JańalyqtarMádenıet
Shymkent ákimdigi 61 mln teńgege aıtys ótkizbek: Ǵabıt Syzdyqbekov bıýdjet qarjysyn tıimdi paıdalana ma?

Shymkent qalasynyń ákimdigi qalanyń týǵan kúnine oraı úlken mádenı is-shara – respýblıkalyq deńgeıdegi aqyndar aıtysyn uıymdastyrmaq. Bul – bir qaraǵanda qýanarlyq jańalyq. Alaıda memlekettik satyp alý portalyna jarııalanǵan tehnıkalyq sıpattama men oǵan bólinetin 61 280 360 teńge qarajatty kórgen soń, qoǵamdyq qyzyǵýshylyqpen qatar, kúmán týdyratyn suraqtar da paıda bolary anyq, dep jazady qandastar.kz
Shynynda da, bul is-sharaǵa bólingen qarajat qanshalyqty tıimdi jumsalmaq? Nege Shymkent Ákimi Ǵabıt Syzdyqbekov bıýdjet qarjysyn óte tıimsiz paıdalanady? Máne, osyny saralap kóreıik.
Is-sharanyń aýqymy men qurylymy
Tehnıkalyq sıpattamaǵa sáıkes, uıymdastyrýshy taraptan kelesi elementter talap etiledi:
- Is-shara baǵdarlamasy men senarııin jasaý;
- Shaqyrylatyn aqyndardyń kontıngentin qalyptastyrý;
- Beınerolıkter (keminde 5);
- LED-ekranmen, dybys pen jaryq júıesimen jabdyqtalǵan sahna;
- Qatysýshylarǵa arnalǵan kólik, qonaq úı, tamaq, ulttyq shapan túrindegi syılyqtar;
- Qazylar alqasyn jasaqtaý;
- Press-relız, medıa-jospar, áleýmettik jelide 100 myńnan kem emes oqyrmany bar paraqshalar arqyly PR-kampanııa;
- Júlde qory: 2 mln teńgeden bastalyp, 200 myń teńgege deıin beriletin 17 júlde.
- Budan bólek keminde 100-den astam roza gúli jáne taǵy basqa dúnıeler de bar…
Osylaısha, is-shara bir kúndik formatta ǵana emes, birneshe kúnge sozylatyn, keń kólemdegi medıalyq, tehnıkalyq jáne shyǵarmashylyq jumysty talap etedi.
Aqyndar aıtysy – ulttyq brend pe, álde ýaqytsha joba ma?
Aıtys – qazaqtyń tól óneri, ony qoldaý kerek deımiz. Biraq qazir halyqtyń turmystyq ál-aýqaty aıtys tyńdap, toı toılap júretindeı me? Nege sol bólinetin qarjyny basqa ıgi maqsatqa jumsamasqa? Máselen, shyn muqtaj jandar men múgedekterge bólinip berilse… Al ony túsinetin ákimdik qaıda?..
Tehnıkalyq sıpatamasy jazylǵan aıtystyń mazmuny men formaty tolyqtaı ashylmaǵan. Shaqyrylatyn aqyndardyń aty-jóni, aıtystyń taqyryptyq baǵyttary, tikeleı efır arqyly taratyla ma, el arasyna qandaı jańalyq ne oı tastaıdy – bul saýaldardyń jaýaby jóndi kórsetilmegen.
Kúmán týǵyzatyn taǵy bir jaıt bar. Bul is-sharany ótkizý úshin qazylarǵa tólenetin gonorar, olardy alyp kelý, ornalastyrý, arnaıy brendtelgen shapan daıyndaý jáne qatysýshylardyń da jolaqysy, syılyqtary sekildi shyǵyndardyń bári qamtylǵan. Jáne qazylar alqasy kemi bes juldyzda qonaq úıde jatýy kerek eken.
Propaganda ma?
Tehnıkalyq sıpattamada aqparattyq nasıhatqa basa mán berilgen:
- Is-sharaǵa arnalǵan 30 sekýndtyq rolıkti 10 kún boıy keminde 3 ret jergilikti arnadan kórsetý;
- Áleýmettik jelilerde 100 myńnan astam oqyrmany bar paraqshalarda 5 retten kem emes jarııalanym;
- Medıa-jospar daıyndaý jáne kelisý.
Osy jerde myna bir uraq týyndaıdy: Shymkenttegi bir rettik aıtys úshin osynsha kólemdegi jarnama qanshalyqty qajet? Bul – ulttyq mádenıet úshin emes, ákimdiktiń ózin-ózi jarnamalaýǵa umtylysysııaqty kórinbeı me?
Bıýdjet ashyq pa?
Memlekettik satyp alý portalynda jarııalanǵan soma – 61,2 mln teńge. Biraq onyń naqty nege, qalaı bólinetini týraly ashyq taldaýlar joq. Sondyqtan da Shymkent ákimdigi buǵan deıin jazǵan maqalamyzdy eskermegeni kórinip tur. Mysaly:
- 5 beınerolıktiń quny qansha?
- 1000 adamdyq konert zaly jaldaýdyń naqty baǵasy qansha?
- Qazylar alqasynyń ár múshesine qansha tólenedi?
- Bir aqynǵa shaqyrý men qonaq úı shyǵyny qansha?
Bul qarajattyń ashyqtyǵy men tıimdiligi týraly naqty esep berilmese, árıne, adamdardyń narazylyq týdyrýy – zańdy.
Syn men usynys
Eger ákimdik rasymen ulttyq ónerge qoldaý kórsetýdi maqsat etse:
- Aıtysqa ashyq irikteý jarııalanýǵa tıis;
- Qatysýshylardyń tizimi men júlde sharttary jarııa bolýy kerek;
- Is-shara tek bir kúndik PR naýqan emes, jyl saıyn ótetin dástúrli dodaǵa aınalýy tıis;
- Qoǵam ókilderi, mádenıet maıtalmandary uıymdastyrý jumysyna tartylýy kerek;
- Eń bastysy – bıýdjet ashyq ári egjeı-tegjeıli eseptelýi qajet.
Shymkent ákimdiginiń respýblıkalyq aıtys ótkizýge bólgen qarjysy – bir jaǵynan mádenıetti qoldaý, ekinshi jaǵynan kúmándi shyǵyndardyń kórinisi bolýy múmkin. Eger bul qarajattyń ár tıyny ádiletti, ashyq jáne tıimdi jumsalsa, bul qýantarlyq bastama bolar edi. Biraq qazirgideı jaǵdaıda qoǵamǵa esep berý, talqylaýǵa shyǵarý jáne qatysýshylardyń barlyǵyn ashyq jarııalaý – basty talap bolyp otyr.