جاڭالىقتارقارجى جانە تولەمدەر
بيىل مينيسترلىك اۋىل شارۋاشىلىعىن قارجىلاندىرۋعا رەكوردتىق قارجى ءبولدى
فوتو: «EQ»
بيىل اۋىل شارۋاشىلىعىن جەڭىلدىكتى قارجىلاندىرۋعا رەكوردتىق 580 ملرد تەڭگە ءبولىندى. بۇل قاراجات ەگىنشىلەرگە تىكەلەي نەسيە بەرۋگە, پايىزدىق مولشەرلەمەنى تومەندەتۋگە, فورۆاردتىق ساتىپ الۋعا باعىتتالدى, دەپ جازادى qandastar.kz.
ناتيجەسىندە رەسپۋبليكا ەگىنشىلەرى ءداندى داقىلدار بويىنشا رەكوردتىق كولەمدە ءونىم جينادى: ورتاشا ونىمدىلىك گەكتارىنا 16,1 تسەنتنەر بولىپ, 26,7 ملن توننا استىق باستىرىلدى. 2023 جىلى ورتاشا ونىمدىلىك 10 تس/گا قۇراعان بولاتىن. سونىمەن قاتار 3,2 ملن توننا مايلى داقىل باستىرىلدى, 2,9 ملن توننا كارتوپ, 3,9 ملن توننا كوكونىس جانە 2,6 ملن توننا باقشا داقىلدارى جينالدى. اگروتەحنولوگيالاردى دۇرىس قولدانۋ, ساپالى تۇقىمدار, مينەرالدى تىڭايتقىشتار جانە وسىمدىكتەردى ءتيىمدى قورعاۋدىڭ ارقاسىندا جوعارى ونىمدىلىككە قول جەتكىزىلدى.
الداعى ۋاقىتتا اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىن ءارتاراپتاندىرۋ جۇمىستارى جالعاسىن تابادى. پرەزيدەنت تاپسىرمالارى بويىنشا ازىرلەنگەن جول كارتاسى اياسىندا 2024–2028 جىلدار ارالىعىندا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ءونىم كولەمىن ەكى ەسەگە ارتتىرۋ مىندەتى قويىلدى. جالپى, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋدىڭ 2021–2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى شەڭبەرىندە 2030 جىلعا قاراي بيداي ونىمدىلىگىن گەكتارىنا 20 تسەنتنەرگە دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ايتا كەتۋ كەرەك, مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا 2025 جىلعا ارنالعان كوكتەمگى ەگىس جانە كۇزگى جيىن-تەرىم جۇمىستارىن قارجىلاندىرۋ بيىلدىڭ وزىندە باستالىپ كەتتى.
فوتو: Grainboard.ru
قازاقستان ءداندى داقىلداردىڭ ەكسپورتتىق نارىقتارىن كەڭەيتۋدە
قازاقستان جىل سايىن 8-9 ملن توننا استىق ەكسپورتتايدى, ونىڭ 6,5-7,5 ملن تونناسى — بيداي. ەكسپورت گەوگرافياسى 40-تان استام ەلدى قامتيدى. ورتالىق ازيا, اۋعانستان, قىتاي, تۇركيا, يران, يتاليا, تۋنيس ەلدەرى ءداستۇرلى نارىق سانالادى. بيىلعى قاراشا ايىنىڭ سوڭىنداعى جاعداي بويىنشا 6,3 ملن توننا استىق ەكسپورتتالدى. جاڭا ءونىم ەكسپورتى 2,37 ملن توننانى قۇرادى, بۇل 2023 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 52%-عا ارتىق.
وزبەكستانعا جەتكىزىلىم 42%-عا ارتىپ, 944 مىڭ توننانى قۇرادى, وتكەن جىلى بۇل كورسەتكىش 665 مىڭ توننا بولعان. تاجىكستانعا جەتكىزىلىم 49%-عا ءوسىپ, 2023 جىلعى 254 مىڭ توننادان بيىل 377 مىڭ تونناعا دەيىن جەتتى. سونداي-اق قىتايعا ەكسپورت كولەمى 17%-عا ءوسىپ, وتكەن جىلعى 304 مىڭ توننادان بيىل 355 مىڭ تونناعا دەيىن ارتقانى بايقالدى, اۋعانستانعا جەتكىزىلىمدەر وتكەن جىلى 67 مىڭ توننادان اعىمداعى جىلى 115 مىڭ تونناعا دەيىن 71% – عا ۇلعايدى, يرانعا جەتكىزىلىمدەر 10 مىڭ توننادان 299 تونناعا دەيىن 30 ەسە ۇلعايدى مىڭ توننا. اۋعانستانعا جەتكىزىلىمدەر كولەمى 71%-عا ۇلعايىپ, وتكەن جىلعى 67 مىڭ توننادان 115 مىڭ تونناعا دەيىن ارتتى. يرانعا ەكسپورت كولەمى 10 مىڭ توننادان 30 ەسەگە ارتىپ, 299 مىڭ توننانى قۇرادى.
بيىل ەكسپورتتىق الەۋەت 12 ملن تونناعا جەتەدى دەپ بولجانۋدا. نەگىزگى وتكىزۋ نارىقتارى – ورتالىق ازيا, قىتاي, اۋعانستان, يتاليا جانە باسقا ەلدەر. سونداي-اق ازەربايجان, اۋعانستان, يران, يراك, سولتۇستىك افريكا جانە ەو ەلدەرىنە قارا جانە بالتىق تەڭىزدەرىنىڭ پورتتارى ارقىلى 2 ملن تونناعا دەيىنگى كولەمدە استىق تاسىمالداۋ ماسەلەسى پىسىقتالۋدا.
جۇمىستىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن قازاقستان ىشىندە دە, ەكسپورتقا دا جونەلتۋدى جوسپارلايتىن جەدەل استىق شتابى قۇرىلدى. حالىقارالىق دالىزدەر قۇرۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ارقىلى ەكسپورت گەوگرافياسىن ودان ءارى كەڭەيتۋ جوسپارلانۋدا.
ەلىمىزدە مال باسى ارتتى
بيىلعى 1 قاراشاداعى جاعداي بويىنشا, وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا مال باسى مەن قۇس سانى ارتتى.
ءىرى قارا مال (ىقم) – 8,2 ملن باس (120,6%), ونىڭ ىشىندە سيىر – 4,4 ملن باس (123,3%), جىلقى – 4,1 ملن باس (104,9%), تۇيە – 2,8 ملن باس (104,7%). ءسۇت ءوندىرىسى 3 ملن تونناعا (104,2%) جەتتى, ونىڭ 1,1 ملن تونناسى (107,5%) اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىمدارىندا ءوندىرىلدى. تاۋىق جۇمىرتقاسىن ءوندىرۋ 3,7 ملرد داناعا دەيىن (100,9%) جەتتى, ونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىمدارىندا 3,1 ملرد داناعا دەيىن (101,5%) ۇلعايدى.
رەسپۋبليكا بويىنشا 2024-2025 جىلدارداعى قىستاۋ كەزەڭىندە 35,2 ملن توننا ءشوپ (جوسپاردىڭ 143,9%-ى), 2 ملن توننا پىشەن (جوسپاردىڭ 117,9%-ى), 5,1 ملن توننا سابان (جوسپاردىڭ 111,9%-ى), 2,3 ملن توننا سۇرلەم (جوسپاردىڭ 117,9%-ى), سونداي-اق 5,8 ملن توننا جەم (جوسپاردىڭ 104,4%-ى) دايىندالدى.
دايىندالعان مال ازىعىنىڭ كورسەتىلگەن كولەمى ءونىم مەن ءتول الۋدىڭ جوسپارلى كولەمىن, تولىققاندى ازىقتاندىرۋدى, سونداي-اق جالپى مال باسىنىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
