Qazaqstannyń barlyq aýmaǵynda sý tasqyny qaýpi bar

Qazaqstannyń jazyq ózenderinde kóktemgi sý tasqyny aǵynynyń kútiletin kólemi 2024 jylǵy 01 naýryzdaǵy jaǵdaı boıynsha gıdrometeorologııalyq baqylaýlar men ólsheýler derekterine sáıkes jasaldy.

«Qazgıdromet» RMK óńdelgen «NASA» spýtnıkteriniń JQZ (Jerdi qashyqtyqtan zondtaý) sýretteri boıynsha 2024 jylǵy 01 naýryzdaǵy jaǵdaı boıynsha Qazaqstannyń qarmen jabylǵan aýmaǵy 72% quraıdy. Jaýyn-shashynnyń mólsherin, qardaǵy sý qoryn, topyraqtyń kúzgi ylǵaldylyǵynyń kórsetkishterin, topyraqtyń qatý tereńdigin, sondaı-aq ózenderdiń muz rejımderin taldaı otyryp, sý tasqyny qaýipti aımaqtarǵa aldyn-ala baǵa berildi», — dedi Gıdrologııa departamenti dırektory Adel Ahmetov.

Sonymen sý tasqyny bolý qaýpi joǵary óńirler: Abaı, Aqmola, Aqtóbe, Almaty, Shyǵys Qazaqstan, Batys Qazaqstan, Qaraǵandy, Qostanaı, Soltústik Qazaqstan jáne Jetisý oblystary.

Ortasha qaýip: Atyraý, Jambyl, Qyzylorda, Pavlodar, Túrkistan jáne Ulytaý oblystary.
Qaýipsiz: Mańǵystaý oblysy.

Sý tasqyny qaýpin aldyn ala boljaý barysynda ortasha kópjyldyq mán (ıaǵnı norma) boıynsha salystyrý jumystary júrgiziledi. Ol — degenimiz, otyz jyl ishinde (1990 jyldan bastap 2010 jylǵa deıin) tirkelgen aýa-raıy, ylǵal qorlary syndy túrli kórsetkishterdi qamtıtyn málimetter bazasy. Mysaly ylǵal qorlarynyń kólemi ortasha kópjyldyq mánder boıynsha mynadaı boldy:

— Qaraǵandy oblysynda normadan 30-49%-ǵa tómen;
— Ulytaý oblysynda 13 jáne 20%-ǵa tómen;
— Aqmola oblysynda Qalqýtan, Jabaı jáne Shaǵalaly ózenderiniń basseınderinde ortasha kópjyldyq mánderden 21-43%-ǵa joǵary, al Seleti (Seleti sý qoımasyna salasy), Esil jáne Moıyldy (Astana sý qoımasyna salasy) ózenderiniń basseınderinde 26-40%-ǵa tómen;
— Soltústik Qazaqstan oblysynda 57%-ǵa joǵary;
— Qostanaı oblysynda Tobyl, Aıat (Joǵarǵy Tobyl jáne Qaratomar sý qoımalaryna salalary) jáne Toǵyzaq ózenderiniń basseınderinde 30-98%-ǵa joǵary, al Torǵaı jáne Qaratorǵaı ózenderiniń basseınderinde 20-23%-ǵa tómen.
— Aqtóbe oblysynda Oıyl jáne Qosıstek ózenderiniń basseınderinde 26 jáne 52% joǵary, Or ózeniniń basseıninde ortasha kópjyldyq mánder sheginde, Qarǵaly (Qarǵaly sý qoımasyna salasy), Ilek (Aqtóbe sý qoımasyna salasy), Yrǵyz jáne Temir ózenderiniń basseınderinde 16-68% tómen;
— Batys Qazaqstan oblysynda 17-43% tómen;
— Atyraý oblysynda Embi ózeniniń basseıninde 62%-ǵa tómen.

Oǵan qosa áli kúnge deıin qys óziniń qaharynan qaıtqan joq, sondyqtan qar jınalý proesi jalǵasýda.

Topyraqtyń qatý tereńdigi negizinen Aqmola, Aqtóbe, Atyraý, Batys Qazaqstan, Qaraǵandy, Qostanaı, Soltústik Qazaqstan jáne Ulytaý oblystarynda byltyrǵy kórsetkishterden ortasha eseppen 1-den 91 sm-ge deıin tómen. Aqmola (Qalqutan, Esil) jáne Qaraǵandy (Toqyraý) oblystarynyń jekelegen basseınderin qospaǵanda, topyraqtyń qatý tereńdigi byltyrǵy kórsetkishterden 11-den 33 sm-ge deıin joǵary.

Sondaı-aq, Qaraǵandy oblysynyń Nura jáne Sherýbaınura, Ulytaý oblysynyń Keńgir jáne Sarysý, Aqmola oblysynyń Esil, Sileti (Sileti sý qoımasyna quıylý), Shaǵalaly jáne Jabaı, Soltústik Qazaqstan oblysynyń Esil, Qostanaı oblysynyń Tobyl, Aıat jáne Torǵaı, Aqtóbe oblysynyń Ilek, Oıyl jáne Yrǵyz, Batys Qazaqstan oblysynyń Chıja-2, Ýtva, Derqul, Shaǵan, О́leńti men Shiderti, Atyraý oblysynyń Embi ózenderiniń basseınderinde topyraq betinde qalyńdyǵy 6,6 sm-ge deıin muz qabyqtary baıqalady.

«Naýryzda temperatýranyń kúrt kóterilýi jáne qatty jańbyr bolǵan jaǵdaıda, bul erigen qar men jańbyr tasqynynyń paıda bolýyna ákelýi múmkin», — dep túsindirdi  «Qazgıdromet» ókili.