ورالمان ماسەلەسى وڭالماي تۇر

ورالمان ماسەلەسى وڭالماي تۇر


4 قىركۇيەكتە الماتى قالاسى, اقبۇلاق ىقشام اۋدانىنا قاراستى «ءۇرىمشى» كافەسىندە قالالىق الماتى قالالىق ەڭبەك ينسپەكتسياسى جانە كوشى-قون باسقارماسى, قالالىق كوشى-قون پوليتسياسى وكىلدەرى شەتتەن كەلگەن قانداستارمەن كەزدەستى. شارانى الماتى قالالىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى «وتان وتتان دا ىستىق» جوباسى اياسىندا ۇيىمداستىرىپ وتىر.
جيىن بارىسىندا تۇراقتى تىركەۋگە تۇرۋ, ازاماتتىق الۋ جانە كامەلەت جاسىقا تولماعان بالالاردى ازاماتتىققا قابىلداۋ جولدارى تالقىلاندى. اسىرەسە ەرسىنبەك ەلتاي مەن ءنازيرا قايراتقىزىنىڭ قازىرگى تاعدىرى جينالعانداردىڭ نازارىن بىردەن اۋداردى. سونداي-اق, تۇرىسقازى ماقپالدىڭ دا قۇجاتتىق قيىنشىلىقتارى كوپكە كەدەيىن تالقىلاندى. ءبىرى شىعىس قازاقستاننان, ەكىنشىلەرى سولتۇستىك وڭىردەن كەلىپتى. بىراق, شەشىمى شىقپادى. سەبەى – شەتتەن كەلگەن قانداستاردىڭ سالعىرتتىعى مەن كەيبىر اۋداندىق كوشى-قون مەكەمەلەرىنىڭ دۇرىس جۇمىس جاساماۋى سالدارىنان اتالعان ازاماتتار قازىرگى تاڭدا ەشبىر قۇجاتسىز ءجۇر. بار قۇجاتتارى قازاقستاندا تۇرىپ, ازاماتتىق الۋعا جارامسىز. ال زاڭ جۇزىندە بۇل ماسەلەنى رەتتەۋدىڭ جالعىز جولى – قىتاي اسىرىپ, كەرى قايتارۋ. الايدا ءبىرىنىڭ بالاسى, ءبىرىنىڭ اناسى بولىپ وتىرعان جوعارىداعى ازاماتتىردىڭ قىتايعا قايتقىسى جوق. شەكارا اتتاسا بولعانى قىتاي «قۇرىعى» دايىن تۇر. ياعني «ساياسي ۇيرەنۋدىڭ» «شاكىرتى» بولادى. بۇل بارىمىزگە ايان. ءدال وسىنداي زاڭ شەڭبەرىندە بىردەن شەشىپ تاستاۋعا كەلمەيتىن كۇرمەۋى كۇردەلى ماسەلەلەر جيىن بارىسىندا ۇزاق تالقىلاندى. جيىن بارىسىندا زاڭگەر – ايگۇل ورىنبەك پەن كامشات ەسمۇحامبەتتە بۇل پروتسەستى جەڭىلدەتۋدىڭ جولدارىن ۇسىندى. ءبارىنىڭ ماقسات-مۇددەلەرى ءبىر – «قايتسەك ازاماتتارىمىزدى ەلىمىزدە الىپ قالامىز?» – دەگەن. الايدا جوعارىدا اتى اتالعانداردىڭ تىركەۋى باسقا وبلىس بولعاندىعى سەبەپتى, ەڭ ءبىرىنشى تىركەۋدى الماتىعا اۋىستىرۋدان باستاۋدى ۇسىندى ماماندار. سول ارقىلى كومەك كورەسەتىن بولىپ كەلىستى.

جيىن سوڭىندا سالا ماماندارى قاندساتارعا ازاماتتىق الۋ جولدارىن, ازاماتتىققا قۇجات تاپسىراردا كەيبىر تالاپتاردىڭ ايرىقشا ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
ءوز كەزەگىندە كۇلپاران گاليەۆا قانداستارعا قۇجاتقا مۇقيات بولۋدى ەرەكشە تاپسىردى.

الماتى قالاسى مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكتسياسى جانە كوشى-قون باسقارماسى كوشى-قون ءبولىمىنىڭ باسشىسى
– كەيبىر قانداستارىمىز كەلەدى. «مىنا قۇجات كورشىمدىكى ەدى, اكەمدىكى ەدى تاعىسىن-تاعى جاقىندارىمدىكى ەدى» – دەپ. وكىنىشكە وراي ءبىز ونداي بىردە ءبىر قۇجاتتى قابىلداي المايمىز. «بۇل قۇجاتتىڭ يەسى ءوزى كەلسىن» دەسەك, «اۋىرىپ جاتىر, قۇجات تولتىرا المايدى…» تولىپ جاتقان سەبەپتەر ايتادى. ولاي بولمايدى. قۇجات كىمدىكى زاڭ بويىنشا سول ازاماتتىڭ نەمەسە ازاماتشانىڭ ءوزى كەلۋى كەرەك. ورىنىنا باسقا ءبىر جاقىندارىنىڭ كەلۋى زاڭسىز بولىپ تابىلادى. ءتىپتى, دەلدال بولۋى دا ىقتيمال. سوندىقتان, ارقانداي قۇجاتقا وزدەرىڭىز كەلىڭىزدەر. ءبىزدى دە تۇسىڭىزدەر. بارلىعىمىز قر زاڭىنا سايكەس جۇمىس جاسايمىز. «قارت ەكەن, ناۋقاس ەكەن» – دەپ قۇجاتتاردى قابىلداي بەرۋ ءبىزدىڭ قولىمىزدان كەلمەيدى. سونداي-اق, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنان قانداي دا ءبىر قۇجات الماق بولساڭىز وعان قاجەتتى قوسىمشا دەرەكتەر, دالەلدەر كەرەك. سىزدەر «ءوتىپ كەل, الىپ كەل» دەگەننىڭ ءبارىن ۋاقىتى الىپ كەلسەڭىزدەر بۇگىنگىدەي قيىنشىلىقتارعا تاپ بولماس تا ەدىڭىزدەر. سوندىقتان, كەز كەلگەن جاعدايدى ۋشىقتىرماي, كەشىكتىرمەي, زاڭ اياسىندا جۇمىس جاساساڭىز بىتپەيتىن قۇجات بولمايدى. ءتىپتى, ول ءۇشىن ەشقانداي دەلدالدىڭ دا كومەگى كەرەك ەمەس. قازاقستاندا بىتپەيتىن قۇجات بولمايدى. تەك تالاپتارىن ۋاقىتىلى ورىنداۋ جاعى كەمشىل. ەگەر ءسىز دەلدال كومەگىنە جۇگىنسەڭىز, وندا ءسىز دە قر زاڭىن بۇزعان ەسەپتەلەسىز. الداعى ۋاقىتتا وسىنداي پروبلەمالاردى ەسكەرەرسىزدەر. جانە دە ورالمان مارتەبەسى كەز كەلگەن شەتتەن كەلگەن قانداسقا ءبىر اق رەت بەرىلەدى. جانە ول ۋاقىتى ءوتىپ كەتكەن جاعدايدا التى اي ىشىندە تاعى ءۇش اي مەرزىمگە عانا ۇزارتىلادى. وكىنىشكە وراي كوپتەگەن قانداستارىمىز وسى ورالمان كۋالىكتەرىنىڭ ۋاقىتى ءوتىپ, ازاماتتىق الا الماي ءجۇر. مىنە وسى ماسەلەنى «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى كوتەرىپ, سىزدەرگە كومەكتەسۋدىڭ جولدارىن قاراستىرىپ جاتىر ەكەن. مۇمكىن الداعى ۋاقىتتا وڭ شەشىمىن تاۋىپ قالار. بىراق, قازىرگى زاڭعا سايكەس ورالمان مارتەبەسىنىڭ ۋاقىتى وتكەن كىسىلەر ازاماتتىققا قۇجات تاپسىرا المايدى. سوندىقتان, كەز كەلگەن قۇجاتتارىڭىزدىڭ جارامدىلىق مەرزىمىنە ءمان بەرىڭىزدەر.


ءلاززات مۇحيتوۆا
الماتى قالسى ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى كوشى-قون قىزمەتى باسقارماسىنىڭ ەرەكشە تاپسىرمالار بويىنشا اعا ينسپەكتورى, پوليتسيا پودپولكوۆنيگى
– كەيبىر شەتتەن كەلگەن قانداستارىمىز «ورالمان» بولعىسى كەلمەيدى. اسىرەسە, رەسەيدەن كەلگەن قانداستار. ازاماتتىق الۋعا كەلدىم دەيدى. ازاماتتىق الۋ ءۇشىن قاجەتتى قۇجاتتار ءتىزىمىن ۇسىنامىز. سوندا ورالمان كۋالىك تە بولۋ كەرەك دەگەندى كورىپ رەنجىپ جاتادى. سىزدەر, قادىرلى قانداستار ورالمان مارتەبەسىن الۋعا رەنجىمەڭىزدەر. قايتا اتالعان مارتەبە سىزدەردىڭ جىلدام قر ازاماتتىعىن الۋلارىڭىزعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ال, ورالمان كۋالىگى جوق ادام قازاقستان ازاماتى بولۋ ءۇشىن تالاپتار وتە اۋىر. جايدان جاي ازاماتتىق كۋالىك بەرىلە بەرمەيدى. مىسال شەتەلدىكتەر ەلىمىز ازاماتتىعىن الۋى ءۇشىن ۆيزاسى «تۇراقتى تۇرۋعا» دەگەن بولۋى كەرەك. ال, ورالمان مارتەبەڭىز بولسا, وندا بىردە-ءبىر ارتىق تالاپ جوق. تىكەلەي قۇجاتتار تاپسىرا بەرەسىزدەر.
 ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك. قانداستارعا قۇقىقتىق جانە تىلدىك كومەك كورسەتۋ جانە ولاردى بەيىمدەۋ ءىسى بويىنشا «وتان وتتان دا ىستىق» جوباسى وسى جىلدىڭ كوكتەم ايىندا قولعا الىنعان. شارا اياسىندا ورالماندارعا اقپاراتتىق قولداۋ كورسەتەتىن www.qandastar.kz سايتى مەن جەدەل جەلى تەلەفوندارى (+7 778 808 77 08, +7 727 983 51 33) ىسكە قوسىلعان.
قۇرمەتوللا مۇحامەتحان ۇلى