بۇگىن — احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۋعان كۇنى

بۇگىن – قازاق حالقىنىڭ ۇلى پەرزەنتى,قوعام قايراتكەرى, ءتىل مەن ادەبيەت سالاسىنىڭ رەفورماتورى, ۇلتتىق رۋحانياتتىڭ شىراقشىسى, «ۇلت ۇستازى» اتانعان احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۋعان كۇنى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz

احمەت بايتۇرسىن ۇلى 1872 جىلى 5 قىركۇيەكتە قوستاناي وبلىسى, قازىرگى جانگەلدين اۋدانىنا قاراستى سارىتۇبەك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى, ءالىپبي رەفورماتورى, العاشقى وقۋلىقتاردىڭ اۆتورى رەتىندە تاريحتا قالدى. حح عاسىردىڭ باسىندا جاساعان توتە جازۋى ارقىلى قازاق حالقى ساۋات اشىپ, عىلىم-بىلىمگە داڭعىل جول سالدى.

عالىمنىڭ قالامىنان تۋعان «ءتىل-قۇرال» – قازاق ءتىلىنىڭ تۇڭعىش وقۋلىعى. بۇل ەڭبەك قازىرگى قازاق ءتىلى وقۋلىقتارىنىڭ ىرگەتاسى بولدى. «ءتىل-قۇرال» قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ بارلىق تاراۋىن جۇيەلەپ, عىلىمي نەگىزىن سالعان زەرتتەۋ رەتىندە باعالاندى. ودان وزگە بايتۇرسىن ۇلى اقىن, اۋدارماشى, ادەبيەتتانۋشى رەتىندە دە ۇلت مادەنيەتىندە وشپەس ءىز قالدىردى.

1923 جىلى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 50 جاسقا تولعان مەرەيتويى ورىنبور مەن تاشكەنت قالالارىندا سالتاناتتى تۇردە اتالىپ ءوتتى. سول كەزەڭدە سماعۇل سادۋاقاسوۆ, ساكەن سەيفۋللين, مۇحتار اۋەزوۆ, مىرجاقىپ دۋلاتوۆ, ەلدەس وماروۆ سىندى زامانداستارى ونىڭ ەڭبەگىن ەرەكشە جوعارى باعالاپ, ءباسپاسوز بەتتەرىندە ماقالالار جاريالادى.

1937 جىلعى ستاليندىك قۋعىن-سۇرگىن كەزىندە اتىلعانىمەن, ەسىمى حالىق جادىنان وشكەن جوق. 1988 جىلدان باستاپ اقتالدى. سول كەزدەن بەرى قازاقستانداعى كوپتەگەن كوشە, مەكتەپتەرگە بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ەسىمى بەرىلدى. ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى مەن قوستاناي ۋنيۆەرسيتەتى دە عالىمنىڭ اتىمەن اتالادى. 1998 جىلى تۋعانىنا 125 جىل تولۋىنا وراي الماتىدا رەسپۋبليكالىق عىلىمي كونفەرەنتسيا ءوتىپ, احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ مۇراجاي-ءۇيى مەن ەسكەرتكىشى اشىلدى.

2017 جىلى قازاقستان ۇكىمەتى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكە كۇندەر تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» قاۋلى قابىلداپ, قازاقستان حالقى تىلدەرى كۇنىن 22 قىركۇيەكتەن 5 قىركۇيەككە اۋىستىردى. بۇل شەشىم احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۋعان كۇنىمەن تىكەلەي بايلانىستى. وسىلايشا قازاق ءتىلىنىڭ دامۋى مەن عىلىمداعى ورنىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان عالىم ەڭبەگى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە مويىندالدى.