Balqash kóli tartylyp barady

Foto: ashyq derekkóz

Arnasynan aspaq túgili, óz deńgeıine jete almaı turǵan Balqash kóliniń taǵdyryna tabıǵat janashyrlary alańdaýshylyq bildirip, dabyl qaǵýda, dep habarlaıdy Azattyq Rýhy Almaty arnasyna silteme jasap.

Qazaqstannyń týrızmin túletedi dep kópshilik atoı salatyn Balqash kóliniń bolashaǵy eldi alańdatýda. О́ıtkeni, kól deńgeıi sońǵy jyldary 2 metrge deıin túsip ketken. Bıyldyń ózi 15 santımetrge ǵana molaıypty. Kóldiń tartylýy ondaǵy tirshilik ıelerine de aıtarlyqtaı zııanyn tıgizip otyr deıdi ǵalymdar.

Balyq sharýashylyǵy ǵylymı-óndiristik ortalyǵynyń Balqash bólimshesin basqaratyn Erkinbek Qumataevtyń aıtýynsha, bul ekologııalyq másele. Aqpar úshin aıtaıyq, 2021 jyldan bastap kól aıtarlyqtaı tartylyp, balyq azaıyp ketken edi. Sýasty tirshilik ıeleriniń tabıǵı kóbeıýine jaıly, jaǵalaýǵa jaqyn jerler taıazdana bastaǵan. Qazir ǵylymı ortalyqta balyqty qoldan kóbeıtý jumysy júrgizilýde. Biraq Balqashtyń balyǵyn molaıtý úshin úlken qoıma salyný kerek.

«Sý deńgeıi túsken saıyn balyqqa, atap aıtqanda, balyqtyń ýyldyryq shashýyna zııanyn tıgizedi. Myna qamysty, jaqsy jaıylymdy, ýyldyryq shashatyn aýmaqtarda sý deńgeıi túsip, ol jaqqa balyq kire almaıdy. Jalpy aýmaǵy 18 myń gektardy alyp jatqan kólde sý kólemi – 100 tekshe shaqyrym. Tereńdigi ortasha eseppen 6 metrge jýyq. Oǵan 5 ózen quıady desek, sonyń deni Ileden keledi», – deıdi «Balyq sharýashylyǵy ǵylymı-óndiristik ortalyǵy» Balqash bólimshesiniń basshysy Erkinbek Qumataev.

Kórshiles Qytaıdan bastaý alatyn bul ózennen sońǵy jyldary sý az kelýde, deıdi mamandar. Eger kól osy betimen tartyla berse, keleshekte sý joldarynyń baǵyttary da ózgerýi múmkin. Biraq ázirge ondaı qaýip joq.

«Sý deńgeıiniń túsýi – keme joldarynyń qaýipsizdigine áser etken joq. Barlyq baǵyt saqtalǵan. Kóldiń tereńdigin únemi tekserip otyramyz. Qandaı da ózgerister bolsa, mindetti túrde aldyn alý sharalaryn jasaımyz», – deıdi  «Qazaqstan sý joldary» RMQK Ile-Balqash fılıaly óndiristik qyzmet basshysynyń mindetin atqarýshy Roman Daýkaev.

Balqash shahary óndiristi qala bolǵanymen ekologtar kólge mańaıdaǵy kásiporyndardan qaýip joq deıdi. Bul maqsatta monıtorıng júrgizilip, turaqty terseris júrgiziledi.

«Balqash kóline óndiristik qaldyqtar aǵyzylmaıdy. Biz muny únemi baqylaýda ustap otyrmyz. Tek sý alatyn kásiporyndar bar. Biraq ınspekııanyń ruqsatymen belgili bir mólsherde ǵana paıdalanady. Onyń ózinde paıdalanylǵan sýdy súzgiden ótkizip, anaǵurlym taza etip kólge qaıta quıady. Tabıǵı tepe-teńdiktiń buzylýyna esh áseri joq», – deıdi Ekologııa departamentiniń Balqash qalasy boıynsha memlekettik ınspektory Sholpan О́tebaeva.

Balqash kóliniń bolashaǵy Ile ózeninen keler sýǵa da tikeleı baılanysty. Ázirge mamandar shaǵyn shyǵanaqtardy azaıtý arqyly máseleni ýaqytsha bolsyn sheshe turýǵa keńes beredi. Al, Araldyń kebin kıip qalmas úshin bılik ǵalymdarmen birlese jumys istemese, bolmaı turǵany taǵy bar.