Jańalyqtar
Qazaqtyń saltymen tárbıelenip jatqan Adaı Qazaqstannyń azamattyǵyn alǵysy keledi
2021 jyly Mańǵystaý oblysyndaǵy Jańaózen qalasynyń perzenthanasynda sheteldik otbasynyń shyr etip dúnıege kelgen nárestesine Adaı-Djoash esimi berildi. Sábıdiń ata-anasy – Nıgerııa azamattary Fraıdeı Adere men Mersı Adere keıingi 6 jyldan astam ýaqyttan beri elimizde turady. Agenttik tilshisi Fraıdeı Aderege habarlasyp, elimizdegi ómiri jaıly surap bildi.
Jalpy, árbir sanaly otbasy bala dúnıege kelgende oǵan jarasymdy ári ádemi esim berýge tyrysady. О́ıtkeni esim onymen ǵumyr boıy birge bolady. Keıbireýler zamanǵa saı, el arasynda keń taralǵan zamanaýı esimderdi qoıyp jatsa, endi biri ata-babalarynyń, uly tulǵalardyń, memleket pen qoǵam qaıratkerleriniń, uly aqyn-jazýshylardyń esimin balasy sondaı azamat bolsyn degen yrymmen qoıady. Osy turǵydan alǵanda qalyń adaıdyń ortasynda ómir súrip jatqan Fraıdeıge de qazaqtyń yrymshyldyǵy juqqan sııaqty. Olaı deýimizge sebep – ulynyń esimin yrymdap Adaı dep qoıýy.
«Adaı osydan úsh jyl buryn Jańaózen qalasynda dúnıege keldi. Sol kezde men onyń dúnıege kelý qurmetine oraı qoı soıdym. Sol sát taspalanǵan vıdeo barlyq jerge tarap ketti. Ulyma Adaı degen esim berdim. О́ıtkeni adaılardyń naǵyz erjúrek, jaýynger keletindigin estigen edim», — dedi Fraıdeı.
Nıgerııalyq azamattyń osy biraýyz sózinen yrymshyl bolýmen qatar, qazaqtyń salt-dástúrin de ustanýǵa tyrysatyndyǵyn baıqaýǵa bolady. Sebebi, qazaqtar dúnıege bala kelgende qoı soıyp, qudaıy tamaq berip, jańa bosanǵan anaǵa qalja jegizedi.
Jańa bosanǵan anaǵa «qalja» berýdiń zor mańyzy bar. Áıel belin tez bekitip, qol-aıaǵyn baýyryna alady. Qazaqy salt-dástúrlerdi nasıhattaýshy Zeınep Ahmetova da bir jazbasynda jas ananyń bosanǵannan keıingi kútimine qaljanyń tıgizer paıdasy ushan-teńiz ekendigin, qalja jep, jas sorpa ishken kelinshektiń súti de mańyzdy, qunarly bolatyndyǵyn, balanyń tez et alyp ósýine áser etetindigin jazǵan bolatyn.
«Tilimizde jıi qoldanylatyn osy sózdiń ózinde mán-maǵyna jatyr. Qaljany keı óńirlerde qyzdyń tórkini de ákep jatady, biraq qalja, negizinen, kelinshektiń kúıeýiniń moınyndaǵy mindet-paryzy bolyp esepteledi», — dedi Zeınep Ahmetova.
Otbasymen birge Jańaózende turyp jatqan 49 jastaǵy Fraıdeı Adere Halyqaralyq aǵylshyn tili ortalyǵynda muǵalim bolyp jumys isteıdi. Buǵan deıin ol Astana men Almaty qalalarynda da turǵan. Biraq, janyna jaqyn bolǵany – Jańaózen qalasy.
«Qazaqstanda turyp jatqanyma 6 jylǵa jýyq ýaqyt boldy. Otbasymmen saıahattaǵandy jaqsy kórgendikten elderińizge kelip qonystandyq. Men úshin Qazaqstan – óte qyzyqty el. Buǵan deıin, Batys Afrıkanyń barlyq 16 memleketinde, Ázerbaıjan, Ýganda, Kenııa, Efıopııa elderinde, Dýbaı, Chıkago syndy ózge de qalalarda boldyq»,- dedi Adaıdyń ákesi.
Fraıdeı men Mersı qazaq topyraǵynda dúnıege kelgen Adaıdyń Qazaqstan azamattyǵyn alǵanyn qalaıdy. Olardyń Adaıdan basqa da balalary bar. Aldy ýnıversıtet bitirse, keıingileri ózge elderdiń joǵary oqý oryndaryna túsýge daıyndalyp júr. Fraıdeı barlyq balasynyń Qazaqstanǵa kelip, osy jerde bilim alǵanyn qalaıdy. Alaıda tildik kederginiń bar ekendigin, ásirese qazaq tilin úırenýdiń qıyndyǵyn jasyrmaıdy. Sonda da ol erte me, kesh pe, balalary túgel Qazaqstanǵa mindetti túrde keletindigine nyq senimdi.
Fraıdeı qazaqtyń mádenıeti men salt-dástúrin, ásirese Naýryz meıramyn jaqsy kóredi.
«Qazaq halqy óte jaıdary, qaıyrymdy, baýyrmal ári qonaqjaı. Men úshin Naýryz meıramy óte áserli ári kórkem. Sonymen qatar qazaqtyń dástúrli taǵamdaryn, ásirese Naýryz kójeni jaqsy kóremin. Ulttyq kıimderińiz de bar. Ony ádette Naýryz meıramynda kıip júremin. О́ıtkeni búginde ózimdi qazaq sezinemin. Meniń eń súıikti taǵy bir taǵamym – et», — dedi Fraıdeı.
