلدى», – دەپ قوستى گالينا يۆانوۆنا.
سوت ءىسى قالاي جۇرگىزىلدى?
سوت شەشىمىمەن ارنايى ەكسپەرتيزا تاعايىندالىپ, مارقۇمنىڭ دەنەسى زەرتتەلگەن. ۇكىم قۇجاتىندا كورسەتىلگەن دەرەكتەرگە سايكەس دەنەسىندەگى جاراقاتتارى بويىنشا ا.چەمباروۆانىڭ ءمايىتىن قاراۋ كەزىندە مويىن مۇشەلەرىنىڭ جابىق زاقىمدانۋى تۇرىندە, مىقىن سۇيەگىنىڭ وڭ جاق ءمۇيىزىنىڭ, ۇلكەن سۇيەكتىڭ وڭ جاق تاباقشاسىنىڭ اينالاسىنداعى جۇمساق تىندەرگە قان قۇيىلۋى, مويىن ايماعىنان بوگدە ادامنىڭ قولى جانە قاتتى زاتتىڭ اسەرىنەن سوققى بولعان ايماقتا گەماتوما بەلگىلەرى بايقالعان.
سوت ۇكىمى بويىنشا مەلدەحان ۇلى ايدوس قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 120-بابىنىڭ 1-بولىگىمەن (زورلاۋ) قىلمىس جاساۋعا قاتىستىلىعىنىڭ دالەلدەمەلەرىنىڭ بولماۋىنا بايلانىستى اقتالدى.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 96-بابىنىڭ 1-بولىگى بويىنشا — ون ءبىر جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ, قر قك 175 باپتىڭ 1-بولىگىنە سايكەس — ەكى جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ, بارلىعى ون ەكى جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى تاعايىندالسىن, جازاسىن قاتاڭ رەجيمدەگى تۇزەۋ كولونياسىندا وتەلسىن» – دەلىنگەن ۇكىمدە.
جازانى وتەۋ مەرزىمى 2006 جىلدىڭ 23 جەلتوقسانىنان باستاپ ەسەپتەلدى.
قىلمىس تەرگەۋشىسى جاعدايعا قاتىستى نە ايتتى?
مەلدەحان ۇلىنىڭ ءىسى بويىنشا جاۋاپتى بولعان ناماناەۆ ارحات جاعدايعا قاتىستى ءتىلشىمىزدىڭ بىرنەشە سۇراعىنا جاۋاپ بەردى. ول تەرگەۋ ىستەرى كەزىندە چەمباروۆادان زورلىق جاساۋ ارەكەتتەرى بايقالماعانىن ايتتى:
«تەرگەۋ ءىسى كەزىندە بارلىق وپەراتيۆتى شارالاردى جۇزەگە اسىردىق. ناتيجەسىندە ەشقانداي زورلاۋ فاكتىسىنىڭ بايقالماعانىن جانە ەكىنشى ادامنىڭ قىلمىسقا قاتىسى جوق ەكەندىگىن انىقتادىق. سوعان سايكەس, ۇرلىق جانە زورلاۋ فاكتىسى نەگىزىندە جازا تاعايىندالدى. مەلدەحان ۇلى باستاپقىدا قىلمىسىنان تولىق جالتاردى. مويىندامادى. بىراق بارلىق ايعاقتار دالەلدەمەلەر كەلتىرىلدى» – دەدى ارحات تەرگەۋشى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك, ايدوس مەلدەحان ۇلى قاڭتار وقيعاسى كەزىندە وق ءتيىپ قازا تاپقان قىزى ايكوركەمنىڭ ءولىمىن بيزنەسكە اينالدىرىپ, مەملەكەتتەن اقشا ءوندىرىپ العانى تۋرالى ساعىن سەرىكتىڭ جازباسى جاريالانعان ەدى. مەلدەحان ۇلى قىزىنىڭ ءولىمى ءۇشىن مەملەكەتتەن بىرنەشە كومەك العان بولاتىن. ءبىرىنشى «قازاقستان حالقىنا» قورىنان 13 ملن تەڭگە كومپەنساتسيا الدى; ەكىنشى سۋ جاڭا كولىك ءمىندى; ۇشىنشىدەن دەمەۋشىلەر بارلىق نەسيەسىن جاپتى; تورتىنشىدەن ەسكى پاتەرىنە جونەدەۋ جۇمىستارىن جاساپ بەردى; بەسىنشى كومەك ءۇش بومەلى پاتەر الدى (قۇنى 50 ملن تگ).