Elnur Beısenbaev: Balalar lageriniń jaǵdaıy syn kótermeıdi

Májilis depýtaty, «AMANAT» partııasy Frakııasynyń múshesi Elnur Beısenbaev balalardyń jazǵy demalysyn sapaly uıymdastyrý máselesin qozǵap, «AMANAT» Frakııasynyń músheleri atynan Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary Tamara Qasymqyzy Dúısenovaǵa depýtattyq saýal joldady.

Memleket basshysy – elimizdegi árbir balanyń quqyqtarynyń qorǵalýy men saqtalýynyń kepili.

Buǵan dálel, Prezıdenttiń tikeleı pármenimen balalardyń qaýipsizdigin saqtaý boıynsha mańyzdy zań qabyldandy. Endi balalarǵa baılanysty árbir másele memlekettik deńgeıde baqylaýda bolatyny haq.

Degenmen, elimizde áli de kezdesetin keıbir keleńsizdikter osyǵan qarsy jasalyp jatqandaı áser qaldyrady. Sonyń bir kórinisi – balalardyń jazǵy demalysyn uıymdastyrýdaǵy olqylyqtar.

Mysaly, byltyr Almaty oblysynyń Uzynaǵash aýylynda balalar lagerin saýnada uıymdastyrǵan. Ol qoǵamda úlken shý týǵyzdy. Osy másele boıynsha sot jýyrda ǵana aıaqtaldy. Kináliler sottalyp, bas bostandyǵynan aıyryldy.

Sot 2023 jyly kásipker áıeldiń 50 balany balalar lageri dep óz jeke mektebine, 300 balany fıtnes-ortalyǵy bar monsha keshenine ornalastyrǵanyn anyqtady.

Basqa basqa, balaǵa qatysty mundaı teris qadamǵa barý – naǵyz bassyzdyq, aqsha úshin ardan attaý emes pe?!

Taǵy bir mysal. Bas prokýratýra 2023 jyly tamyzda Almaty oblysynda ýákiletti organnyń ruqsatynsyz jumys istegen 8 balalar lagerin anyqtaǵan. Olardaǵy jaǵdaı da eshbir syn kótermeıdi. Sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq jáne órt qaýipsizdigi normalary múldem saqtalmaǵan. Sport jáne oıyn alańdary da qaýipsizdik talaptaryna saı emes.

Byltyr Qonaev qalasyndaǵy «Báıterek» lagerinde shartta kórsetilgenine qaramastan, balalardyń tıisti demalysy men oqýy uıymdastyrylmaǵan.

Sol sekildi Shymkenttegi «Hawaii» lageri órtke qarsy dabyl júıesimen jabdyqtalmaǵan jáne mindettelgen sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qorytyndysyz jumys istegen.

Sondaı-aq, 220 balaǵa arnalǵan «Úsh bulaq» lageri is júzinde 310 oqýshy qabyldaǵan. Bylaısha mólsherden tys tyǵyz ornalastyrý balalardyń demalýyna teris áser etetini aıtpasa da túsinikti.

Aıta bersek, mundaı mysaldar jeterlik. Balalar mundaı jazǵy demalys oryndarynda alańsyz tynyǵyp, jańa oqý jylyna tyń kúshpen kelýdiń ornyna, túrli keleńsizdikke ushyrap jatqany ókinishti.

Joǵaryda atalǵan zań endi mundaı oryndardy eskertýsiz tekserip, talapty saqtamaǵandarǵa naqty shara qoldanýǵa múmkindik beredi. Sondyqtan osyndaı olqylyqtardyń barlyǵyn joıyp, balalardyń bıylǵy jazǵy demalysyn sapaly uıymdastyrýǵa jete mán bergen jón.

Bul rette, nazar aýdaratyn másele – elimizde balalar lageri múldem jetispeıdi. Olar bar bolǵany balalardyń 10-aq paıyzyn qamtıdy.

Onyń ishinde de sapaly demalysty qamtamasyz ete alatyny sanaýly ǵana. Oǵan qosa, pandemııadan keıin lagerlerdiń 30 paıyzy naryqtan ketti.

Ashyǵyn aıtý kerek, balalardyń jazǵy demalyspen qamtylýy týraly statıstıkasy kókeıge qonbaıdy. О́ıtkeni, jergilikti ákimdikter mektep janyndaǵy lagerlerdi – jazǵy lagerler dep esepteıdi. Bul jónsiz.

Taǵy da qaıtalap aıtamyn, mektep janyndaǵy lagerler jazǵy demalys emes, ol tek qana 5-6 saǵattyq ýaqyt ótkizý.

Taǵy bir atap óterlik másele, elimizdegi lagerlerdiń basym bóligi Keńes kezeńinde salynǵandyqtan, tozyǵy jetip tur.

Sondyqtan salynýy ońaı, shyǵyndy az talap etetin Glempıng bazasyndaǵy kıiz úıler, shatyrlar túrindegi lagerlerdi uıymdastyryp, olardyń standarttaryn engizý qajet.

Sondaı-aq, elimizde pedagogtterdi daıyndaıtyn oqý oryndary kóp bolǵanymen, áli de lagerlerde jumys isteıtin jetekshi-tárbıeshilerdi daıyndaý júıesi jolǵa qoıylmaǵan.

Osy rette, «AMANAT» partııasynyń Jol kartasynda 50 balalar saýyqtyrý lagerin salý  kózdelgen. Alaıda onyń bıyl tek beseýiniń ǵana qurylysy júrip jatyr.

Qoryta kele, balalardyń jazǵy demalysyna qatysty joǵarydaǵydaı keleńsizderdiń aldyn alý úshin tez arada kelesi sharalardy qolǵa alýdy usynamyz:

1. Sý basqan óńirlerdiń balalaryn jazǵy saýyqtyrý lagerlerine arnaıy uıymdastyrý kerek.

2. Jazǵy balalar saýyqtyrý ortalyqtary tıisti salalyq mamandarmen qamtamasyz etilýi tıis.

3. Memlekettik satyp alý boıynsha konkýrs ótkizý kezinde erekshelikteri bar balalarǵa ınklıýzıvtik bilim berý talaptaryn oryndaý kózdelýi tıis.

4. Bıznes ókilderi men sala mamandaryn qatystyra otyryp, Qazaqstanda balalar demalysyn damytý jónindegi is-sharalar josparyn ázirlegen jón, — dedi depýtat E. Beısenbaev.