جىر بولعان اەس قۇرىلىسىن حالىقارالىق مەردىگەرلەر كونسورتسيۋمى جۇرگىزە مە?

فوتو: canva

اەس قۇرىلىسىنىڭ ءوزى ماگاتە-ءنىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا. الايدا قۇرىلىسقا بىرنەشە كومپانيا تارتىلسا, باقىلاۋ ودان سايىن قاتايادى. بۇل ءتاسىل تەحنولوگيالىق قاتەلەر نەمەسە توتەنشە جاعدايلار ىقتيمالدىعىن ازايتادى.

رەفەرەندۋم وڭ ناتيجە بەرگەن جاعدايدا, اەس قۇرىلىسىن حالىقارالىق مەردىگەرلەر كونسورتسيۋمى جۇرگىزەتىن بولادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ مۇنداي ۇسىنىسى كورشى ەلدىڭ كەيبىر (https://t.me/mendkovich/988) ساياساتتانۋشىلارىنا ۇنامايدەپ دەپ بولجانعان, ولار وزدەرىن بارلىق ماسەلەدە «ساراپشى» سانايدى, حابارلايدى Skifnews.kz اقپارات پورتالى.

بۇل تۋرالى مالىمەت ەۋرازيالىق اناليتيكالىق كلۋبتىڭ جەتەكشىسى, حالىقارالىق ساياساتتانۋشى مەندكوۆيچ تەلەگرام ارناسىندا جاريالاندى.

كونسورتسيۋم دەگەنىمىز نە?

كونسورتسيۋم اتوم ەلەكتر ستانتسيالارىنىڭ قۇرىلىسى ءبىر كومپانياعا نەمەسە ءبىر مەملەكەتكە تاۋەلدى بولمايتىنىن مەڭزەيدى. جوباعا ءارتۇرلى ەلدەردىڭ مەردىگەرلەرى قاتىسادى, ولاردىڭ ارقايسىسى ءوزىنىڭ بىرەگەي تەحنولوگيالارى مەن تاجىريبەسىن اكەلەدى.

قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانتسيالارىن سالۋ بويىنشا قىسقا تىزىمگە ءتورت كومپانيا ەنگىزىلگەنى بەلگىلى:

▪️CNNC (قىتاي);

▪️KHNP (وڭتۇستىك كورەيا);

▪️روساتوم (رەسەي);

▪️EDF (فرانتسيا).

كونسورتسيۋمنىڭ ارتىقشىلىقتارى:

بىرىنشىدەن, تەحنولوگيالىق تاۋەلسىزدىك. وسىلايشا, جوبانى بىرنەشە ەل جۇزەگە اسىرسا, بۇل تەحنولوگيالار مەن قىزمەتتەردىڭ ءبىر جەتكىزۋشىسىنە تاۋەلدىلىك تاۋەكەلدەرىن ازايتادى. ەگەر بۇكىل اەس ءبىر ەلگە تاۋەلدى بولسا, تەحنيكالىق قامتاماسىز ەتۋ جانە پايدالانۋ ماسەلەلەرى گەوساياسي فاكتورلارمەن كۇردەلەنۋى مۇمكىن. كونسورتسيۋم قازاقستاننىڭ ءبىر جەتكىزۋشىگە بايلانىسسىز جۇيە ەلەمەنتتەرىن تاڭداپ, اۋىستىرۋ مۇمكىندىگىن قامتاماسىز ەتەدى.

ەكىنشىدەن, حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك ستاندارتتارىن قاتاڭ ساقتاۋ. اەس قۇرىلىسىنىڭ ءوزى ماگاتە-ءنىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا. الايدا قۇرىلىسقا بىرنەشە كومپانيا تارتىلسا, باقىلاۋ ودان سايىن قاتايادى. بۇل ءتاسىل تەحنولوگيالىق قاتەلەر نەمەسە توتەنشە جاعدايلار ىقتيمالدىعىن ازايتادى.

ۇشىنشىدەن, وزىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ. كونسورتسيۋمعا قاتىسۋشى ءاربىر ەل قازاقستانعا ءارتۇرلى جاھاندىق تەحنولوگيالاردىڭ ىشىنەن ەڭ جاقسىسىن تاڭداۋ مۇمكىندىگىن بەرە وتىرىپ, جوباعا ءوزىنىڭ كۇشتى جاقتارى مەن قۇزىرەتتەرىن قوسادى. ناتيجەسىندە, ءبىر عانا تەحنولوگيانىڭ ورنىنا ەل بىرنەشە كوزدەردەن يننوۆاتسيالىق جانە دالەلدەنگەن شەشىمدەردى الادى.

تورتىنشىدەن, گەوساياسي وزگەرىستەرگە قارسىلىق. قازىرگى الەمدە ءبىر جەتكىزۋشىگە تاۋەلدىلىك, اسىرەسە جاھاندىق گەوساياساتتاعى داعدارىستار فونىندا وسالدىققا اينالۋى مۇمكىن. كونسورتسيۋم قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي فاكتورلاردان تاۋەلسىزدىگىن قامتاماسىز ەتە الادى, ءتىپتى جاھاندىق وزگەرىستەر جاعدايىندا دا جوبانىڭ توقتاۋسىز اياقتالىپ, جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتە الادى.

@NRG_monitor:

«رەفەرەندۋم وڭ بولعان جاعدايدا تاماشا شەشىم, ويتكەنى كوپشىلىگى اەس قولداۋ, بىراق بەلگىلى ءبىر جەتكىزۋشىگە نەمەسە ەلگە ىقتيمال تاۋەلدىلىككە قارسى. قۇرىلىپ جاتقان كونسورتسيۋم گەوساياسي تاۋەكەلدەردەن اۋلاق بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ال وزبەكستانمەن سالىستىرۋ دۇرىس ەمەس. قازاقستان وزبەكستاندا العاش رەت قۇرلىقتا (رەسەي فەدەراتسياسىندا تەك مۇزجارعىشتاردا) قولدانىلاتىن تاجىريبەلىك شاعىن رەاكتورلاردى ازىرگە قاراستىرىپ جاتقان جوق. سوندىقتان ورتاشا ساراپشىلار ءوز پىكىرلەرىن جاسىرۋى كەرەك. ءبىز قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسالارىن سالۋعا قولدانىلاتىن تەحنولوگيالار مەن تاسىلدەر تۋرالى شەشىمدى تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە ءوز قاجەتتىلىكتەرىمىز بەن مۇددەلەرىمىزدى ەسكەرە وتىرىپ قابىلدايتىن بولامىز».