جاڭالىقتار
قورعا سەنىپ قور بولعاندار: ءىلياس ساريەۆ كىمدى الداپ ءجۇر?
فوتو: بەينەدەن كادر
ۋاقىت وتكەن سايىن قايىرىمدىلىق قورلارىنان پايدا ەمەس, جاپا شەككەندەر كوبەيىپ بارادى. ەلدىڭ «ەمىنە بەرەمىز, ءۇي الامىز» دەپ مارە-سارە بولعان كوڭىلىن قوعامدىق قور جەتەكشىلەرى سۋ سەپكەندەي باسىپ جاتىر, دەدى qandastar.kz
مىسالى, جۋىردا عانا الاياقتىعى ءۇشىن قامالعان «ەلگە كومەك بەر» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ جەتەكشىسى ءىلياس ساريەۆكە الدانعانداردىڭ كوپ ەكەنى بەلگىلى بولدى. وسى جايلى تولىعىراق Orda.kz ءتىلشىسى تارقاتىپ ايتادى.
«ەلگە كومەك بەر» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ حالىق الدىنا شىعىپ, الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ەمگە نەمەسە ۇيگە دەپ قاراجات جيناپ كەلە جاتقانىنا 4-5 جىل بولىپ قالدى. ءاۋ باستا تىرلىكتەرى مىعىم ۇجىمنىڭ سوڭعى جىلدارداعى ىستەرىنە قاراساق, «قايىرىمسىز» قورعا اينالىپ كەتكەندەي. جىلاعاننىڭ جاسىن سۇرتكەن, جەتىمنىڭ جىرتىعىن جاماعان قايىرىمدىلىق قورى ۋاقىت وتە كەلە تاسپىسىنەن جاڭىلدى. الەۋمەتتىك جەلىدە قور جەتەكشىسى ءىلياس ساريەۆكە الدانعانداردىڭ ءۋاجى كۇن ساناپ ارتىپ كەلەدى
قورعا سەنىپ قور بولعاندار
اينۇر ءجانادىلوۆا — قازاقتىڭ «روبين گۋدىنا» الدانعانداردىڭ ءبىرى. ءۇش بالانىڭ اناسى ەمگە جينالعان قاراجاتتى سول كۇيى الا الماپتى. Orda.kz ءتىلشىسى اينۇر ءجانادىلوۆادان ءمان-جايدى سۇرادى.
ەكى ۇلدان كەيىن تۋىلعان مەرەيلىم باۋىرجانقىزى تاعدىردىڭ سىناعىنا ۇشىرادى. اناسى جۇكتى كەزىندە ءبارى جاقسى بولعان. ۋزي تەكسەرۋىندە ىشتەگى بالانىڭ داقتارى بايقالماعان. مەرەيلىم دەنەسىنە 80% ۇلكەن قارا داق تۇسكەن كۇيى دۇنيەگە كەلدى. باسىندا نارەستەنىڭ ارقاسىنداعى داق تەگىس بولىپتى. الايدا 7 ايدان كەيىن مەرەيلىمنىڭ ارتىنداعى قارا داق ءىسىپ كەتەدى. بالاسىنىڭ دەنساۋلىعىنا الاڭداعان اتا-انا ەم الۋ جولدارىن قاراستىرادى. ءىلياس ءبۇلدىرشىننىڭ اتا-اناسىنا ءوزى ءبىرىنشى بولىپ حابارلاسىپتى.
«ءبىزدى قايدان تاپقانىن بىلمەيمىن. ءبىرىنشى بولىپ ءوزى حابارلاستى. ءبىز ول كۇنى استانادا «انا مەن بالا» ورتالىعىندا جاتقان ەدىك. قىزىمدى بەينەجازباعا ءتۇسىرىپ جىبەرۋىمدى سۇرادى. مەن ءتۇسىرىپ جىبەردىم. ەرتەسى كۇنى ول ينستاگرامىنا سالدى. بىلتىر قاراشانىڭ 14-ءى بولاتىن. سولاي حالىقتان اقشا جيناي باستادى», — دەيدى مەرەيلىمنىڭ اناسى.
اينۇر ءبىر اپتادان سوڭ, ىلياسقا حابارلاسىپ, جينالعان قاراجاتتى وزىنە سالۋىن ءوتىنىپتى. سەبەبى مەرەيلىمنىڭ ەم الاتىن ۋاقىتى تاياپ قالعان ەدى. بىراق ءىلياس قاراجاتتى سالۋعا ۋادە بەرگەنىمەن, ءبىر تيىن دا جىبەرمەپتى.
«ناقتى قانشا قاراجات جينالعانىن ايتپادى. بىراق ينستاگرامعا بەينەجازبانى سالعانىنا ەكى كۇن وتكەننەن كەيىن, سۇراعانىمدا 1 ملن 700 مىڭ جينالعانىن ايتتى. مەن ەمگە بارۋىم كەرەك ەدى. 700 مىڭ جەتپەي تۇرعان. انە سالام, مىنە سالامىن دەدى. سول كۇيى ءۇمىتىمدى ءۇزدىم. بىزگە 40-50 ملن تەڭگە كەرەك. قايىرىمدىلىق قور عوي دەپ قاتتى قۋانىپ ەدىك», — دەدى اناسى.
قىزىنىڭ ەمىنە جينالعان قاراجاتتى الا الماعان انا ارىز جازۋعا بەكىنگەن. زاڭگەر نۇرسۇلتان ورىنبەكوۆتىڭ كومەگىمەن 5 ادام ارىز جازادى. الايدا اينۇر ءجانادىلوۆا ءىس قارالماعانىن ايتتى.
«ءىىم-نە 5 ادام بولىپ ارىز جازدى. اسا ماڭىزدى ىستەر جونىندەگى تەرگەۋشىگە ءوتتى. ارىزدى اۋداندارعا جولدادى. استانا قالاسى نۇرا اۋدانى پوليتسيا بولىمىندە ءىس قارالعانىمەن ەشقانداي ارەكەتتەر جاسالمادى. ال ونىڭ سەبەبىن بىزگە تۇسىندىرمەدى. قازىر ءىلياس ۇستالدى. ەندى ماعان جۇگىنگەن ادامدار المالى اۋدانى پوليتسيا بولىمشەسىنە ارىزدى قايتا جولدايتىن بولدى», — دەپ ءتۇسىندىردى نۇرسۇلتان ورىنبەكوۆ.
ءىلياس ساريەۆ الەۋمەتتىك جەلىدە اينۇرعا جازعان حاتىنىڭ ءبارىن ءوشىرىپ تاستاعان. ءتىپتى بالاسىنىڭ دەنساۋلىعىن ۋايىمداپ شىرىلداعان انانى قارا تىزىمگە ەنگىزىپ تاستاپتى. ءبىر قىزىعى بىلتىر قاراشادا باستالعان جىلۋ جيناۋ elge_komek_ber ينستاگرام پاراقشاسىندا ءالى تۇر.
قايىرىمسىز قوردان كۇدەر ۇزگەن اينۇر ءجانادىلوۆا قىزىنا ءبىرىنشى وتانى جاساتقانىن ايتتى. مەرەيلىمدى الدا 14 وتا كۇتىپ تۇر ەكەن. دارىگەر 4-5 جىل ۋاقىت كەتەتىنىن ايتقان. دۇنيەگە كەلگەنىنە 1 جاس 5 اي تولعان قىزعا ءار 6 اي سايىن وتا جاسالۋى كەرەك. مەرەيلىم الەمدە سيرەك كەزدەسەتىن اۋرۋمەن اۋىرادى. مەلانو ءپىشىندى گيگانت نەۆۋس — كلينيكالىق قوڭىر, قىزعىلت نەمەسە كوك سيممەتريالى ۇلكەن داق. ونىڭ كەيبىرى قاۋىپسىز بولسا, ال كەيبىرىندە كلينيكالىق نەمەسە انامنەستيكالىق قاۋىپ فاكتورلارى بولادى ەكەن.
روبين گۋدتىڭ العاشقى بىلىعى
ءىلياس ساريەۆتەن العاشقى بوپ كۇدىكتەنگەندەردىڭ ءبىرى — ءبىز جوعارىدا اتاپ وتكەن زاڭگەر, قارجىلىق مونيتورينگ اگەنتتىگىنىڭ قوعامدىق كەڭەس مۇشەسى نۇرسۇلتان ورىنبەكوۆ. ول الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ءىلياس ساريەۆتىڭ كەسىرىنەن 3 ادامنىڭ اجال قۇشقانىن ايتتى. ءتىپتى زارداپ شەككەن وتباسىلارمەن تىلدەسىپ, تىكەلەي ەفير جۇرگىزدى.
مىسالى, ءىلياس اينۇر ەسىمدى كەلىنشەكتىڭ قولىنا 3 ملن تەڭگە ۇستاتىپ, ەمگە بارا بەر دەپ جىبەرگەن. 17 ملن قاراجات جينالعانىن, قالعانىن ەم باستالعاندا سالىپ جىبەرەتىنىنە ۋادە بەرگەن. الايدا ناۋقاس ايەل ۇندىستانعا كەتكەننەن كەيىن, ساريەۆ تە حابار-وشارسىز كەتەدى.
«مەن العاش رەت ۇندىستانعا ەم الۋعا كەتىپ, ەمگە قاراجات سالىنباعاننان كەيىن قايتىس بولعان كەلىنشەكتىڭ وقيعاسىن جەلىگە سالدىم. تىكەلەي ەفير ءتۇسىردىم. وسى جاعدايدان كەيىن ماعان 15 شاقتى ادام الدانعاندارىن جازدى. بۇكىل ستسەناريى بىردەي. ولاردىڭ ايتۋىنشا, ءىلياس ەمى جوق اۋرۋ ادامداردىڭ دياگنوزىن ءبىلىپ, ايانىشتى بەينەجازبا تۇسىرەدى. كەيىن ول ومىردەن ءوتىپ كەتكەننەن كەيىن, اقشاسى وزدەرىندە قالادى ەكەن. مىسالى, قارلىعاش ەسىمدى كەلىنشەك بار. اكەسى جامان اۋرۋمەن اۋىرىپ ومىردەن ءوتتى. الايدا بەينەجازباسى ءالى كۇنگە دەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە تۇر. ناۋقاس كىسى ومىردەن وتكەن سوڭ, قىزى «اكەمنىڭ ارۋاعى قورلانباسىن» دەپ بەينەجازبانى ءوشىرۋدى وتىنەدى. الايدا قوعامدىق قور اقشا دا بەرمەگەن, بەينەجازبانى دا وشىرمەگەن», — دەيدى زاڭگەر.
الايدا وسى ۋاقىتقا دەيىن ءىلياس ساريەۆ جاعدايدى شەشەتىنىن, قاراجاتتاردى قايتارىپ بەرەتىنىن ايتىپ كەلدى. سول سەبەپتى بولار, ءالى كۇنگە دەيىن قايىرىمدىلىق قور جەتەكشىسىن اقتاپ الاتىندار كوپ.
«مەن سول قازا بولعان ادامنىڭ تۋىستارىمەن سويلەسكەنىمدى ينستاگرامعا سالعاندا ىلياس «استانادامىن, اۋەجايعا كەلەمىن» دەدى. بىراق كەلمەدى. كەيىن «جانازاسىنا بارامىن» دەدى. وعان دا كەلمەدى. الايدا الەۋمەتتىك جەلىدە ماعان قارسى شابۋىل جاسادى. جالا جاپتى. ەشقانداي نەگىزسىز مەنى دە «الاياق» دەپ كورسەتتى. بىراق ونىسىنان ەشتەڭە شىقپادى, وعان جالا جاپقانى ءۇشىن دە ارىز ءتۇسىردىم. ءبىزدىڭ حالىقتىڭ سەنىمىنە كىرۋ وتە وڭاي. دالەل كەلتىرىپ, 3 ادامنىڭ ولىمىنە سەبەپكەر بولدى دەپ تىكەلەي ەفير ارناساق تا, ونى جاقتايتىندار تابىلدى. پوليتسيا ۇستاعاننان كەيىن كوزدەرى جەتتى دەپ ويلايمىن. بىراق ءالى كۇنگە ءىلياستى قورعاپ جاتقاندار بار. ءبىز «قازاعىم, قازاعىم» دەپ كوز جاسىن توكسە سەنىپ قالامىز», — دەدى زاڭگەر.
سەنگەن سەركەم سەن بولساڭ…
قوعامنىڭ كوڭىلىنە كىربىڭ ۇيالاتقان تاعى ءبىر جاعدايدى باياندايىق. جۋىردا عانا جۋرناليست رۋسلان وتەپباي قايىرىمدىلىق قوردىڭ بەكزات ەسىمدى ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەك بالانىڭ باسپاناسىن تابىستاماعانىن ايتتى. بۇل جاعداي دا 2024 جىلى بولعان. ءىلياس بەكزاتتى بەينەجازباعا ءتۇسىرىپ, حالىقتان قاراجات جينايدى. كوپ وتپەي بالانىڭ ءۇيلى بولعانىن ايتىپ جارياعا جار سالادى. الايدا «ءۇيلى بولعان» بەكزات باسپاناسىنىڭ تابالدىرىعىن دا اتتاماعان. بىراق ءىلياس ساريەۆ ءۇيدى بەرەتىنىنە ۋادە بەرىپ, بەكزاتتىڭ اجەسىنە «ءۇيدى الدىق» دەپ وتىرىك ايتىپ, بەينەجازباعا ءتۇسۋىن سۇرايدى. «مەنىڭ بەكزاتىما ءۇي بەردى. ريزامىن. العا قازاقتىڭ روبين گۋدى. ءىلياسىم» دەگەن كەيۋانا ايتقان ەندى سوزدەرىنە وكىنىپ وتىر. ونىڭ ايتۋىنشا, ءىلياس بەكزاتقا 20 ملن تەڭگەگە الىنعان ءۇيدىڭ بەتىن دە كورسەتپەگەن.
ءىلياس ساريەۆتىڭ تاعى ءبىر بىلىعىن جۋرناليست گۇلميرا ابىقاي وسىدان 4 اي بۇرىن اشكەرەلەدى. ول تۋرالى Orda.kz سايتى دا اقپارات تاراتتى. جۋرناليستكە ۇلجان ەسىمدى الماتىلىق كەلىنشەك حابارلاسىپ, قايىرىمدىلىق قوردىڭ اقشا جيناپ, ول اقشانى ءوز مۇددەلەرىنە جۇمساپ جىبەرگەنىن ايتقان.
«ەلگە كومەك» قايىرىمدىلىق قورى «وسى اپاعا ءۇي الىپ بەرەيىك, ءبىر قازاق ءۇيلى بولسىن» دەپ بەينەجازبا ءتۇسىردى. ءبارىمىز سەندىك. كەيىن «اپاعا ءۇي الدىق, وسىنشا اقشا جينالدى» دەپ ەسەپ بەردى. اپانى 3-4 اي كورمەدىك. بىراق ءبىر كۇنى تاعى قايىر سۇراپ وتىرعانىن كوردىم. جانىنا بارىپ «اپا ءۇيىڭىز بار, نەگە تاعى شىقتىڭىز?» دەپ سۇرادىم. ول كىسى ءبارىنىڭ وتىرىك ەكەنىن ايتتى», — دەيدى كەلىنشەك.
كەلىنشەكتىڭ ايتۋىنشا, قايىرىمدىلىق قورى قاريانى جالدامالى پاتەرگە ورنالاستىرىپ, 3-4 ايلىق پاتەراقىسىن تولەگەن. كەيىن مەرزىمى بىتكەسىن, قاريانى پاتەردەن شىعارىپ جىبەرگەن. وسى جاعدايدان كەيىن ءىلياس ساريەۆ گۇلميرا ابىقايمەن كەزدەسەدى. باعدارلامادا ءجۋرناليستىڭ سۇراقتارىنان جالتارعان جىگىت ماردىمدى جاۋاپ قايىرمايدى. گۇلميرا ابىقايدىڭ ايتۋىنشا, ءىلياس 200-دەن اسا ادامعا ۋادە بەرىپ, اقشاسىن قايتارماعان كورىنەدى. بۇل تۋرالى گۇلميرا ابىقاي رۋسلان وتەپبايدىڭ بەكزات تۋرالى سالعان reels-ىنىڭ پىكىر بولىمىنە جازدى.
ءىلياس ساريەۆ ناقتى قاي ارىزدىڭ ارقاسىندا ۇستالدى?
«ەلگە كومەك بەر» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ جەتەكشىسى ءىلياس ساريەۆ جۋىردا عانا ۇستالدى. پوليتسيا Orda.kz سايتىنا اقپاراتتى راستادى.
«المالى اۋداندىق پوليتسيا باسقارماسىنا قاراستى بولىمدە الاياقتىق دەرەگى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. جان-جاقتى ءارى وبەكتيۆتى تەرگەۋگە باعىتتالعان بىرقاتار تەرگەۋ شارالارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ناتيجەسىندە پروتسەسسۋالدىق شەشىم قابىلدانادى», دەپ مالىمدەدى پوليتسيا.
بۇعان دەيىن زاڭگەر مەن جۋرناليستەر كوتەرگەن ماسەلەگە ءمىز باقپاعان پوليتسيا, ءىلياستى ءبىر توپ ادامدى قاجىلىققا جىبەرمەگەن كومپانيانى جارنامالاعانى ءۇشىن ۇستاعان بولۋى مۇمكىن.
بۇگىندە قاجىلىعىن وتەپ, قاسيەتتى مەكەندە ءجۇرۋى كەرەك بولعان زارينا نۇرعازيەۆامەن سۇحباتتاستىق. ول جولداسىنا سىيلىق رەتىندە Makkah&Medina travel كومپانياسى ارقىلى قاجىلىققا بيلەت الادى. كەيىن ەرلى-زايىپتى قاسيەتتى مەكەنگە بىرگە بارماقشى بولادى. ناتيجەسىندە بۇل وتباسى قاسيەتتى ساپار ءۇشىن 1 ملن 200 مىڭ تەڭگە جۇمسايدى. سوراقىسى 6 ءساۋىر كۇنى جولعا شىعۋ كەرەك بولعان ءبىر توپ ادام ساپاردان قاعىلدى. بۇل كومپانيانى ءىلياس ساريەۆ جارنامالاعان. ال كومپانيا باسشىسى — اقتوتى دۇيسەەۆا.
«باسىندا ءىلياس «بۇل كومپانيانىڭ ابىرويى ءۇشىن مەن جاۋاپ بەرەمىن» دەپ الدىمىزعا كەلدى. 2 كۇن ۋاقىت بەرۋىمىزدى, اقشامىزدى قايتاراتىنىن ايتتى. ال 9 كۇنى «اقشالارىڭدى كومپانيا باسشىسى قايتارادى» دەدى. سول كۇنى ەشقانداي ۋادە ورىندالماعاندىقتان اۋداندىق ىشكى ىستەر بولىمىنە باردىق. ءىلياس قايتا ۋادە بەرe باستادى. ءبىز اقشانى قازىر قايتارۋىن تالاپ ەتتىك. اقتوتىنىڭ (كومپانيا باسشىسى) قايدا ەكەنىن سۇرادىق. ءىلياس ونىڭ استانادا ەكەنىن ايتتى. كەيىن تەرگەۋشى ءىلياستىڭ تەلەفونىمەن حابارلاسىپ, «تەز جەتىڭىز» دەپ ەدى, استاناداعى اقتوتى 20 مينۋتتا كىرىپ كەلدى. اقشانىڭ ءبارى اقتوتىعا تۇسكەن. ولار «مەنەدجەرلەر كىنالى» دەپ شىقتى. بولماعاسىن «اقشا اينالىمدا» دەدى. نە دەپ اقتالارىن بىلمەي, «ىلياسپەن جەكە سويلەسۋىم كەرەك» دەپ شىقتى», — دەيدى زارينا نۇرعازيەۆا.
كەيىن اقتوتى ءبىر توپ ادامعا اقشانى قايتاراتىنىن ايتىپ, «اقشا ىزدەپ كەلەيىن» دەپ كەتىپ قالادى دا, سول كۇيى حابار ۇزىلەدى. اقشا دا, اقتوتى دا جوق. كەيىن قاجىلىققا بارام دەپ قاپى قالعاندار تەرگەۋشىلەردىڭ ىسىنە كوڭىلدەرى تولماي, پروكۋراتۋراعا كىرەدى. پروكۋراتۋرا ءىستى دەرەۋ قولعا الۋدى تاپسىرادى. ءىلياس سول كۇنى ۇستالادى. ەندى ءبىر توپ ادام كومپانيا باسشىسىنىڭ ءالى كۇنگە ۇستالماعانىنا نارازىلىق تانىتىپ وتىر.
كەيىپكەرىمىز Makkah & Medina travel كومپانياسىنىڭ بۇعان دەيىن دە ولقىلىقتارى بولعانىن ايتتى.
«ءبىزدىڭ الدىمىزدا بارىپ كەلگەن ادامداردى ەكى كۇننەن كەيىن قوناق ۇيدەن شىعارىپ جىبەرگەن. ولار دالادا قالعان. دالادا, مەشىتتە قونىپتى. بۇعان دەيىن دە ءار ساپار كەزىندە 2-3 ادام بەلگىسىز سەبەپتەرمەن قالىپ كەتىپ وتىرعان. بىراق ەشكىم ەشتەڭە دەمەگەن. مەن الەۋمەتتىك جەلىگە شىعىپ, بولعان جاعدايدى ايتقاننان كەيىن, «ءبىز عانا ەمەس ەكەنبىز» دەپ شىققاندار كوپ بولدى. بۇل كومپانيا بيلەتتەردى دە اركىمگە ءارتۇرلى باعادا ساتقان. مەنەدجەرلەر اقشانى وزدەرىنە سالدىرتىپ العان. سەبەبى باسشىلارى قىزمەتكەرلەرىنە ايلىق تا بەرمەگەن», — دەيدى زارينا نۇرعازيەۆا.
زاڭگەر نۇرسۇلتان ورىنبەكوۆ ءىلياس ساريەۆتىڭ قىلمىسى 190 باپتىڭ 4-تارماعىمەن قارالادى دەپ ەسەپتەيدى. ول بويىنشا قوعامدىق قور جەتەكشىسى 10 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلۋى مۇمكىن.
«ءىس قىلمىستىق توپ بولىپ قاراستىرىلۋى مۇمكىن. سەبەبى اقشا اۋدارىلعان اقتوتى دەگەن قىزدىڭ دا ەسىمى ءجيى اتالادى. ونىڭ قورىن جارنامالاعاندار بار, ونىمەن بىرگە جۇرگەندەر بار, ءتىپتى قىلمىسىن بىلە تۇرا ءتىس جارماعان موبيلوگرافتار دا جاۋاپقا تارتىلۋى مۇمكىن», — دەدى ول.
ەلىمىزدە قايىرىمدىلىق اتىن جامىلعان «قايىرىمسىز» قورلار كوپ. ءبىر عانا الماتى قالاسىنىڭ وزىندە 300-گە تارتا قور بار ەكەن. الايدا رەسمي تىركەلگەندەر سانى — 100-گە جۋىق. ونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك باعىتتا جۇمىس ىستەيتىندەرى — 35 قور. ەسكە سالايىق, «ءبىز بىرگەمىز» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ جەتەكشىسى پەريزات قايرات تا جينالعان قاراجاتتى جەكە باسىنا جۇمساپ جىبەرگەنى ءۇشىن قامالدى. ونىڭ اناسى دا سىبايلاسى رەتىندە ۇستالدى. قوعامدىق قورلاردان بولەك جەكە دارا بلوگەرلەر دە ءۇي الىپ بەرۋ, ەمگە جىبەرۋ جەلەۋىمەن حالىقتان جىلۋ جيۋىن توقتاتپاي تۇر. تۇسكەن قاراجات بويىنشا ەسەپ بەرەتىندەرى از. قاي اقشا قالتاعا, قاي اقشا قايىرىمدىلىققا كەتىپ جاتقانى بەيمالىم. ساداقا بەردىك دەپ كوڭىلى جاي تاپقان حالىقتىڭ قىرۋار قاراجاتى ءتيىستى ورىنعا جەتسە يگى بولار ەدى.
