QAZAQSTAN HALQY ARZAN GAZ TUTYNYP OTYR

Búginde suıytylǵan munaı gazynyń bir tonnasyn óndirýge 60-70 myń teńge jumsalady. Al kóterme saýdaǵa shyǵarǵanda tonnasyn 40 320 teńgeniń sheginde satý belgilengen.

Bul jerde qosymsha qun salyǵy esepke alynbaǵan. Mınıstr Almasadam Sátqalıevtiń málimetine súıensek, byltyr suıytylǵan munaı gazynyń ishki naryqtaǵy tutyný kólemi 28 paıyzǵa ósti. Iaǵnı qazaqstandyqtar 2022 jylǵa qaraǵanda 400 myń tonnany artyq jaǵyp, 2 mln tonnadan astam gazdy kádesine jaratty. Qazir Qazaqstandaǵy suıytylǵan munaı gazynyń quny kórshi eldermen salystyrǵanda edáýir tómen. Aımaqtarǵa qaraı gazdyń bir lıtri 54-86 teńgeniń aralyǵynda baǵalanady. Salystyratyn bolsaq, Reseıde bir lıtr gaz – 165 teńgege, Qyrǵyzstanda – 159 teńgege, Ázerbaıjanda – 171 teńgege, al, Tájikstanda 273 teńgege satylady.  Mınıstrdiń aıtýynsha, óndiristegi qarjylyq tıimsizdikten sala shyǵynǵa ushyrap otyr. Sonyń saldarynan kásiporyndardaǵy turaqty jóndeý jumystaryn júrgizýge, tehnologııany jańǵyrtýǵa múmkindik joq.

Qazirgi tańda Energetıka mınıstrligi men «Teńizshevroıl» arasynda aı saıyn 20 myń tonna gaz jetkizý týraly kelisimge qol qoıyldy. Sondaı-aq, «QazaqGaz» ulttyq kompanııasy men Soltústik Kaspıı jobasynyń akıonerleri jyl sońyna deıin Qashaǵan ken ornynan suıytylǵan munaı gazyn satyp alý-satý kelisimshartyna qol qoıý máselesin pysyqtap jatyr. Bul joba júzege assa, jyl saıyn 700 myń tonnaǵa deıin gaz jetkizilmek.  Suıytylǵan munaı gazynyń baǵasy (lıtr) Qazaqstan – ₸54-86 Qyrǵyzstan – ₸159 Reseı – ₸165 Ázerbaıjan – ₸171 Tájikstan – ₸273 12 mıllıon adam gazdyń qyzyǵyn kórip otyr   Qazir 12 mln adam kógildir otynnyń qyzyǵyn kórip otyr.

Energetıka mınıstrliginiń aqparaty boıynsha byltyr eldegi gazdandyrý deńgeıi 60 paıyzdy eńserdi. Al 2030 jylǵa deıin kórsetkishti 65 paıyzǵa jetkizý kerek. Bıyl bul maqsatta 90 mlrd teńgeden astam qarjy jumsalmaq. Sóıtip, 244  myń  adam  gazben  qamtamasyz etiledi. Osylaısha Úkimet bir jyl ishinde gazdandyrý kórsetkishin 61 paıyzdan asyrýdy kózdep otyr.  2023 jyl – 60 paıyz 12 mln adam 2024 jyl – 61,1 paıyz 244 myń adam   Iri  ınfraqurylymdyq jobalar qolǵa alynady. Atap aıtar bolsaq, «Beıneý-Bozoı-Shymkent» magıstraliniń 2-shi jelisi salynady. «Aqtóbe-Qostanaı», «Taldyqorǵan-Úsharal»  gaz magıstraldary tartylady. Sondaı-aq, «Saryarqa» gaz qubyrynyń úsh kezeńi tolyq turǵyzylmaq.  Atalǵan  jobalarǵa shetelden ınvestıııa tartý josparlanyp otyr. Máselen, «Beıneý-Bozoı-Shymkent»  jáne  «Aqtóbe-Qostanaı» jelilerin salýǵa qatarlyq ınvestorlar qarjy salady.

Memleket basshysynyń Qatarǵa jasaǵan sapary kezinde arnaıy kelisimge qol qoıylǵan edi.  Gaz magıstraldariniń qurylysy «Beıneý-Bozoı-Shymkent»  GM 2-jelisi «Aqtóbe-Qostanaı» GM «Taldyqorǵan-Úsharal»  GM «Saryarqa» GM úsh kezeńi   Qazaqstan Aqtaý-Baký-Tbılısı-Djeıhan baǵytynda tasymaldanatyn munaı kólemin ulǵaıtpaq. 2022 jyldyń qarashasynda «QazMunaıGaz» ázerbaıjandyq SOCAR kompanııasymen osy baǵytta munaı eksporttaý boıynsha kelisimge kelgen edi.   «Bizdiń ulttyq kompanııalarymyzdyń aldyna Qazaqstanda óndiristiń ósýin eskere otyryp, munaı jetkizý kólemin ulǵaıtý mindeti qoıyldy. Osyǵan baılanysty, biz qazaqstandyq munaıdy jetkizý kólemin ulǵaıtýdy josparlap otyrmyz. Byltyr bul baǵyttaǵy tranzıt kólemi 1 mln 57 myń tonnaǵa jetti. Bıyl 1,5 mln tonna munaı tasymaldaý josparlanyp otyr». Almasadam Sátqalıev, QR Energetıka mınıstri   Qazir otandyq kásiporyndar munaı óndirýdi azaıtty. Naýryzdyń basynda Qazaqstan OPEK+ elderimen birge bıylǵy ekinshi toqsanda óndiristi kúnine 82 myń barrelge qysqartatynyn málimdedi. Osylaısha, maýsym aıynyń sońyna deıin táýligine 1 mln 400 myń barrelden astam munaı óndiriledi. Buǵan deıin, byltyr sáýirde bıylǵy jyldyń sońyna deıin kúndelikti óndiris kólemi 78 myń barrelge kemıtini belgili bolǵan. Bul naryqtaǵy turaqtylyqty qamtamasyz etý maqsatynda jasalǵan qadam.