Qandastar «qańǵyp» júrse, siz qalaı qamsyz júresiz

Almaty qalasy Ishki saıasat basqarmasynyń qoldaýymen qolǵa alynǵan «Otan ottan da ystyq» jobasy aıasynda Almaty oblysy Jambyl aýdany Úńgirtas aýylyna bardyq. Maqsat – Úńgirtas aýylyna on kún buryn ShQO-dan qonys aýdarǵan Qytaıdan kelgen Berzat Jumaǵazy esimdi azamattyń otbasylyq qıynshylyqtary haqynda boldy. Otbasyly degende áleýmettik máselesi óz aldyna, qujattyq qıynshylyqtarynyń ózi sheshimin tabý qıyn. Búkil bir otbasynda «deni durys» birde-bir qujat qalmapty. Keıbirin joǵaltyp alsa, barynyń ýaqyty ótip ketken. Úsh balasy bar. Biraq qujatsyz. Aldy mektep jasyna kelip qalǵan. Medıınalyq kómek, ekpe degenderi ómiri alyp kórgen emes… Daýdyń basy mynada eken. 2007 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Aqsýat aýylyna kelgen. Dál sol tusta «Nurly kóshpen» О́skemen qalasynyń janynan úı alǵan. О́zderińiz bilesizder «Nury kóshtiń» úıi bir qaraǵanda tegin bolǵanymen suraýy bar dúnıe. Maýsym saıyn bólep tólep otyrasyz. Osylaısha alty-jeti jyl kóleminde bereshekten qutylsańyz úıdi óz basyńyzǵa aýdarasyz. Berzattyń kelinshegi – Roza Otanbek te dál osyndaı ıgilikten paıdalanǵan. Iaǵnı, memleket aldyndaǵy qaryzyn qaıtaryp, úıdi óz basyna aýdaryp alady. Áńgime osy aradan bastalypty. Úıdi óz basyna rásimdegen tusta Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy turaqty tirkeýi de birden sol meken-jaıǵa kóshirilýi kerek eken. Kórshilerdiń tirkeýi esh qıyndyqsyz, «sátti» kóshiriledi de, Roza Otanbekke kelgen qyrsyq shalady. О́skemen qalalyq kóshi-qon mamandary burynǵy turǵan aqsýat aýylynan tirkeýden shyǵý týraly qaǵaz ákelýin talap etedi. Álgi qujatty alyp kelse, «tirkeımiz, tirkelgenińizdi habarlaımyz» – dep shyǵaryp salady. Alaıda, bazadan tirkeýi shyqpaı Aqsýat-О́skemen arasyna shapqylaýmen bolady. Nátıjesinde qujattarynyń ýaqyty bitip ketken bolyp shyqty. Bul týraly Roza Otanbek https://qazaqtimes.com/article/47393 portalyna bergen suhbatynda qysqasha bylaı túsindirdi:
«Biraq keıinnen meniń tirkeýim bazadan anyqtalmady. Birinshi balamnyń týý týraly kýáligin jasatarda naǵashylarym turaqty tirkeý jónindegi anyqtamany jiberip berdi. Biraq men olardyń ony qalaı alǵanyn bilmeımin. Keıin ekinshi-úshinshi balam dúnıege kelgende meniń turaqty tirkeýim eshqandaı jerden shyqpady. Bul jerde negizgi kiná qalalyq kóshi-qon basqarmasynda dep oılaımyn. Sebebi men tirkeý anyqtamasyn bir ret alyp barǵanda tirkeýi kerek qoı. Keıinnen men olarǵa turaqty tirkeýge turý úshin úsh ret qujat tapsyrdym. Biraq olar eshqaıda tirkemedi. Eń sońǵy ret olar maǵan aıtqanda bazada barsyz, «zapros» jiberdik dedi. Ol kezde 2017 jyldyń naýryz aıynda pasportymnyń merzimi bitpegen. Men onyń aldynda yqtııar hatymdy joǵaltyp aldym. Sosyn men kóshi-qon polıııasyna bardym. Ol jerdegiler maǵan Aqsýat aýylyna baryńyz dedi. Aqsýat aýylyndaǵylar maǵan siz kináli emessiz О́skemen qalasyndaǵylar bizge zapros jiberýi kerek dedi. Sodan men О́skemen qalasyna qaıtyp kelip, kóshi-qon polıııasyna baryp, aıttym: «sizder Aqsýatqa zapors jiberýlerińiz kerek eken» dedim. Olar «mine jiberip qoıdym» dep jaýap berdi. Keıinnen sáýir aıynda ON-ǵa baryp anyqtama alaıyn desem, meniń bazada tirkeýim taǵy joq. Mende IIN barlyǵy bar… Qytaıdan kelgendegi qujattarymnyń barlyǵynyń ýaqyty aýyl men kóshi-qon polıııasynyń arasynda shapqylap júrgende ótip ketti. Tirkeý bolmaǵan jaǵdaıda balalardyń qujattaryn jasatý múmkin emes. Men tek birinshi balamnyń týý týraly kýáligin ǵana jasata aldym. Qalǵan ekeýinde metirkesinen basqa eshqandaı qujat joq. Jasataıyn desem maǵan tirkeýińizdi alyp kelińiz deıdi. Al mende ol joq. Qazir balalarym medıınalyq kómekter alyp jatqan joq. Sebebi turaqty tirkeýiń bolmasa eshqandaı aýrýhana balalardy qabyldamaıdy…Osy jerdiń kóshi-qon polıııasynyń ókilderi ázirge áli kelgen joq» – dedi.
Berzat pen Rozanyń Úńgirtasqa kóship kelýine tikeleı sebepker bolǵan «Qaıyrymdy qandastar» birlestiginiń basshysy – Bahargúl Tabysqyzy bolǵan jáıdi tolyqtyrdy. Bahargúldiń aıtýynsha О́skemende qujatsyz, úısiz-kúısiz qalǵan eki jas otbasy týraly áleýmettik jeliden estip, kóshirip aldyrypty. Keıinnen Qytaı konsýldyǵyna qujattaryn ótkizgen. Olar qujattaryn daıyndaǵan, biraq bermeı otyr. Sebebi – QR azamattyǵyn almaǵan Berzat pen Roza áli de bolsa Qytaı azamaty. «Biz olardy elge qaıtarýymyz kerek» – degen ýáj aıtqan konsýl qyzmetkerleri. Al, Berzat pen Roza Qytaı assa aldarynda «saıası lager» kútip tur. 3 pen 5 jas aralyǵyndaǵy úsh birdeı qujatsyz balasy dalada qalady. Qytaıǵa shyqpasa másele sheshilmeıdi. Balalary ata-anasyz qalady.


«Adyrna» birlestiginen quqyqtyq kómek suraǵan otbasynyń máselesin Úńgirtas aýyldyq okýrginiń ákimshiligine habarladyq. Ákim orynbasarymyn dep tanystyrǵan Erjan Dáýrenbaev atalǵan otbasyǵa qoldan kelgen kómegin aıamaıtyndyqtaryn aıtyp, ýádeni úıip-tókti. Sondaı-aq, buǵan deıin emhana esigin ashpaǵan balalarǵa ekpelerin salǵyzyp, densaýlyqtaryn tekserýden ótkizetindikterin jetkizdi. Oqý jasyna tolǵan Zere Berzattyń mektepke barýyna da múmkindik jasaımyz dep otyr. Al, biz qujattarynyń zańdy túrde qalpyna kelýine jáne ákimshiliktiń bergen ýádesin qoǵamdyq uıym retinde qadaǵalaıtyn bolamyz. Elim dep kelgen qandastar osylaısha úısiz-kúısiz «qańǵyp» júrse, biz qalaı qamsyz júremiz aǵaıyn?
Qurmetolla MUHAMETHANULY