جاڭالىقتار
«وتاندىق دارىگەرلەر دۇرىس دياگنوز قويماعان»: 9 جىل بويى بەدەۋلىكتەن ەمدەلگەن قازاقستاندىق ەكى بالا دۇنيەگە اكەلدى
فوتو:وتباسىلىق مۇراعاتتان
9 جىل بويى بەدەۋلىكتەن ەمدەلگەن بالنۇر بايساباەۆا تۇركيالىق دارىگەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىمەن العاش رەت انا اتانعان. قازاقستاندىق كەلىنشەك Stan.kz-كە 9 جىل بۇرىن وتاندىق دارىگەرلەردىڭ دۇرىس دياگنوز قويماي, سالدارىنان بالا كوتەرە الماعانىن ايتىپ بەردى. ونىڭ سوزىنشە, وزىنە قويىلعان دياگنوزدىڭ بەلگىلەرىن بالنۇر ءجاسوسپىرىم كەزدەن بايقاعان, دەپ جازدى qandastar.kz
“دارىگەرلەر بالا كوتەرە الاتىنىما كەپىلدىك بەرمەدى”
بالنۇر بايساباەۆا الماتىلىق دارىگەرلەر وسىدان 9 جىل بۇرىن وزىنە “بەدەۋلىك” دەگەن دياگنوزدى قويعانىن ايتتى. بىراق دارىگەردىڭ ەمىنەن دەنساۋلىعى كەرىسىنشە, ناشارلاي باستاعان.
“2013 جىلى رەپرودۋكتيۆتى جۇيەمدى تەكسەرتىپ, قارالا باستاعاندا دارىگەرلەر ماعان بەدەۋلىك دەگەن دياگنوز قويدى. ۇنەمى ەتەككىرىم ۋاقىتىلى كەلمەيتىن. وسىنىڭ سەبەبىن بىلگىم كەلدى. بۇل سىرقاتتىڭ بەلگىلەرىن ءجاسوسپىرىم كەزدەن بايقادىم. بارلىق قىزدىڭ ەتەككىرى كەلە باستاعاندا, مەندە ونداي ەشتەڭە بولعان جوق. گينەكولوگ ماماندار ماعان گورمونالدى دارىلەردى جازىپ بەردى. ەشتەڭە تۇسىندىرگەن جوق. مەن قارالعان ەمحانانىڭ بىرىندە “بەدەۋسىڭ” دەپ جازىپ بەردى. 22 جاسىمدا مۇنىڭ وسىنشالىقتى اۋقىمدى ماسەلە ەكەنىن تۇسىنبەدىم. گينەكولوگتار جازىپ بەرگەن گورمونالدى دارىلەر ەتەككىردىڭ تسيكلىن قالىپقا كەلتىردى. الايدا دارىلەردىڭ سالدارىنان دەنساۋلىعىم ناشارلاي باستادى. سالماق قوسىپ, دەنەمنىڭ تەرىسى ناشار كۇيگە جەتتى. ارينە, جانىمدا سەرىگىمنىڭ بولماۋىنا بايلانىستى ەشبىر دارىگەرلەر بالا كوتەرە الاتىنىما ەشقانداي كەپىلدىك بەرمەدى”, – دەيدى بالنۇر جاناتقىزى.
كەيىپكەرىمىز سۇيىكتىسىنىڭ دارىگەرلەر قويعان دياگنوزىنا قاراماستان وتباسىلىق ومىرگە قادام جاساۋعا ۇسىنىس جاساعانىن ايتادى.
“كوبى ايەل بالا كوتەرە الماسى بۇعان دەيىن جاساندى تۇسىك جاساتقان دەپ ويلايدى. مەنىڭ تۇسىنىگىمدە, ەگەر جۇكتىلىك ايەلدىڭ نەمەسە ۇرىقتىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتسە عانا ابورت جاساۋ كەرەك. ءوزىم جاساندى تۇسىك جاساتۋعا قارسىمىن جانە ومىرىمدە ابورت جاساتىپ كورمەگەم. كۇيەۋىمىز ەكەۋىمىز 2020 جىلى شاڭىراق كوتەردىك. ۇيلەنگەن سوڭ بالالى بولۋدى جوسپارلاپ, الماتىداعى گينەكولوگ دارىگەردىڭ قابىلداۋىندا بولدىق. بىراق ەشقانداي ناتيجە بولمادى. بالا كوتەرە الماعان سوڭ 1-2 جىلداي ءوزىمىز ۇشىن ءومىر سۇرەيىك دەگەن شەشىمگە كەلدىك. ساياحاتتادىق, ومىرىمىزىگە وزگەرىستەر ەنگىزىپ, تۇركياعا كوشىپ كەتتىك”, – دەيدى بالنۇر بايساباەۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا, كۇيەۋى ونىڭ دياگنوزىن ەمدەلمەيتىن سىرقات ەمەس, جاي عانا گورمونالدى بۇزىلىس دەپ قابىلداعان جانە ايەلىنىڭ بالا كوتەرە الاتىنىنا كۇمانسىز سەنگەن.
“قازاقستاندىق دارىگەرلەر دۇرىس دياگنوز قويماعان”
تۇركياعا كوشكەن سوڭ جاس وتباسى بالالى بولۋدى ارمانداعان. تاعدىر ايداپ بارعانداي بالنۇر تۇركيادا قازاقستاندىق دارىگەرلەردىڭ وزىنە دۇرىس دياگنوز قويماعانىن بىلەدى.
“2021 جىلى كۇيەۋىممەن ۋاقىتشا تۇركيادا تۇرامىز دەپ شەشىپ, سوندا كوشىپ كەتتىك. ءبىز بالالى بولۋدى ارماندادىق. تۇركيادا مەديتسينا سالاسىنىڭ دامىعانىن بىلەمىز. ءسويتىپ سوندا ءجۇرىپ تەكسەرۋدەن وتەمىن دەپ شەشتىم. تانىستارىم ۇسىنعان گينەكولوگ دارىگەردىڭ قابىلداۋىنا جازىلدىم. ماعان پوليكيستوزدى انالىق بەز سيندرومى دەگەن دياگنوز قويدى. دارىگەر مۇنىڭ قانداي دياگنوز ەكەنىن, ونىڭ سەبەبى مەن سالدارىن جانە ونىڭ ەمدەلۋ جولىن بىرىنشى قابىلداۋدا-اق ءتۇسىندىردى. ەڭ باستىسى – مەن بالا سۇيە الاتىنىمدى ءتۇسىندىم”, – دەيدى كەلىنشەك.
فوتو: وتباسىلىق مۇراعاتتان
كەيىپكەرىمىز دۇرىس دياگنوزدى تەك 2022 جىلى عانا تۇركيالىق دارىگەرلەردەن ەستىگەن.
“بەدەۋلىك” دەگەن دياگنوز قويعان سوڭ قاتتى ۋايىمعا سالىندىم. ەشقاشان بالا سۇيە المايمىن دەپ ويلادىم. ەشبىر دارىگەر مەنىڭ دياگنوزىمدى قاراپايىم تىلدە تۇسىندىرگەن جوق, بەدەۋلىكتىڭ قانداي ءتۇرى ەكەنىن ناقتىلاپ ايتپادى. مەن بۇل دياگنوزدىڭ ەمدەلەتىنىن نە ەمدەلمەيتىنىن بىلمەدىم. وسىلايشا, 9 جىل بەدەۋلىكپەن كۇرەستىم. تەك 2022 جىلى تۇركياعا بارعاندا ناقتى دياگنوزدى ءبىلدىم. تۇركيالىق دارىگەرلەر مەندەگى بەدەۋلىكتى قالاي ەمدەۋگە بولاتىنىن ايتىپ بەردى”, – دەيدى كەيىپكەر.
دارىگەرلەر بالنۇرعا پوليكيستوزدى انالىق بەز سيندرومىنىڭ باستى بەلگىسى – ەتەككىردىڭ بولماۋى ەكەنىن ايتقان. سول سەبەپتى كەيىپكەرىمىز انالارعا قىزدارمەن اشىق سويلەسىپ, مۇنداي تاقىرىپتى قوزعاۋعا كەڭەس بەردى. دارىگەردىڭ ءسوزىن كەلتىرگەن كەيىپكەر پوليكيستوزدى انالىق بەز سيندرومى كەزىندە ەتەككىردىڭ كەلۋى بۇزىلىپ, وۆۋلياتسيانىڭ بولماۋىنا اكەلەتىنىن ايتتى. وسىلايشا, جاتىرعا بالانىڭ ءبىتۋى قيىندايتىن كورىنەدى.
“بەدەۋلىك” دەگەن دياگنوز قويلىعان سوڭ ۋايىمشىل بولىپ كەتتىم. اشۋلانشاق بولىپ, ابىرجىپ, جىلاعان ساتتەرىم كوپ بولدى. سول سەبەپتى قىز-كەلىنشەكتەرگە ايتارىم, بۇلاي ىستەمەڭىزدەر. ءار نارسەنىڭ ءوز ۋاقىتى بولادى. ەشتەڭەدەن قورىقپاي, ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ارەكەت ەتۋ كەرەك”, – دەيدى بالنۇر بالا سۇيگىسى كەپ جۇرگەن قىز-كەلىنشەكتەرگە شابىت بەرىپ.
“دياگنوز تۋرالى كۇيەۋىم ەكەۋىمىز عانا بىلدىك”
ايتۋىنشا, كۇيەۋى مەن جاقىندارى دارىگەرلەر قويعان دياگنوزعا تۇسىنىستىكپەن قاراعان. الايدا قوعامنان قىسىم كورگەنىن جاسىرمادى.
“مەن كەرەمەت اۋلەتكە كەلىن بولىپ ءتۇستىم. اتا-ەنەم, كۇيەۋىمنىڭ اپكە-قارىنداستارى, ءتىپتى تۋىستارىنىڭ بىرەۋى دە مەنەن “نە سەبەپتى بالا كوتەرە الماي ءجۇرسىڭ?” دەپ سۇراعان ەمەس. كۇيەۋىم ۇنەمى قولداۋ كورسەتتى. ويتكەنى ول نە سەبەپتى بالالى بولا الماي جۇرگەنىمىزدى جاقسى ءتۇسىندى. قوعامدا, ارينە, ورىنسىز سۇراقتار قويىپ, قىزىعۋشىلىق تانىتقان ادامدار بولدى. بىراق مەن ءولاردىڭ سوزىنە ءمان بەرمەدىم. ماعان “بەدەۋلىك” دەگەن دياگنوزدىڭ قويىلعانىن كۇيەۋىم ەكەۋىمىز عانا بىلدىك”, – دەيدى كەلىنشەك.
“جالپى ەمگە 105 800 تەڭگە جۇمسادىق”
بالنۇر سىرقاتىنان ايىعۋ ءۇشىن شەتەلدىك دارىگەرلەر قانداي ەم-دوم جاساعانىن ايتىپ بەردى.
“دارىگەر وۆۋلياتسيانىڭ بولۋىنا جاعداي جاساۋ كەرەگىن ايتتى جانە ءبىز سولاي ىستەدىك. ءبىرىنشى كۇنى ەتەككىر كەلۋى ءۇشىن ءدارى ءىشتىم, ەكىنشى كۇنى وۆۋلياتسيا شاقىراتىن ءدارى قابىلدادىم. ەمنىڭ التىنشى كۇنى ارنايى دارىگەردىڭ نۇسقاۋىمەن بەرىلەتىن ءدارى ەكتىم. 2022 جىلى جالپى ەمگە 105 800 تەڭگە جۇمسادىق. دارىگەر ەمدەۋ پروتسەسىن ساعاتتارعا ءبولىپ تاستادى. بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا ءدارى ءىشىپ, بەلگىلەنگەن ساعاتتا ينە سالدى. وسىدان كەيىن بالا كوتەرەتىنىمە سەندىم. وسىلايشا, ەش قيىندىقسىز كوپ ۇزاماي جۇكتى ەكەنىمدى ءبىلدىم. اياعىم اۋىر ەكەنىن بىلگەندەگى سەزىمدى سوزبەن ايتىپ جەتكىزە المايمىن. ارقاما قانات ءبىتىپ, توبەم كوككە جەتەردەي قۋاندىم. بارلىق ايەلدىڭ وسى سەزىمدى باستان وتكەرىپ, انا بولۋ باقىتىنا بولەسىن”, – دەپ بالنۇر وزىمەن تاعدىرلان قىز-كەلىنشەكتەرگە تىلەكتەس ەكەنىن جەتكىزدى.
بالنۇردىڭ ايتۋىنشا, بالا كوتەرەردە ءوزى ەشقانداي ءتۇس كورمەگەن. بىراق قۇربىسى بالنۇردىڭ جۇكتىلىگى تۋرالى ءتۇس كورگەن. ەنەسى دە دە تۇسىندە بالىق كورگەن ەكەن. ال ءبىزدىڭ ءتۇس جورۋ بويىنشا, تۇسىڭدە بالىق كورۋ – بالالى بولۋدى بىلدىرەدى. جاس وتباسى ءسۇيىنشى جاڭالىقتى جاقىندارىنا 3 اي بولعاندا عانا حابارلاعان.
فوتو: وتباسىلىق مۇراعاتتان
“تۇڭعىشىم 10 ايلىق كەزىندە قىزىما جۇكتى ەكەنىمدى ءبىلدىم”
كەيىپكەرىمىز قۇرساعىنا بالا بىتكەن سوڭ دا ۋايىمى باسىلماعانىن جاسىرمادى. ول سول كەزدە ەكى ەسە جاۋاپكەرشىك ارقالاعانىن تۇسىنگەن.
“كوپتەن كۇتكەن ءسابي بولعاندىقتان ونىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن قاتتى قورىقتىم جانە ول ءۇشىن ۋايىمدادىم. بىراق ۋايىمدايتىنداي ەش سەبەپ جوق ەدى. مەنىڭشە, بالا كۇتىپ جۇرگەن ءاربىر ايەل ۋايىمشىل كەلەدى جانە بۇل قالىپتى نارسە. بۇل تۋرالى كوپ ايتىلمايدى. بۇرىن جۇكتى ايەلگە مورالدىك تۇرعىدان قانشالىقتى قيىن ەكەنىن تۇسىنبەيتىنمىن. جۇكتى ايەل وزىنە عانا ەمەس, قۇرساعىنداعى بالا ءۇشىن دە جاۋاپتى. تۇڭعىشىمدى 32 جاسىمدا بوساندىم. قازىر ۇلىم 1 جاس 9 ايلىق. وسىدان ەكى اي بۇرىن ەكىنشى بالامدى دۇنيەگە اكەلدىم. وسىلايشا 33 جاسىمدا ەكى بالانىڭ اناسى اتاندىم. نەگىزى ەكىنشى بالانى جوسپارلاماپ ەدىك. بىراق ۇلىم 10 ايلىق كەزىندە جۇكتى ەكەنىمدى ءبىلدىم. ەكىنشى بالامدى كوتەرەردە ەشقانداي ەم-دوم العان جوقپىن. مەنىڭ ويىمشا, ءبىرىنشى بالامدى بوسانعان سوڭ اعزام جاڭاردى”, – دەيدى ەكى بالانىڭ اناسى.
بالنۇر بوسانعانعا دەيىن دە, كەيىن دە كۇيەۋى مەن جاقىندارىنىڭ قولدانۋىنىڭ ارقاسىندا الاڭسىز كۇتىنگەنىن ايتادى. ول قازىر سۇيىكتى جار, باقىتتى انا.
“دارىگەرلەر مەنى كەسار تىلىگى ارقىلى بوساندىرىپ الدى. بوسانۋعا ىشتەي دايىندالعاندىقتان مەن ءۇشىن ءبارى جەڭىل ءوتتى. بوسانعان سوڭ اتا-انام, اتا-ەنەم جانىمدا بولىپ, ۇنەمى كومەكتەسىپ ءجۇردى. ەشتەڭەدەن قينالعان جوقپىن. مەن بوسانعان كەزدە كۇيەۋىم تۇركيادا جۇمىستا ەدى. دارىگەرلەر جوسپارلى كەسار تىلىگىن جاساعاندىقتان كۇيەۋىمدى سەرىكتەستىك بوساندىرۋعا الىپ كىرۋ تۋرالى مۇلدەم ويلاماپپىن. بىراق مۇمكىندىك بولسا, ەر ادامنىڭ سەرىكتەستىك بوسانۋعا كىرۋىن قولدايمىن. بوسانعاننان كەيىن العاشقى بەس كۇن قاتتى اۋىردىم. ءجۇرىپ-تۇرۋىم قيىن بولدى. جانىمدا جاتقان كەلىنشەك كوپ كومەكتەستى. ال ۇيگە بارعان سوڭ انام جانىمدا بولىپ, بار جاعدايىمدى جاسادى. وسىلايشا تەز ءارى تولىقتاي قالپىما كەلدىم”, – دەيدى بالنۇر بايساباەۆا.
