Balalarynyń kózinshe 25 ret urǵan: Sot áıeliniń bas súıegin syndyrǵan astanalyqty bostandyqqa shyǵarmaq

Foto: ashyq derekkóz

Astanalyq áıel Altynaı Aıýpovanyń kúıeýi ony balalarynyń kózinshe 25 ret uryp, bas súıegin ońbaı syndyrǵan. Byltyr sot sheshimen onyń burynǵy jubaıy Aset Aıýpovqa 6 jyl, 8 aı jaza merzimi taǵaıyndaldy. Alaıda taıaýda sot ony «jaqsy minez-qulyǵy» jáne is-sharalarǵa belsene qatysqany úshin marapattap úlgergen. Sondyqtan er adamdy qonys kolonııasyna aýystyrýǵa bolady dep sheshim qabyldanǵan. Sottalýshy bar bolǵany 1,3 jyl jazasyn ótep, alty aıdan keıin bostandyqqa shyǵýy múmkin, dep habarlaıdy Skifnews.kz aqparat portaly Stan.kz saıtyna silteme jasap.

«Doǵal qatty zatpen bas súıegime soqqy jasady»

Kúıeýi úılenbeı turyp ta abıýzer ekenin baıqatqan. Alaıda Altynaı jaqsy kórgendikten bolashaq jaryn keshire bergen. Úılengennen keıin ol balalary úshin keshirgen. Uldary nebári 2 jáne 3 jasta bolǵandyqtan nekesin saqtap qalýǵa tyrysqan.

Teperishke shydamaǵan áıel 2021 jyldyń qazan aıynda aryz jazǵanymen, esh nátıje shyqpaǵan. Sonymen 2022 jyldyń 18 naýryzyna qaraǵan túni kúıeýi ekeýiniń arasynda janjal týyp, aqyr sońynda ol áıelin tepkiniń astyna alǵan. Aıqaı-shýdan qoryqqan balalary anasyn urmaýdy ótingen. Er adam áıeldiń es-tússiz jatqanyna qaramastan ony balaǵattaı túsken.

«Jaqyn kelip jatqanda ol meni qatty ıterip jiberdi. Ekeýmiz sol jerde urysyp qaldyq. Balalar oıanyp, janjal kúsheıe tústi. Sol mezette ony ıterip jiberdim. Birneshe mınýttan keıin balammen bólmeden shyǵyp bara jatqan kezde artymnan kelip, doǵal qatty zatpen bas súıegime soqqy jasady. Budan soń qulap qaldym. Ol birden artymnan jáne denemnen tepkileı bastady. Men odan toqtatýyn ótinip, keshirim de suradym. Biraq ol doǵarǵan joq», – dedi jábirlenýshi Altynaı.

Balalarynyń ótinishinen keıin ákeleri syrtqa shyǵyp ketken. Sol kezde dáliz qanǵa tolyp, ol es-tússiz qalǵan. Alaıda Altynaı balalarynyń qorqyp, jylap jatqanyn bilip, jýynatyn bólmedegi telefonyna eńbektep jetedi. Ol anasyna qońyraý shalyp, jedel-járdem men polıeılerdi shaqyryp berýdi ótinedi. Altynaıdyń anasy oqıǵa ornyna tez jete almady, sebebi ol basqa qalada turatyn edi. Belgili bolǵandaı, burynǵy kúıeýi ata-anasyna qońyraý shalyp, anasy men inisine tezirek jetýdi surapty.

«Qandy jýyp, kilemderdi jınaı bastady»

«Olar úıge kirip, barlyq jerdegi qandy jýyp, kilemderdi jınaı bastady. Meni vannaǵa kirgizip, ústime salqyn sý quıyp, qandy jýdy. Artynsha, jedel járdem kelgende, enem olardy kútip alyp, óziniń dáriger ekenin (prezıdent ákimshiliginiń medıınalyq ortalyǵynyń aýrýhanasynda jumys isteıdi), sondyqtan kelinine ózi bas-kóz bolatynyn aıtyp berdi. Janymda turǵan polıııa qyzmetkeri buǵan ashýlanyp, enemniń jatyn bólmesinen shyǵýyn ótindi. Sodan keıin olar meni kıindirip, Astanadaǵy №1 qalalyq aýrýhanaǵa bas-súıegimdi qalypqa keltirý úshin jetkizdi. Basymdy tomografııaǵa túsirip, qabyrǵalyq aımaqty tigip tastady. О́ıtkeni soqqydan keıin qabyrǵalyq aımaqta bastyń ashyq jaraqaty boldy», – deıdi áıel.

Altynaıdyń sózinshe, oǵan birikken bas súıek-mı jaraqaty, mıdyń shaıqalýy, sol jaqtaǵy zıgomatıkalyq-orbıtalyq keshenniń synýy dıagnozy qoıylǵan.

«Budan bólek tómengi, medıaldy, búıirlik, ústińgi qabyrǵalardyń fragmentteriniń yǵysýymen, mańdaı súıekteriniń, etmoıdty, tóbe súıeginiń, joǵarǵy jaqtyń, sol jaqtaǵy ıyq doǵasynyń, samaı súıeginiń qıǵash ósindisiniń syzyqty jáne usaqtalǵan synyqtary tirkeldi. Sol jaq mańdaı sınýsynyń aldyńǵy qabyrǵasy, sol jaqtaǵy joǵarǵy jaqsúıektiń aldyńǵy jáne búıir qabyrǵalary yǵysyp ketken», – dep jylady Altynaı.

Sonymen qatar qyzdyń keýdesi men aldyńǵy qursaq qabyrǵasynyń kontýzııasy, oń jaqta jambas býynynyń kontýzııasy, bas terisiniń tigilgen jarasy bar. Altynaı búginde basqalar sekildi qalypty oqı almaıdy. Kózderi buldyrlanyp turady. Sol kózi tómen túsip ketken. Betiniń sol jaq bóligi qımylsyz qalǵan. Tamaq ishkende, sóılegende kedergi keltiredi.

Kúıeýi áıelin affekt jaǵdaıynda urdy ma?

Sot otyrysynda jábirlenýshiniń burynǵy kúıeýi kinásin moıyndady – «Densaýlyqqa qasaqana aýyr zııan keltirý» jazasy taǵaıyndaldy. Munymen qoımaı ol sotta «Asa qatigezdikpen» degen bapqa qarsylyq tanytty. Osy kezde sottalýshynyń qorǵaýshysy men inisi onyń «affekt» jaǵdaıynda bolǵanyn eskertip, isti qaıta saralaýdy talap etti.

Al aldyn ala tergeý barysynda júrgizilgen keshendi psıhologııalyq, psıhıatrııalyq jáne sot-psıhologııalyq saraptamanyń qorytyndysy muny joqqa shyǵardy.

«Eki jaǵdaıda da sarapshylar biraýyzdan jábirlenýshini uryp-soǵý kezinde sottalýshynyń psıhıkasy ýaqytsha buzylǵan jáne qumarlyqtyń kúıinde bolmaǵan degen qorytyndyǵa keldi. Qylmys jasap, qansyraǵan jábirlenýshini kishkentaı balalarymen qaldyryp, páterden shyǵyp ketken. Iá, ol óziniń aýyr qylmys jasaǵanyn túsinip, keıinirek ony jeńildetetin oqıǵa retinde paıdalaný úshin qaıtadan polıııaǵa habarlasqan», – dep túsindirdi Altynaı.

Altynaıdyń burynǵy kúıeýiniń olardyń janjaldy daýys magnıtofonǵa túsirip alýy da sotta kóptegen suraq týǵyzdy. Sot otyrysynda aıypker muny áıeliniń qatesin túsinýi úshin kelesi kúni jazbany estirtý úshin jasaǵanyn túsindirdi. Sonymen birge Altynaı olardyń janjaldary jazylǵan jazbalardy múldem qospaǵanyn atap ótti.

«Ol buryn da bizdiń janjalymyzdy magnıtofonǵa jazyp alǵan eken. Men bul týraly onyń telefonynyń «oblakodaǵy» jazbalardy tapqanda kezdeısoq bildim», – deıdi kelinshek.

Memlekettik aıyptaýshy sottalýshyǵa 8 jyl talap etti. Prokýror moraldyq shyǵyndy eki mıllıon teńgege baǵalasa, Altynaı men onyń otbasy operaııaǵa, ushýǵa jáne ishinara ońaltýǵa 12 mıllıon teńge jumsaǵan. Jaryssózde jábirlenýshiniń advokaty sottalýshyǵa eń joǵary jaza taǵaıyndaýdy, 100 mıllıon teńgege baǵalanǵan materıaldyq jáne moraldyq shyǵyndy tolyq óteýdi surady.

Al Astana qalasy Esil aýdanynyń №2 sotynyń sýdıasy Adel Eshmaǵambetova barlyq tarapty, sondaı-aq kýálardy tyńdaı kele, sottalýshyny kináli dep tanyp, 6 jyl 8 aıǵa bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn qaýipsizdigi ortasha mekemede óteý týraly úkim shyǵardy.

«Qylmyskerdi eń tómengi qaýipsizdik mekemesine aýystyrdy»

Al Advokat Janna Orazbaqova áıelin aıaýsyz soqqyǵa jyqqan azamat jazasyn tolyq ótemesten bostandyqqa shyǵýy múmkin ekenin aıtty.

«Sotta birde-bir jeńildetetin mán-jaılar anyqtalmaǵan. Biraq buǵan qaramastan sottalýshyǵa az jaza merzimi taǵaıyndalǵan. Sonymen birge ákelik quqyǵynan aıyrylýyna baılanysty sot onyń jas balalarynyń bolýyn esepke almaǵan. Onyń ústine sottalýshy balalardyń kózinshe anasyn uryp-soqqanda olardyń psıhologııalyq densaýlyǵyn oılamaǵan. Eń ókinishtisi, bıyl 12 shildede bar bolǵany bir jarym jyldan keıin Aqmola oblysy Zerendi aýdandyq soty sottalýshynyń ótinishin qanaǵattandyryp, ony qaýipsizdigi ortasha mekemeden eń tómengi qaýipsizdik mekemesine aýystyrdy. Tipti oǵan túrmede jaqsy minez-qulqy úshin marapat qaǵazdary berilgen», – dep jazdy advokat óziniń jelidegi paraqshasynda.

Advokattyń aıtýynsha, prokýror men Altynaı sheshimge qarsylyq tanytqanymen, sot báribir aıyptalýshynyń jaǵyna shyqty. Apellıaııalyq shaǵym sot sheshimin kúshinde qaldyrsa, Altynaıdyń burynǵy kúıeýi tamyz aıynda-aq qalany jaıbaraqat aralaıdy. Qalypty ómir súrip, kolonııaǵa túnde ǵana oralady. Al taǵy jarty jyldan keıin ol tipti bosatylyp ketýi múmkin. Ázirge Altynaıdyń beti men basyn jartylaı bolsa da, qalpyna keltirý úshin taǵy birneshe kúrdeli ota jasatady.

«Ota jasalyp, bas súıegi aýystyrylǵan soń da Altynaı aýrýy mazalap júr. Balalar da Altynaıdyń ózi sııaqty bolǵan oqıǵadan keıin psıhologqa qaralyp jatyr. Jazanyń maqsaty áleýmettik ádildik emes pe?  Sot endi Altynaıǵa ádil áreket jasap jatyr ma?  Úkim shyqqannan beri nebári 1,5 jyl ótti jáne ony azaptaýshy is júzinde bosatyldy. Tóreliktiń osyndaı zalymdarǵa degen adamgershiligi týraly Joǵarǵy sot oıyńyzdy aıtyńyz!» – delingen Orazbaqovanyń jazbasynda.

Al iske beı-jaı qaramaǵan «Ne molchı» qorynyń deregene sensek, sottalýshynyń anasy áıelder quqyǵyn qorǵaý komıtetin basqaryp, kelininiń múgedek bolýyna sebepker bolǵan. Buryn sheneýnik bolǵan áıeldiń quzyrly organdarda da tanystary bolýy múmkin ekeni aıtyldy.