ديكي ارماننىڭ دوسى مەن كەلىمبەتوۆتىڭ كۇيەۋ بالاسى: دۋبايدا قارجى پيراميدا باسشىسىن توناعان كىم?

فوتو: وردا.كز

جاڭا جىل ءتۇنى دۋبايدا Finiko قارجى پيراميداسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ەدۆارد سابيروۆقا شابۋىل جاسالدى. ول ميلليونداعان دوللارلىق الاياقتىقتارىمەن تانىمال بولعانىنا قاراماستان, دۋبايدا تىنىش ءومىر ءسۇرىپ كەلگەن ەدى. الايدا, ول تونالعاننان كەيىن جاعداي وزگەرە ءتۇستى, دەپ جازدى qandastar.kz

Orda.kz رەداكتسياسىنا بەلگىلى بولعان مالىمەتكە سايكەس, بىرنەشە كۇن بۇرىن ۇستالعان ەكى ادامنان بولەك, ىسكە تاعى بىرنەشە قاتىسۋشىنىڭ قاتىسى بار. ولاردىڭ ءبىرى ۇلكەن سۇراق تۋعىزۋدا, سەبەبى ول بۇرىنعى ساياسي سالماقتى تۇلعا قايرات كەلىمبەتوۆ پەن قىلمىس الەمىنىڭ بەدەلدىسى ارمان جۇماگەلديەۆ.

زەرتتەۋىمىزدىڭ القيسساسىنا توقتالايىق

قاڭتار ايىنىڭ باسىنان باستاپ ءتۇرلى اقپارات كوزدەرى قارۋلى شابۋىل مەن 327 مىڭ دوللار ۇرلاۋ ىسىنە بايلانىستى انوربەك تومىباەۆ پەن ەسبولات كەنجەعازىنىڭ ۇستالعانىن حابارلادى. ولار رەسەيدەن ۇشىپ شىعۋعا تىرىسقان كەزدە ءبىرى ۆنۋكوۆو اۋەجايىندا, ەكىنشىسى دومودەدوۆو اۋەجايىندا قولعا تۇسكەن. قازىر ولاردى قىلمىس بولعان بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنە ەكستراديتسيالاۋعا دايىنداۋدا. ايتا كەتەرلىگى, ۇستالعانداردىڭ وزدەرىنەن اقشا تابىلماعان. بولجام بويىنشا, كۇدىكتىلەر ءباا-دان ۇشار الدىندا اقشانى كريپتوۆاليۋتاعا اينالدىرىپ ۇلگەرگەن بولۋى مۇمكىن.

ارتىنشا بۇل وقيعاعا جاڭا ەسىمدەر قوسىلدى. اتاپ ايتار بولساق, جانبولات سەرىكوۆ, دامير مۇراتوۆ, ەرنۇر الماحان, نۇرجىگىت قالىبەكوۆ جانە ابزال توكەن. بۇل ادامداردىڭ كىم ەكەنىن ءبىز ءوز بەتىمىزشە انىقتادىق, ويتكەنى مەملەكەتتىك ورگاندار جاعدايعا كوز جۇما قاراپ, تۇسىنىكتەمە بەرۋدەن نەمەسە رەسمي جاۋاپ ۇسىنۋدان باس تارتقانداي اسەر قالدىردى.

 باستى كۇدىكتى — قارىزعا بەلشەسىنەن باتقان ماگنات پا?

ءبىزدىڭ دەرەككوزدەرىمىزدىڭ مالىمەتىنشە, شابۋىلدى ۇيىمداستىرعان — جانبولات سەرىكوۆ. ول 1985 جىلى ماڭعىستاۋ وبلىسىندا تۋعانىمەن, قازىرگى ۋاقىتتا الماتىنىڭ ەليتالىق اۋدانىندا تىركەلگەن. 23 جەلتوقساندا دۋبايعا ۇشىپ كەتىپ, 3 قاڭتاردا ستامبۇلدان باكۋگە كەلگەن كەزدە ۇستالعان.

ءبىز وقيعانىڭ «باستى كەيىپكەرىنە» تەرەڭىرەك ۇڭىلگەنىمىزدە, ونىڭ اتىنا 3 ميلليارد تەڭگەدەن استام قارىز تىركەلگەنىن انىقتادىق. ونىڭ ىشىندە:  – «بانك فريدوم فينانس» الدىنداعى بەرەشەگى — 90 ميلليون تەڭگە,  – «بانك تسەنتركرەديت» — 800 ميلليون تەڭگەدەن استام,  – «ForteBank» — 2,3 ميلليارد تەڭگە.

2023 جىلدىڭ 27 جەلتوقسانىنان باستاپ وعان قازاقستاننان شىعۋعا تىيىم سالىنعان. بۇل جاعداي جاڭا سۇراق تۋدىرادى: كۇدىكتى ەلدە ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بولماعاندىقتان شەتەلدە ەركىن ءجۇردى مە, الدە 2023 جىلدان كەيىن قازاقستان شەكاراسىن زاڭسىز كەسىپ ءوتتى مە?

 جانبولات سەرىكوۆ جانە ونىڭ بيزنەس-يمپەرياسىنا توقتالايىق

اشىق دەرەككوزدەرگە سۇيەنسەك, جانبولات سەرىكوۆكە «كريستالل» تۇنگى كلۋبى تيەسىلى. قارىزداردىڭ جالپى سوماسى — 3 146 321 314 تەڭگە — ءدال وسى بيزنەسكە تىركەلگەن. كلۋبتىڭ ناقتى زاڭدى مەكەنجايى كورسەتىلمەگەنىمەن, ءسوز الماتىداعى «نۇرلى تاۋ» بيزنەس ورتالىعىنداعى كاراوكە جايلى بولۋى مۇمكىن.

سەرىكوۆ سوڭعى جىلدارى الماتىداعى يپوتەكالىق كومپانيا جانە «تويوتا فاينانشل سەرۆيس كازاحستان» ميكروقارجىلىق ۇيىمىمەن بىرنەشە رەت سوتتاسقان. سونىمەن قاتار, kompra.kz دەرەگىنە سايكەس, كۇدىكتىنىڭ تولىق اتتاسى — جانبولات سەرىك ۇلى سەرىكوۆ — تاعى 10 كومپانيانى باسقارادى. ولاردىڭ قاتارىندا:  – ورالداعى بۋكمەكەرلىك كەڭسە,  – «ەكوتسەنتر بانك» («بانك تسەنتركرەديتتىڭ» ەنشىلەس ۇيىمى),  – «گراجدانپرومسترويۋگ» جشس,  – «RR-Service» جشس,  – «بەرتسەل» جشس,  – «ترەست شاحتسپەتسستروي» اق,  – «Universal Customs Services» جشس بار.

جوعارىدا جازىلعان كەيبىر كومپانيالار قازىردىڭ وزىندە تاراتىلعان.

سەرىكوۆتىڭ بايلانىستارى: ىقپالدى تۋىستار مەن دوستارى كىم?

جانبولات سەرىكوۆتىڭ ءومىربايانىندا قوماقتى قارىزدارىنان بولەك تاعى ءبىر قىزىقتى دەرەك بار — ونىڭ تۋىستىق جانە دوستىق بايلانىستارى. راستالماعان مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك, ول بۇرىنعى پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ءارى ۇلتتىق بانك توراعاسى بولعان قايرات كەلىمبەتوۆتىڭ كۇيەۋ بالاسى بولۋى مۇمكىن. سەرىكوۆتىڭ شىنار نەماتوۆا ەسىمدى ەكس-شەنەۋنىكتىڭ قىزىنا ۇيلەنگەنى ايتىلادى.

ينتەرنەتتەگى اقپارات از بولعانىمەن, 33 جاستاعى شىناردىڭ ءسان-سالتاناتتى كەشتەر مەن ءتۇرلى اشىلۋلارعا ءجيى قاتىساتىنى بەلگىلى. ءار شارادان كەيىن ءسان الەمىنە ارنالعان سايتتار ونىڭ ەسىمىن اتاپ ءوتۋدى ۇمىتپايدى.

شىنار نەماتوۆانىڭ جەكە پاراقشاسىنداعى سيپاتتاماعا سايكەس, ونىڭ ەكى بالاسى بار. الايدا Instagram پاراقشاسى جابىق كۇيدە, بۇل ونىڭ جەكە ءومىرىن كوپشىلىك نازارىنان قورعاۋعا تىرىساتىنىن اڭعارتادى.

ارمان جۇماگەلديەۆ پەن جانبولات سەرىكوۆتى نە بايلانىستىرادى?

قازىرگى ۋاقىتتا قاڭتار وقيعاسىنا قاتىستى تەرگەلىپ جاتقان ارمان جۇماگەلديەۆ,  ياعني ديكي ارمان, جانبولات سەرىكوۆتىڭ جاقىن دوسى ەكەنى بەلگىلى. ولار شەتەلدە جانە قازاقستاندا بىرنەشە رەت كەزدەسكەن. ءبىر نۇسقا بويىنشا, ديكي ارمان قارجى پيراميداسىنىڭ قاشىپ كەتكەن باسشىسىن قورعاپ, وعان ءوز مىندەتتەرىن ەسكە سالعىسى كەلگەن بولۋى مۇمكىن. دەگەنمەن, ناقتى سەبەپتەردى تەرگەۋ انىقتاۋى ءتيىس.

سونداي-اق, 2014 جىلى رەجيسسەر اقان ساتاەۆ قازاقستان مەن امەريكا بىرلەسكەن «حاكەر» تريللەرىن ءتۇسىردى. جانبولات سەرىكوۆ ءفيلمنىڭ اتقارۋشى پروديۋسەرى بولىپ, قارجىلاندىرۋدى ۇيىمداستىردى. ءفيلمنىڭ بيۋدجەتىن ەكى ميلليون دوللار دەپ بەلگىلەگەنمەن, ول پروكاتتا بار بولعانى 11 مىڭ دوللار جينادى.

قالعان كۇدىكتىلەرگە دە توقتالا كەتەيىك

ەسبولات كەنجەعازى— 1995 جىلى اقتوبە وبلىسىندا تۋعان. ول تابيعي گازدى كوتەرمە ساۋدامەن ساتۋمەن اينالىسقان بولۋى مۇمكىن. 17 جەلتوقساندا الماتىدان ابۋ-دابيعا ۇشىپ, 1 قاڭتاردا ماسكەۋدە ۇستالعان. ونىڭ قارجىلىق جاعدايى مەن باسقا دا مالىمەتتەر ازىرگە تولىق ايتىلمادى.

دامير مۇرات ۇلى — 1986 جىلى تۇركىستان وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 2 قاڭتاردا تۇركيادا ۇستالعان. ونىڭ جەكە قارىزدارى بار:     – Kaspi بانكىنە 386 مىڭ تەڭگە,     – Forte بانكىنە 16 مىڭ تەڭگە,     – «بانك تسەنتركرەديت» اق-عا 30 مىڭ تەڭگە.

دامير مۇرات ۇلىنا ەلدەن شىعۋعا سالىنعان تىيىم 2018 جىلدان باستاپ كۇشىندە. سونىمەن قاتار, ونىڭ يەلىگىندە Holding Ivica Project كومپانياسى بار, بۇل كومپانيانىڭ دا 6 ميلليون تەڭگە كولەمىندە قارىزى بار, ال تالاپ ەتۋشى — «كوكا-كولا الماتى بوتتلەرس بىرلەسكەن كاسىپورنى».

انوربەك تومىباەۆ — 1999 جىلى وزبەكستاندا تۋعان, الماتىدا تىركەلگەن. ونىڭ جاي-كۇيى تۋرالى اقپارات شەكتەۋلى, بىراق وعان ۇقك مەن ءىىم قازاقستاندا كىرۋگە تىيىم سالعان. تومىباەۆتىڭ بانكتەر مەن مەملەكەتكە 25 ميلليوننان استام قارىزى بار. ول الماتىدا تاماق جەتكىزۋ قىزمەتىن جۇرگىزەتىن جەكە كاسىپكەرلىكپەن اينالىسادى. سونىمەن قاتار, ونىڭ ەلدەن شىعۋىنا تىيىم سالىنعان.

ەرنۇر الماحان — 2003 جىلى الماتى وبلىسىندا تۋعان. ول 2024 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا الماتىدان دۋبايعا ۇشىپ كەتكەن.