قازاقستاندىق بەلگىلى قوعام بەلسەندىلەرى «اسار-ۋمە» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ جۇمىسىنا كۇمان كەلتىردى

فوتو: Stan.kz

جەلىدە كەيىنگى اپتادا «اسار-ۋمە» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ شىنايىلىعىنا قاتىستى پىكىر تارادى. وقىرمانداردىڭ كوبى قوردىڭ جۇمىسىنا شاعىمدانىپ, ميلللياردتاعان قارجى قايدا كەتىپ جاتقانىنا كۇمان كەلتىردى. قوردىڭ قاراجاتتى قايدا جۇمساعانى تۋرالى جازباسىنا روزا اشىرباەۆا مەن ايتبەك امانگەلدى دە سەنىمسىزدىك تانىتتى. بۇل تۋرالى  qandastar.kz    Stan.kz اقپارات اگەنتتىگىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.

«اسار-ۋمە» ەسەبى

قوردىڭ نەگىزىن قالاۋشى اسحات نۇرماشەۆ «اسار-ۋمە» رەسمي پاراقشاسىندا حالىقتان تۇسكەن اقشانىڭ قايدا جۇمسالعانىن ايتىپ, جازبا قالدىردى.

«2023 جىلى ءبىز بۇكىل ەلدىڭ جانە ءتىپتى جاقىن شەتەلدىڭ ىزگى نيەت بىلدىرۋشىلەرىمەن بىرگە 3,9 ميلليارد تەڭگە جيناي الدىق. قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى (15-20 ادام) ءبىر جىلدا 165 ميلليون تەڭگە بولدى. بۇل 4,2%-عا تەڭ. 2023 جىلدىڭ بارلىق شىعىنى 249 ميللليون تەڭگە بولىپ, 3,9 ميلليارد تەڭگەدەن استى. بۇل 6,3%-عا شاق. حالىقارالىق تاجىريبەدە قورلار شىعىستارعا 25%-عا دەيىن قالدىرادى. قوردىڭ شىعىندارىن وبەكتيۆتى تۇردە قاراستىرساڭىزدار, ولار جوعارى ەمەس, بىراق ءبىز وڭتايلاندىرۋ بويىنشا جۇمىس ىستەيمىز. بۇل رەتتە تەك 2023 جىلى 300 قازاقستاندىق از قامتىلعان وتباسى, 1500-گە جۋىق بالا ءوز باسپاناسىن الدى. 2024 جىلعى ەسەپتەردە ءبارى كورسەتىلگەن. بالالار ءۇشىن بىزدە «كەڭ جۇرەك مىڭ بالا» باعدارلاماسى بار. وندا قازىر ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 170 بالا وقيدى», – دەدى اسحات نۇرماشەۆ.

سونىمەن قاتار ول جالاقىلارىنىڭ ءبىر بولىگىن جانە كەيبىر اكىمشىلىك شىعىنداردى دەمەۋشىلەر جاباتىنىن اتاپ ءوتتى.

ء«بىز پاتەرلەرگە جوندەۋ جاساپ, سىيعا تارتتىق, ەكىباستۇزدا حالىقپەن جانە مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرمەن بىرگە قيىن قىستاۋدا مۇزداپ, بيىل سۋ تاسقىنى كەزىندە ەلىمىزدىڭ التى وڭىرىندە قاراپايىم ادامدارمەن, بالشىق , سۋ اراسىندا جۇمىس ىستەيتىن جۇمىسشىلارمەن اپتالاپ, ۇزاق ۋاقىت بولدىق. ولار 1 ميلليارد تەڭگە قاراجات جينادى, وڭىرلەردى بارلىق قاجەتتىلىكتەرمەن قامتاماسىز ەتتى, زارداپ شەككەن 50 وتباسى قوردان باسپانا الدى. بۇگىنگە دەيىن قوردىڭ جۇمىسى 1 100-گە جۋىق وتباسىنى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتتى. ولاردىڭ ىشىندە 6 مىڭعا جۋىق بالا بار. قور جەسىرلەرگە جۇمىسقا ورنالاسۋعا كومەكتەسەدى, قازىر ءبىزدىڭ قامقورلىعىمىزدا رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 170 بالا وقيدى. ءبىز مۇنىڭ ءبارىن بىرەۋ ءبىزدى اياۋ ءۇشىن, كەرىسىنشە, ماقتاۋ ءۇشىن نەمەسە ءورت سوندىرۋشىلەر مەن قۇتقارۋشىلاردان دا جاقسى ەكەنبىز دەگەن ماقساتپەن جازىپ وتىرعان جوقپىز», – دەلىنگەن جازبادا.

بۇدان بولەك اسحات نۇرماشەۆ ماقساتتارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قايىرىمدىلىق كەشتەر جانە باسقا دا اكتسيالاردى وتكىزەتىنىن جاسىرمادى. كەشتەردى وتكىزۋ ءۇشىن 7,2 ميلليون تەڭگە شىعىن بەلگىلەنگەنىن اتاپ ءوتتى.

«ال كەشكى اۋكتسيوندا 100 ميلليون تەڭگەگە جۋىق قاراجات جينالدى. بۇل – وتە ءتيىمدى جۇمسالعان شىعىندار. 8 وتباسى باسپانالى بولدى. قاسيەتتى ورازا ايىندا 2023 جىلى ءبىر اكتسيادا شامامەن 1,5 ميلليارد تەڭگە جينالدى, ونىڭ جارتىسىنا جۋىعىن كاسىپكەرلەر جينادى. ءبىز 2023 جىلى 3,9 ميلليارد قاراجات جيناعاندا, بۇل جەردە ءبىز ءبىر ايدا 1,5 ميلليارد تەڭگە جينادىق. قانداي جاۋاپكەرشىلىك جانە جۇك بولعانىن ەلەستەتىپ كورىڭىزدەر. اكتسيادان كەيىن رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 123 وتباسى سول كەزدە ءوز ۇيلەرىن الدى. ارينە, مۇنداي اكتسيالار مەن باسقا دا كۇندەلىكتى جۇمىستار, ءىس-ساپارلار شىعىنداردى تالاپ ەتەدى. مۇنىڭ ءبارى ءاردايىم ءبىزدىڭ ەسەپتەرىمىزدە اتاپ وتىلگەن», – دەدى اسحات نۇرماشەۆ.

“بۇل قورعا سەنىم بىلدىرە المايمىن”

الايدا جەلىدە قوعام بەلسەندىسى روزا اشىرباەۆا قارسى شىعىپ, قارجىلىق ەسەپكە كۇمان كەلتىردى.

«بۇگىن اسار-ۋمە قورى حالىقتان جيناعان اقشاعا ەسەپ بەرىپتى. ەسەپ دەپ ايتۋعا كەلمەيدى, ويتكەنى قارجىلىق ەسەپكە بانكتەن كوشىرمەلەرى, كىرىس-شىعىس ناقتى كورسەتىلۋى كەرەك. بىراق ولار ءوز ەسەبىندە “شامامەن” دەپ قويىپ, 10 جاسار بالانى الداعانداي قىلىپ بىردەڭە شيمايلاعان. «حابار» ارناسىندا وسى تاقىرىپ بويىنشا سيۋجەت بولدى. مەن ەركەجان شايحقا @shaikh01kz جازىلعاندىقتان 1 اپتادان بەرى بۇل ماسەلەدەن حابارىم بار. وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇندەمەي وتىرعان سەبەبىم, قايىرىمدىلىق قورلارى قالاي جۇمىس ىستەيتىنىنەن بىلمەگەندىكتەن اۋديتوريامدى دۇرلىكتىرگىم كەلمەدى. ءبىر ساعات بۇرىن ايتبەك امانگەلدى @aitym ءوزى دە قايىرىمدىلىق قورىن باسقارعاندىقتان اسار-ۋمەنىڭ جۇمىسىنا كۇمان ءبىلدىردى», – دەدى روزا اشىرباەۆا.

وسى رەتتە روزا اشىرباەۆا ايتبەكتىڭ ەكسپەرتتىلىگىنە سەنىمدى بولعاندىقتان عانا نازارلارىڭىزدى اۋدارىپ وتىرمىن دەدى.

«تۇبەگەيلى دۇرىس قارجىلىق ەسەپ بەرمەگەنشە بۇل فوندقا ءوز باسىم سەنىم بىلدىرە المايمىن», – دەدى روزا اشىرباەۆا.

“سالتانات قورى قايىرىمدىلىققا اقشا جيناۋمەن اينالىسپايدى”

10 قاراشادا «اسار-ۋمە» مۇشەسى ەلجاس شورا ءبىر جازباسىندا بۇرىنعى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى قۋاندىق بيشىمباەۆتىڭ قولىنان قازا تاپقان سالتانات نۇكەنوۆا ونى ءوزى وسى جاعدايعا جەتكىزگەنىن مالىمدەدى.

بىراق ەلجاس شورا بىرنەشە ساعاتتان كەيىن جەلىدەگى جازباسىن ءوشىرىپ تاستاعان. بۇعان مارقۇمنىڭ اعاسى ايتبەك امانگەلدى جاۋاپ بەردى. ول مۇنداي سوزدەردى كوتەرە المايتىنىن ايتىپ, قاتاڭ پىكىر ءبىلدىردى.

«مىنە, سىزدەرگە وزدەرىن مۇسىلمان رەتىندە سانايتىن ادامدار. باسقالاردىڭ اقشاسىنا مايلانىپ وتىر. بەتتەرى كادرعا سىيمايدى. ەندى مارقۇمنىڭ ءوزى جاۋاپ بەرە المايتىن ادامعا ءتىل تيگىزىپ وتىر. مەن ءمىنسىز مۇسىلمان ەمەسپىن, بىراق ەشقاشان ءدىنىمدى بايىعانىم ءۇشىن پايدالانبايمىن», – دەدى ايتبەك امانگەلدى.

سونىمەن قاتار ايتبەك امانگەلدى قوردىڭ وزىنە دە قاتاڭ پىكىر ءبىلدىرىپ, «سالتانات» قورى قايىرىمدىلىق ءۇشىن قارجى جينامايتىنىن جانە تەگىن كومەكتەسەتىنىن اتاپ ءوتتى.

«تۇسىنبەگەندەرگە ايتارىم. ءبىر جىلدان بەرى ۆولونتەرلىق جەلىنى ءوز موينىما الىپ, ادامدارعا تەگىن كومەكتەسىپ كەلەمىن. مۇلدەم قارجى جينامايمىز, وسىلايشا 1 300-دەن استام ءىس بويىنشا كومەك بەردىك. ولاردى ستوريستەرگە نەمەسە ريلستەرگە سالىپ, كامەرا الدىندا جىلاۋعا ماجبۇرلەمەيمىز. سيرەك جاعدايلاردا عانا ولار وزدەرى العىس ايتۋعا شىعادى, بۇل – ولاردىڭ قالاۋى. مەن ارقىلى قوعامعا ۇندەۋ جاسايتىن جاعدايلار ادۆوكاتتارمەن كەلىسىلگەن. بيشىمباەۆتار وتباسىنان مۇلدەم قارجى العان جوقپىز. سالتانات قورى قايىرىمدىلىققا اقشا جيناۋمەن اينالىسپايدى, بۇل ءبىزدىڭ جولىمىز ەمەس. ەڭبەك ەتىپ, جاقسىلىق جاساۋعا بولادى, حالىقتىڭ اقشاسىن ماڭگى سورۋ مىندەت ەمەس», – دەپ مالىمدەدى ايتبەك امانگەلدى.