جاڭالىقتار
تۇرمەدەگىلەر وزدەرىنە قول سالدى: جەزقازعان تۇرمەسىنىڭ 11 قىزمەتكەرى جازىقسىز سوتتالىپ كەتپەك پە?
فوتو: وردا.كز
سوتتالعاندارمەن جۇمىس ىستەيتىن مەكەمەدە, وزدەرى سولاردىڭ قاتارىنا كىرىپ كەتكەن قىزمەتكەرلەر جايلى ەستىپ پە ەدىڭىز? تاسادا جىلاپ قالعان اناسى, ارتىندا كۇتىپ وتىرعان جارى مەن بالا-شاعاسى قالعان قىزمەتكەرلەر راسىمەن دە كىنالى مە? جالپى, قازاقستانداعى «ەڭ تىنىش ءوڭىر» اتالاتىن جەزقازعاندا قانداي شۋ بولدى? Orda.kz ءتىلىشىسى وسى ءىس جايلى باياندادى, دەپ جازدى qandastar.kz
2023 جىلدىڭ 31 مامىرىنان 1 ماۋسىمعا قاراعان ءتۇنى جەزقازعاننىڭ №62 مەكەمەسىندەگى سوتتالۋشىلار كوتەرىلىس جاساپ, سالدارىنان سوت 11 قىزمەتكەردى «كۇش قولداندى» دەگەن ايىپپەن باس بوستاندىعىنان ايىرسا, اتا-انالار تاراپى ولاردى جاي عانا ءوز مىندەتىن اتقاردى دەپ اقتايدى.
ەكى كەشتىڭ اراسىندا وقيعا قالاي باستالدى?
ۇكىم بويىنشا 31.05.2023 جىلى ساعات 21:25 شاماسىندا جەزقازعان قالاسىنىڭ ونەركاسىپتىك ايماعىندا ورنالاسقان مەكەمەنىڭ رەجيمدىك ءبولىمىنىڭ ءبىرىنشى قاباتىندا №6505 اسكەري ءبولىمنىڭ 8-جەكە اتقىشتار روتاسىنىڭ باقىلاۋشى مامانى ب.ت.ەلەمەسوۆ ىشىمدىككە ماساڭ كۇيدەگى سوتتالعان ا.ۆ.ۋشەنيندى №4 قاپاسقا كىرگىزۋگە الىپ بارا جاتقان كەزدە تەكسەرىپ, ودان قارا ءتۇستى «Samsung» ماركالى ۇيالى تەلەفون تاۋىپ الادى. سوتتالعان ا.ۆ.ۋشەنين قولىندا تۇرعان ۇيالى تەلەفوندى جەرگە تاستاي سالادى جانە قىزمەتكەرلەر ا.ۆ.ۋشەنيندى جەرگە جاتقىزىپ قويادى. سول كۇنى ساعات 21:29 شاماسىندا مەكەمە باستىعىنىڭ كەزەكشى كومەكشىسى ا.ۋ.تۇسىپبەكوۆ جەردە جاتقان سوتتالعان ا.ۆ.ۋشەنيندى ورنىنان تۇرعىزىپ, ونى ىشكى ءتارتىپتى ورەسكەل بۇزعانى ءۇشىن قاك-ءتىڭ №1 تارتىپتىك يزولياتورىنا قاماعان.
وقيعا وسىلاي باستالعان. كەيىن ىزاعا بەرىلگەن سوتتالۋشىلاردىڭ كەيبىرى دارەتحاناعا كىرىپ, ءوز قارنىن, موينىن تىلگىلەپ, جارالانىپ شىققان. سوت شىعارعان ۇكىمدە №62 مەكەمە قىزمەتكەرلەرى سوتتالعانداردىڭ نامىسىنا تيەتىن ءسوز ايتىپ, ولاردى جازىقسىز ۇرعانى تۋرالى وقيعا جازىلعان. ال ول ۇكىمگە 11 قىزمەتكەر كەلىسپەيدى.
سوتتالعان 11 قىزمەتكەر كىمدەر?
- قۇرمانعازى قابىلدا ۇلى بەكبوسىنوۆ – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمەسىنىڭ باسشىسى.
- حاليمۋللا كيسحان – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمە باستىعىنىڭ رەجيم
جانە جەدەل ءىس جونىندەگى ورىنباسارى. - مەيىر قايىربەرلى ۇلى قايىربەرلى – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمەسى
قىزمەتى باستىعىنىڭ كەزەكشى كومەكشىسى. - ايدار مارات ۇلى احمەتجانوۆ – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمەسىنىڭ سوتتالعاندار اراسىندا تاربيە جۇمىسى ءبولىمى تەولوگيالىق, وڭالتۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ بويىنشا توبىنىڭ ينسپەكتورى.
- عازيز سەيتبەكوۆيچ كۋسمانوۆ – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمەنىڭ جەدەل ءبولىمىنىڭ ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى ارەكەت ەتۋ توبىنىڭ جەدەل ۋاكىلىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى.
- بەكبولات نۇرلانوۆيچ تۇرعانباەۆ – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمەنىڭ رەجيم ءبولىمىنىڭ جەدەل ۋاكىلى.
- ازامات قانات ۇلى تۇرسىنوۆ – قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى №62 مەكەمەسىنىڭ كەزەكشى
قىزمەتىنىڭ مەكەمە باستىعىنىڭ كەزەكشى كومەكشىسى مىندەتىن اتقارۋشى. - ەركەبۇلان قۇسان ۇلى تولەگەنوۆ – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ۇلانىنىڭ №6505 اسكەري ءبولىمىنىڭ 8-اتقىشتار روتاسىنىڭ 1-ۆزۆود اسكەري جاساق باستىعى.
- دارحان راحمەتۋللا ۇلى بالماعانبەتوۆ – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ۇلانىنىڭ №6505 اسكەري ءبولىمىنىڭ 8-اتقىشتار روتاسىنىڭ 1-ۆزۆود اسكەري اعا باقىلاۋشىسى.
- ماعجان ورىنباسار ۇلى تولەگەن – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ۇلانىنىڭ №6505 اسكەري ءبولىمىنىڭ 8-اتقىشتار روتاسىنىڭ 1-ۆزۆود اسكەري باقىلاۋشىسى.
- الەكساندر سەرگەەۆيچ سيروتەنكو – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ۇلانىنىڭ №6505 اسكەري ءبولىمىنىڭ 8-اتقىشتار روتاسىنىڭ 1-ۆزۆود اسكەري باقىلاۋشىسى.
اتالعان قىزمەتكەرلەردىڭ ءبارى وسى وقيعادا ءىستى بولعان دەپ تانىلدى. قر قك 146-بابىنىڭ 3-بولىگىنىڭ 1,3-تارماقتارىندا كوزدەلگەن قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىق جاساعانى ءۇشىن ولارعا 4 جىلدان 6 جىلعا دەيىنگى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى تاعايىندالعان.
كىنالى ەمەس ەكەنى تۋرالى دالەلى بار, بىراق 4 جىلعا سوتتالدى
وقيعانىڭ تورىكىنى – ايدار احمەتجانوۆ. ول 2015 جىلدان بەرى №62 مەكەمەدە قىزمەت ەتەدى. مىندەتتەرىنە ەكسترەميزم ءۇشىن سوتتالعانداردى تۇزەۋ جولىنا قويۋ جانە راديكالدى يدەيالاردىڭ زيانى تۋرالى حاباردار ەتۋ ءۇشىن تەولوگ مامانى رەتىندى يسلامدى ۇيرەتۋ كىرەدى. اناسى جانۇزاقوۆا زاۋرەشتىڭ ايتۋىنشا, سوت ونى سوتتالعان كولەسنيكوۆ ەۆگەنيدى «جامباس تۇسىنان تەپتى» دەپ تانىپ, 4 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرعان جانە دە احمەتجانوۆ بولعان وقيعاعا تەك 2-3 مينۋت قانا قاتىسقان.
«بىراق «جامباسىنان تەپكى العان» ازامات قاراما-قارسى 1-ينستانتسيادا ءوتىنىش جازدى. ول وتىنىشىندە: «احمەتجانوۆتىڭ ماعان ەشقانداي قاتىسى جوق, سوققى دا جاساعان جوق» دەگەن قاعازعا قولحات كۇيىندە قولىن قويىپ, سوتقا وتكىزەدى. ونى تەكسەرۋ ءۇشىن قايتا-قايتا «سەنى ەشكىم قيناعان جوق پا?» دەپ سۇراقتىڭ استىنا العان, بىراق ول ءوزى جازعانى, ونى ەشكىم قيناماعانى تۋرالى ايتتى, – دەدى احمەتجانوۆتىڭ اناسى.
مىنە قىزىق, قالعان قىزمەتكەرلەر ايداردىڭ 4 جىل باس بوستاندىعىنان ايرىلعانىنا تاڭقالعان. سوت كەزىندە ءتىپتى ودان ۇلىنىڭ نە ءۇشىن سوتتالىپ جاتقانىن دا بىلگىسى كەلگەن. ودان كەيىنگى اپپەللياتسيالىق سوتتا تۇرمەدە شۋ كوتەرگەن سوتتالعاندار «باسشىسى» قاتىسىپ, احمەتجانوۆتىڭ ايىپتالعانداردىڭ قاتارىنان كورگەندە, تەولوگتىڭ ول جەردە نە ىستەپ تۇرعانىن سۇراعان جانە 3 كۇن قاتارىنان ونى بوساتۋىن وتىنگەن.
«1-ءشى ينستانتسيادا پروكۋرور ەر ادام بولعان ەدى, 2-شىسىندە ايەل ادام بولدى. ول جابىرلەنۋشىنىڭ وتىنىشىنەن كەيىن وزگەرىس ەنگىزگىسى كەلدى مە, ۋاقىت سۇراعان بولاتىن. بىراق شەشىمدى تۋرا 1-ينستانتسياداعىداي ەش وزگەرىسسىز وقىدى. ول كەزدە ايەل ادام بولعان سوڭ با, وقيعا وعان قاتتى اسەر ەتتى. ويتكەنى سوتتا ول شەشىمىن جىلاپ تۇرىپ, بىزگە تەرىس قاراپ وقىدى»,– دەدى ايداردىڭ اناسى.
اناسى سۋديانىڭ وزىنە بارىپ, بالاسىنىڭ دالەلى بولا تۇرا, ونى قالاي سوتتاپ جىبەرگەنىن سۇراعاندا ەشتەڭە دەمەستەن ورنىنان تۇرىپ, كەتىپ قالعان. پروكۋرورعا بارعان كەزدە دە ول دا جىلاعان بويى سوت كابينەتىنەن شىعىپ كەتكەن.
سونداي-اق, احمەتجانوۆ سياقتى بەكبولات تۇرعانباەۆتا دا جابىرلەنۋشى تاراپتان شاعىم جوق.
سوت ۇكىمى بويىنشا, مەكەمە قىزمەتكەرى ب.ن.تۇرعانباەۆ لاۋازىمدى ادام بولا تۇرا, ادامدار توبى ساعات 00:10:25 ۋاقىتتا سوتتالعاندى كەمسiتۋگە نەگiزدەلگەن سەبەپ بويىنشا ءتان زاردابىن جانە (نەمەسە) پسيحيكالىق زارداپتى قاساقانا كەلتىرۋگە باعىتتالعان قىلمىستىق ءىس-ارەكەتتەرىن جۇزەگە اسىرىپ, جەردە جاتقان ن.ۆ.زاۆيالوۆتىڭ ار-نامىسىنا نۇقسان كەلتىرىپ, ارقاسىنا وڭ اياعىنىڭ تىزەسىمەن وتىرعان جانە ساعات 00:22:27 ۋاقىتتا ارىپتەسىنىڭ قىلمىستىق پيعىلىن قولداپ, سوتتالعاندارعا پسيحيكالىق جانە فيزيكالىق قىسىم كورسەتۋ ارقىلى, ءارى قاراي ودان سايىن ۇرەيلەندىرىپ, سوڭعىلاردىڭ ءىس-ارەكەتىنەن قورقىپ دالىزدە جۇگىرىپ بارا جاتقان سوتتالعان ە.ا.كولەسنيكوۆتىڭ جامباسىنان اياعىمەن ءبىر رەت تەپكەن.
ال ءوز سوزىندە تۇرعانباەۆ وقيعا بولعان كۇنى 8:00-18:00 اراسىندا جۇمىس ىستەگەنىن, 23:00 مەكەمە اۋماعىنا قايتا كەلگەنىن ايتقان جانە اپپەلياتسيالىق سوت كەزىندە سوتتالۋشى كولەسنيكوۆ وعان دا ەشقانداي شاعىمى جوق ەكەنى تۋرالى قولحات جازعان.
جارالى سوتتالۋشىنى اۋرۋحاناعا اپارامىن دەپ, 4 جىل 6 ايعا سوتتالدى ما?
تاعى دا كوتەرىلىسكە تولىق قاتىسپاعان – ازامات تۇرسىنوۆ. سوت ۇكىمىنىڭ ول تۋرالى مالىمدەمەسىنە سۇيەنسەك, دابىل بەلگىسىمەن كەلگەن مەكەمە قىزمەتكەرى ا.ك.تۇرسىنوۆ سوتتالعاندارعا قاتىستى لاۋازىمدى ادام بولا تۇرا, ادامدار توبى بولىپ, كەمسiتۋگە نەگiزدەلگەن سەبەپ بويىنشا ءتان زاردابىن نەمەسە پسيحيكالىق زارداپتى قاساقانا كەلتىرۋگە باعىتتالعان قىلمىستىق ءىس-ارەكەتتەرىن جۇزەگە اسىرا وتىرىپ, ولاردىڭ ار-نامىسى مەن قادىر-قاسيەتىن قورلاپ, ا.ۆ.ۋشەنيندى قاپاستىڭ ىشىنەن قانسىراپ جاتقانىنا قارماستان, اسا قاتىگەزدىكپەن ونى اياعىنان ۇستاپ سۇيرەتىپ, دالىزگە الىپ شىعادى دا, ساعات 00:24:36 ۋاقىتتا ا.ك.تۇرسىنوۆ اياعىمەن جابىرلەنۋشىنىڭ ارقا تۇسىنان ءبىر رەت سوققى جاسايدى.
ال ازامات تۇرسىنوۆ سوتتا تاعىلعان ايىپتى مويىندامادى. ونىڭ ايتۋىنشا, ۋشەنين قاپاستا جاتقان كەزدە, ونى شىعۋىن سۇرادى, الايدا سوتتالۋشى وعان ءتۇرلى بالاعات سوزدەر ايتقان. قانسىراپ جاتقان ۋشەنيندى سىرتقا شىعارىپ, اۋرۋحاناعا الىپ بارعان. كەيىن مەكەمەگە قايتا ورالعان سوڭ, ول ءوزىنىڭ قىزمەتتىك مىندەتتەرىنە كىرىسكەن. بارلىق قارۋدى وتكىزىپ تاستاعان جانە ەشقانداي دا ارنايى قۇرال قولدانباعان سونداي-اق, ەشكىمگە فيزيكالىق كۇش قولدانباعان.
«اپپەلياتسيالىق سوتتا ايىپتالۋشى تاراپ ساراپشى جالدادىق. ءبىز زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور مارات قوعاموۆقا جۇگىنگەن بولاتىنبىز. ونىڭ ايتۋىنشا, تۇرسىنوۆتىڭ قۇقىق بۇزۋشىلىق جاساۋ كورسەتكىشى قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 146-بابىنىڭ 3-بولىگىنىڭ 1, 3-تارماقتارى بويىنشا قارالعان, دەگەنمەن ول تۇتقىندارعا مۇنداي ازاپتاۋ قولدانباعان», – دەدى ازامات تۇرسىنوۆتىڭ اناسى.
سونداي-اق ازاماتتىڭ اكەسى دە اپپەلياتسيالىق سوتتا بولعانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە, ازامات ءنابارى 2 مينۋت وقيعاعا قاتىسىپ, قانسىراپ جاتقان ۋشەنيندى سىرتقا شىعارعان.
«مەن اپپەلياتسيالىق سوتتا باسىنان اياعىنا دەيىن بولدىم. سوندا جابىرلەنۋشى ۋشەنين سوتتا كىمنىڭ ۇرعانىن ايتىپ وتىردى, بىراق ءبىزدىڭ ۇلدى مۇلدەم اۋزىنا المادى. ول 2 مينۋت قالعاندا كەلدى دە ۋشەنيندى شىعاردى. كامەرا الدىندا جينالىپ, نۇسقاۋلىقتار وتكەن كەزدە مەنىڭ ۇلىم بولماعان دا», – دەدى تۇرسىنوۆتىڭ اكەسى.
ساراپشىنىڭ قورىتىندىسى
1-ينستانتسيا سوتىنا «قىزمەتتىك-جاۋىنگەرلىك قولدانۋ تاكتيكاسى» كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى, پودپولكوۆنيك تۇرانوۆ اسحات جاقسىباي ۇلى وسى ىسكە ارالاسىپ, اسكەري-جارعىلىق زەرتتەۋ جاساعان. ساراپشىنىڭ زەرتتەۋى ناتيجەسىنە سۇيەنسەك, اسكەري قىزمەتكەرلەردىڭ (ەركەبۇلان تولەگەنوۆ, دارحان بالماعانبەتوۆ, ماعجان تولەگەن, الەكساندر سيروتەنكو) ءىسى – زاڭدى.
ايىپتاۋشى تاراپتىڭ دا پىكىرىن قامتۋعا تىرىستىق. وسىعان بايلانىستى, 1-ينستانتسيا سوتىندا تورەلىك ەتكەن تامارا كورولەۆسكايانىڭ ءباسپاسوز حاتشىسىنا حابارلاستىق. الايدا, ءباسپاسوز حاتشىسى ازيزا سالي بۇل ءىس بويىنشا پىكىر بىلدىرۋدەن باس تارتتى. سونىمەن قاتار, قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى كوميتەتىنە (قاجك) رەسمي ساۋال جولداندى.
كورىپ تۇرعاندارىڭىزداي ول سوت ىسىمەن تولىق تانىسۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارعى سوتىنا سىلتەمە جىبەرگەن. سىلتەمەدە اسكەري سوت تۋرالى اقپارات مۇلدەم جوق. ال قورعاۋشى تاراپتىڭ كەلەسى ءۇمىتى 3-ينستانتسيا – كاسساتسيالىق سوتتا, ونىڭ قاشان بولاتىنى ازىرگە بەلگىسىز.
