Isti bolǵan quryltaıshy, jasyryn qarajat: «Hareket» qory týraly ne málim

Foto: ashyq derekkóz

Áleýmettik jelide muqtaj jandarǵa baspana syılaýmen tanymal bolǵan «Hareket» qoryna qatysty vıdeo tarap, kópshilik tarapynan qor jumysynyń ashyqtyǵyna qatysty kúmán kóbeıdi. О́ıtkeni Qazaqstanda qor naryǵynda qor jumysyna qatysty aqparatqa qol jetimdiliktiń shekteýli bolýy jáne qarjylyq esep tolyq jarııalanbaıtyndyǵy senimsizdik týdyrady.

Áleýmettik jelide taraǵan vıdeodaǵy áıel 2020 jyly Haraket qory syılady degen úıdi kórsetip, baspananyń tozyp ketkenin aıtyp, shaǵymdanady.

Vıdeoda Taldyqorǵan mańynda turatyn eki jarymjan balasy bar áıeldiń úıin kórsetilgen. Onda dárethana men monshanyń talapqa saı emestigi, múmkindigi shekteýli jandarǵa jaǵdaı jasalmaǵany aıtylady. Osy oraıda Ulysmedia agenttigi atalǵan qordyń jumysyna sholý jasap kórdi.

QARJY QALAI JINALADY

Muqtaj jandarǵa baspana berýmen tanylǵan «Hareket» qaıyrymdylyq qory sońǵy eki jylda 2  myńnan astam baspana úlestirgen. Qordyń jumys isteý tásili negizinen halyqtan qarjy jınaý arqyly uıymdastyryldy.

Qor ókiliniń aıtýynsha, qorǵa qarjy halyqtyń bergen kómegi esebinen jınalady.

«Qarjy ártúrli áleýmettik jeliler arqyly jınalady. Tanymal tulǵalardy da tartamyz. Qor negizin qalaýshy Madııar Serikbaıuly bolǵandyqtan «О́ner qyrandary» tobynyń kóp úlesi bar. Eń kóp qarjy kóp balaly analar men jalǵyzbasty analarǵa, sondaı-aq múmkindigi shekteýli jandarǵa baspana alyp berýge jumsalady», degen sol bir baspanaǵa qansha qarjy jumsalatynyn ashyp aıtpady, tek býhgalterııa bólimi habardar ekenin atady.

Qor saıtynda qaıyrymdylyq uıymynyń qyzmeti birneshe salaǵa baǵyttalǵan: muqtaj otbasylarǵa úı berý, áleýmettik qoldaý, túrli qoǵamdyq sharalarǵa, aýyr naýqastarǵa kómek berý.

Qoldanystaǵy zańnamada belgilengen tártippen jáne merzimderde Qor óz qyzmeti týraly esepti saıtta nemese áleýmettik jelilerde, BAQ-ta jarııalaýǵa mindettenedi. Qor saıtynda halyqtan jınalǵan qarjylyq esebin tolyq jarııalamaǵan jáne qarjynyń naqty qaı baǵyttarda jumsalǵandyǵy belgisiz.

Tek Qazaqstan qalalary men aımaqtary boıynsha 2018-2024 jyldar aralyǵynda berilgen úıdiń sany men úı ıeleriniń esimi kórsetilgen. Ákimshilik shyǵyndar, sondaı-aq basshylardyń jalaqysy týraly aqparat múlde joq. О́ıtkeni kóptegen qaıyrymdylyq uıymdarynyń basshylary joǵary jalaqy alýy yqtımaldyǵy joǵary jáne halyqtan jınalǵan qarjynyń tıimdi jumsalmaýy suraqtar týǵyzady.

«Hareket» qaıyrymdylyq qory 2017 jyly Almaty qalasynyń Ádilet departamentine tirkelip, lıenzııa alǵan.

SOTTY BOLǴAN

Qor saıtyndaǵy aqparatqa súıensek, 2017 jyly Gúlmıra Muhanqyzynyń bastamasymen «Hareket «qaıyrymdylyq qory»qoǵamdyq qory qurylǵan. Keıin qorǵa «О́ner qyrandary» teatrynyń jetekshisi Madııar Serikbaev qor quryltaıshylarynyń biri retinde qosylyp, teatr ujymymen birlesip aımaqtarda qaıyrymdylyq konertterin ótkizgen.

Quryltaıshy Gúlmıra Muqanqyzynyń qyzy Aıdana Qaldybek qordyń qazirgi dırektory.

Qazir qordyń úsh quryltaıshysy bar: Gúlmıra Muqanqyzy, Madııar Serikbaev, Alǵadaı Abdyhojaev. Adata ashyq derekkózindegi málimetke súıensek, qor quryltaıshylarynyń biri sotty bolǵan.

Qor ókili quryltaıshylardyń sotty bolýynyń qor jumysyna qatysy joq ekendigin atady.

«Is týraly bolsa, Gúlmıra Muqanqyzy…baıaǵy jyldardaǵy kórsetkish. Odan keıingi ómirinde ol kisi qaıyrymdylyqpen aınalysady», — dedi ol agenttik tilshisine bergen suqbatynda.

Aıta keteıik, zań boıynsha jubaılyq jáne jaqyn týystyq baılanysy bar adamdar qordyń qamqorshylyq keńesiniń kópshilik múshesi, sondaı-aq osy qordyń shtattaǵy qyzmetkerleri bola almaıdy. Odan bólek qordyń nekede turýmen, jaqyn týystyqpen nemese jekjattyqpen baılanyspaǵan basshysy men býhgalteri bolýǵa tıis. Bir adamnyń eki qyzmetti qatar isteýine bolmaıdy.

Alaıda qor saıtynan qamqorlyq keńesiniń kópshilik múshesiniń aty-jónin, ıa bolmasa ózge de qyzmetkerleri jaıynda aqparat alý múmkin emes.

QOR TABYSY QUPIIa

Qor saıtynda qordyń qarjylyq qujattary jáne salyq esebi týraly derek joqtyń qasy. Ashyq derekózdegi málimetke súıensek, qordyń salyq tóleý boıynsha táýekel deńgeıi ortasha sanatqa jatqyzylǵan. Bul qordyń salyq bereshegi bolǵanyn jáne birneshe márte tólem merzimin keshiktirgenin bildiredi.

Qor bıýdjetke 2023 jyly 62,8 mln teńge, 2024 jyly 52,7 mln teńge tólegen.

Kez kelgen qaıyrymdylyq qorynyń qyzmeti ashyqtyq pen esep berýdi talap etedi. Alaıda «Hareket» qory halyqtan jınalǵan qarjy resýrsynyń qalaı basqarylatyny týraly qoǵamdyq esepti shynaıy kórsetetindigi kúmán týdyrady.

ZAŃ JOQ

Sarapshy Baýyrjan Maqulbaevtyń aıtýynsha, Qazaqstanda jumys isteıtin qaıyrymdylyq qorlarynyń jumysyn retteıtin arnaıy zańnama da, ýákiletti organ da joq. Sondyqtan esebi belgisiz qorlar qarjyny jeke múddesine  paıdalanýy ábden múmkin ekendigin aıtady.

«Qazaqstanda qaıyrymdylyq qorlarynyń esep-qısaby múlde jabyq dep aıtýǵa bolady. Sebebi halyq aldynda nemese ýákiletti organ aldynda esep berýi, qarajattyń tıimdi jumsalýy, qaıyrymdylyq maqsattaryna jete alýy degen sııaqty esepter múlde joq. Zańmen de belgilenbegen. Al osy qaıyrymdylyq qorlarynyń jumys isteýine bekitilgen ýákiletti organ da joq. Memlekettik tirkeýden ótken soń úsh adam quryltaıshy bolyp bekitilip, jumys isteı bastaıdy. Qaıyrymdylyq qorlary kóbinde qolma qol tólemmen de jumys isteıtin bolǵandyqtan salyq organdary da retke keltirýi qıyn. Bul qoldanystaǵy zańnamanyń álisizdigi dep sanaımyn jáne olardyń isin retke keltiretin qoǵamdyq pikir de qalyptaspaǵandyqtan alaıaqtar óz maqsatyna paıdalanyp ketýi de múmkin», — deıdi Qazaqstan zańgerler odaǵynyń Almaty qalalyq fılıalynyń tóraǵasy Baýyrjan Maqulbaev.

Osyǵan uqsas mysal retinde Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń Zeket qaıyrymdylyq qorynyń ashyq esep júrgizbeıtindigi qoǵamda jıi synǵa ushyrap keledi.

Kópshilik atalǵan máselelerdiń sheshimi úshin memlekettik organdardyń rólin kúsheıtý jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy sharalardy qatańdatý qajettigin jıi aıtady.

Qazaqstanda salyq tóleýden jaltarý zańsyz jáne oǵan aıyppuldar, tólenbegen salyqtyń ústemesi jáne qylmystyq jaýapkershilik sekildi sharalar qoldanylýy múmkin.