Aral apaty: Qazaqstan sekseýil egilgen aýmaqty 1,5 mln gektarǵa deıin ulǵaıtpaq

Búginde Qazaqstan men О́zbekstan Aral teńiziniń tartylǵan tabanyn jasyl jelekke aınaldyrý boıynsha jumystardy qarqyndy júrgizip keledi. Osy rette bul baǵyttaǵy isterge tartylǵan orman sharýashylyǵy mamandary men jetekshi ǵalymdar taıaýda Qaraqalpaqstanda bas qosyp, tájirıbe almasty. Tashkenttegi menshikti tilshisi Álıhan Asqar.
Álemdegi iri ekologııalyq apat oshaǵy sanalatyn Aral teńiziniń 6 mln gektary sorǵa aınalsa, sonyń 2,8 mln gektary elimizdiń aýmaǵyna tıesili.

Onyń saldaryn joıý úshin eki el birlese jumys atqaryp jatyr.

Máselen, ózbekstandyq mamandar qarasha-naýryz aralyǵynda ózderiniń terrıtorııasyna enetin Araldyń bóligine kóshet otyrǵyzyp, tuqym sebedi.

Iaǵnı, klımattyq erekshelikter eskerile otyryp, mundaı ister Qazaqstanǵa qaraǵanda birer apta erte bastalady.

«Bizdiń esepke saı, 10 sáýirge deıin 300 myń gektarǵa sekseýil egýdi josparlap otyrmyz. Tuqymdy arnaıy tehnıkamen, ushaqpen jáne deltaplanmen áýeden sebý júıesi jolǵa qoıylǵan. Tuqymdy jergilikti halyqtan satyp alamyz, búginde ol jetkilikti kólemde berilip jatyr», — dedi Qaraqalpaqstannyń ekologııa jáne araldy damytý boıynsha hatshylyq basshysy Marhabaı Nurmanov.
Aral tabanyna sekseýil egýdi Qazaqstan da qarqyndy júrgizip jatyr. Táýelsizdik jyldary mundaǵy 900 myń gektardan astam aýmaqqa tuqym sebilip, kóshet otyrǵyzylǵan.

Sondaı-aq, osydan 13 jyl buryn 1 mln kóshet daıyndaıtyn tuqymbaq salynǵan, qazir kelesisiniń qurylysy qolǵa alyndy. Onyń aýmaǵy 33 gektardan asady.

Jalpy eki el mamandarynyń orman ósirý tehnologııasy uqsas.

Aral tabanyna egý úshin shólge eń tózimdi sanalatyn sekseýil men qarabaraq ósimdikteri tańdap alynǵan.

Ol mıkroklımatty jaqsartady, tıisinshe jerdiń qunaryn arttyrady.

Aral tek bir eldiń máselesi emes. Sondyqtan Qazaqstan men О́zbekstan onyń saldaryn joıý jumystaryn birlese atqarsa, bútin qurlyqqa oń áser etedi. Jyl saıyn qurǵaǵan Aral tabanynan shamamen 150 mln tonna tuz ben shań kóteriledi. Bul máseleni Qazaqstan jáne О́zbekstan mamandarynyń kómegimen sheshemiz degen oıdamyz», — dep toqtaldy aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory Zınovıı Novıkıı.