جاڭالىقتار
«وتە قيىن كۇندەردى باستان وتكەرىپ جاتىرمىز»
رەسەيدە ورىنبور مەن قورعاندا تاسقىن سۋدىڭ دەڭگەيى قاۋىپتى مەجەدەن استى. ماماندار وسىلاي دەپ دابىل قاعىپ وتىر. قۇتقارۋشىلار بريگاداسى تۇرعىنداردى تىنىمسىز ەۆاكۋاتسيالاۋدا.
ال ورسكىدە سۋدىڭ دەڭگەيى ءسال تومەندەگەن. ورىنبوردا جايىق وزەنىنىڭ دەڭگەيى 2 ساعاتتا 6 سم-گە دەيىن كوتەرىلىپ, 1 مەتر 60 سم-گە جەتكەن. بۇل قاۋىپتى مەجەدەن 130 سم-گە جوعارى دەيدى ماماندار. سول سەبەپتى ولار كۇنى-ءتۇنى كىرپىك قاقپاي سۋدىڭ مولشەرىن قاتاڭ قاداعالاۋدا. سەرگەي سالمين, ورىنبور قالاسىنىڭ مەرى: — وتە قيىن كۇندەردى باستان وتكەرىپ جاتىرمىز. وزەندەگى سۋ دەڭگەيى قاۋىپتى مەجەگە جەتتى, ءالى دە سۋ دەڭگەيىنىڭ ارتاتىن ءتۇرى بار. توپان سۋ كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەرگە جاقىنداپ كەلەدى.
تاسقىندى بولدىرماۋ ءۇشىن توتەنشە جاعداي ءمينيسترى الەكساندر كۋرەنكوۆتىڭ شەشىمىمەن ورىنبورعا سۋ قۇياتىن دامبالار جەتكىزىلدى. ورىنبور قالاسىندا 550 مىڭ حالىق قونىستانعان. وسى كەزگە دەيىن قۇتقارۋشىلار تۇرعىنداردىڭ 20 پايىزىن قاۋىپسىز جەرگە كوشىرىپ ۇلگەردى. ولار ءبىرىنشى كەزەكتە قارتتارعا, انا مەن بالاعا جەدەل كومەك كورسەتىپ جاتىر. تاسيا, ورىنبور قالاسىنىڭ تۇرعىنى: — كۇنى كەشە سۋ باسۋ قاۋپى جوق ەدى, بەيمەزگىل ۋاقىتتا توپان سۋ ءۇيدى جايپاپ كەتتى. قاجەتتى زاتتارىمدى جيناپ جۇرگەنىمدە, ۇيدەن شىعا الماي قالدىم. ۆلاديمير, ورىنبور قالاسىنىڭ تۇرعىنى: — كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە 1980, 1986 جىلدارى وسىنداي جاعداي تىركەلگەن ەدى. سودان سۋ تاسقىنى بولىپ, جايىق تا, ەلەك تە ارناسىنان اسقان. بيىلعى تاسقىن جىلداعىدان دا قيىن بولىپ تۇر. ويتكەنى بۇعان دەيىن سۋ دەڭگەيى 10 مەترگە جەتكەن ەمەس. قورعاندا دا جاعداي الاڭداتارلىق.
توبىلدا سۋ دەڭگەيى كوتەرىلىپ, 12 ەلدى مەكەندى باستى. 181 تۇرعىن ءۇي مەن 281 جەر القابى سۋ استىندا قالعان. زۆەرينوگولوۆسكوە ەلدى مەكەنىندە سۋدىڭ دەڭگەيى 1 مەترگە جەتتى. تۇرعىنداردى ەۆاكۋاتسيالاۋ جالعاسىپ جاتىر. 4500 ادام ۋاقىتشا باسپاناعا قونىستانىپ ۇلگەردى. ونىڭ 700-ءى بالا. ال جەدەل كومەك كورسەتۋ بريگاداسىندا 1800-گە جۋىق ادام قىزمەت كورسەتۋدە. ورسكىدە جاعداي تۇراقتالىپ كەلەدى. سوڭعى 12 ساعاتتا سۋ دەڭگەيى 24 سم-گە تومەندەپ, 880 سم-ءدى كورسەتتى. سۋ استىندا قالعان ءۇي-جايدىڭ سانى 6 جارىم مىڭنان استى. 2600-گە جۋىق ادام ەۆاكۋاتسيالانىپ, 1300-دەن استام كىسى ۋاقىتشا ۇيلەرگە جايعاستى.
