Bilim

Abaı –aqyn, Abaı – kúıshi qazaqta

21/10/2019

0 1 797

Abaı –aqyn, Abaı – kúıshi qazaqta
Almaty qalasy, Alataý aýdany, № 82 JBB mektepte qazaqtyń bas aqyny – Abaı Qunanbaıulynyń 175 jyldyǵyna oraı «Abaıdyń tabıǵat lırıkasy» atty sýret saıysy jáne «Asyl sózdi izdeseń, Abaıdy oqy erinbe!» atty oqýshylar arasynda mánerlep oqýdan jyr músháırásy ótti.Sýret saıysynda aqynnyń kúz, qys, jáne jaz mezgilderine baılanysty kóz tartarlyq ǵajap týyndylary oryn aldy.

Sýretten jaratylystyń jaıdary jazyn, túsi sýyq tumandy kúzin, ne bolmasa saqyldaǵan aıazy men qarly boranyn kórip turǵandaı bolasyń. Bul saıysta erekshe kózge túsken «8 b» synyp oqýshysy Kım Anel bas júldeni ıelense, «7 g » synyp oqýshysy Shaolıeva Mılanaǵa I- oryn buıyryp, II- oryndy Býorıýs Rýslana, III-oryndy Sadykova Inara qanjyǵasyna baılady. Al jyr músháırasy óte tartysty jáne qyzyqty ótti desekte bolady. «Abaı — máńgilik poezııa» aıdarynda saıyskerler aqynnyń óleńin naqyshyna keltirip, mánerlep oqysa, « Estimegen elde kóp» ıaǵnı, suraq-jaýap aıdary boıynsha aqynnyń ómirinen tushymdy suraqtar qoıylyp, saıys tartysty ótti.
I-oryn ıegeri « 6 a» synyp oqýshy Daýtqan Janel, II-oryn «7 a» synyp oqýshysy Baımurat Aıym, al III- oryndy «8 A » synyp oqýshysy Belıalova Bahytgýl ıelendi.
Abaı –álemi uly qazyna. Biz tek aqynnyń óleńderimen, qara sózderin bilemiz. Abaı jaıly ár túrli qyzyqty derektermen bóliskim kelip otyr. Abaı bala kúninende jattaǵan keıbir óleńderin kárilikke jetken ýaqytyna sheıin umytpaǵan desedi. Abaıdy aqyn, aýdarmashy, fılosof,- dep tanyımyz. Abaı aqyn bop sóz jazyp qana qoımaı, óz óleńine ózi án jazǵan. Biraq aqynnyń kúıshilik ónerin kóp jurt bile bermeıdi eken. Iá, ras qazaqtyń bas aqyny – Abaı kúı shyǵarǵan. Aqynnyń «Maı túni», «Jeldirme» jáne «Torjorǵa» atty úsh kúıi bar. Sonyń biri «Torjorǵa» kúıin uly Maǵaýııa ózine arnap jylqy satyp alǵanda shyǵarǵan.
Keshegi aýyr da kúńgirt zamanda jalyn bop janyp ótken Abaıdyń osy murasy týǵan halqy úshin eshqashan sarqylmasy anyq. Abaı týǵan elin qansha súıse, eli úshin kúńirenip, tebirense búgingi urpaq ony sonsha qurmetpen súıip otyr. Abaı atamyzdyń «Atańnyń balasy bolma, adamnyń balasy bol» degen ósıetin kókirekte nyq saqtaıyq!
Abaı álemin búkil dúnıege taratýshy kemeńger Uly Muhtar Áýezov «Men Abaı tereńinen shómishtep qana ishtim» degen eken. Al biz Uly ǵulama tereńine bas qoıǵanymyzben, tek qana sol tereńnen dám tattyq qoı,- dep oılaımyn. Sol sebepti oqýdan jáne izdenýden jalyqpaıyq!