ANAÝ QALASY – TÚRKI ÁLEMINIŃ MÁDENI ASTANASY

Bıyl túrki halyqtarynyń mádenı astanasy mártebesi Túrikmenstannyń Anaý qalasyna berildi. Qazir atalǵan shaharda mádenı is-sharalar bastaldy. Jıynǵa aǵaıyndy elderdiń ókilderi qatysyp, qala tarıhymen tanysty. Sondaı-aq, ár halyqtyń ulttyq qundylyqtarynan quralǵan kórme ótip, ónerpazdar jıyn kórkin qyzdardy. Shernııaz Jalǵasbekuly, tilshi: — 2010 jyl. Baýyrlas memleketterdiń basshylary Stambýlda sammıtte jolyqty.

Keńesti, keleli oılar aıtty. Túrki tildes elderdiń tól mádenıeti men tarıhyn tórtkúl tarapqa nasıhattaýdyń naqty tetikterin talqylady. Sol jıynda Túrki áleminiń mádenı astanasyn jarııalaý usynyldy. Prezıdentter buǵan kelisti, kóne qalalarǵa kóshpeli basqala mártebesin berýdi maquldady. Alǵash Astana qalasy túbi bir halyqtardyń mádenı ortalyǵy atandy. Artynsha jyl saıyn basqala mártebesi basqa da shaharlarǵa berildi. Túrkistan da 2017 jyly túrki áleminiń mádenı astanasy boldy. Sultan Raev, «Túriksoı» uıymynyń bas hatshysy: — Túrki tildes memleketterdiń qalyptasý tarıhymen tyǵyz baılanysty kóne qalalar bar.

Olarǵa mádenı astana mártebesin berý arqyly ol jerdegi eskertkishterdi zertteýge, qorǵaýǵa jáne nasıhattaýǵa múmkindik týady. Bul degenińiz ótkenimizdi jańǵyrtyp, umyt bolǵan ult qundylyqtary nasıhattalady degen sóz. Túriksoı uıymynyń negizgi jobalarynyń biride, biregeıi jáne basty maqsaty osy bastama dep aıta alamyn. Bıyl bul mártebe Túrikmenstannyń Anaý qalasyna tabystaldy. Iaǵnı, 2024 jyly baýyrlas memleketterdiń bite qaınasqan bolmysy, ótkeni men ózegi osynda jandanady. Shahar — el astanasynyń irgesinde ornalasqan. 7 myń jyl buryn qurylǵan qalada Anaý órkenıetiniń eskertkishteri tabylǵan. Sondaı-aq, bıyl túrikmenderdiń halyq aqyny Maqtymquly Fraǵıdiń týǵanyna 300 jyl. Sol sebepti de astana ataǵy osynda berildi. Sultan Raev, «Túriksoı» uıymynyń bas hatshysy: — Bıylǵy basqala mártebesi Anaý qalasyna berildi. Endi munda jyl kóleminde ilkimdi ister men baıyrqaly bastamalar qolǵa alynady.

Naqtyraq  aıtar bolsaq, Qorqyt ata atyndaǵy tórtinshi halyqaralyq kıno festıvalin, teatr festıvalin, jastar forýmyn ótkizý josparda bar. Annadýrdy Tashlıev, Túrikmenstan memlekettik «Sport» telearnasynyń jaýapty hatshysy: — Bıyl ultymyzdyń klassık aqyny Maqtymquly Fragıdiń 300 jyldyǵy. Ári, Anaý qalasy túrki halyqtarynyń mádenı ortalyǵy mártebesine ıe boldy. Bul bizdiń memleketimiz úshin eleýli oqıǵalar dep bilemin. Túrikmen halqy ótkenin umytpaǵan, ulylaryn ulyqtaǵan el. Sondyqtan bul mereıli mezetterdi atap ótýge barsha azamattar atsalysady degen oıdamyn. Basqosýda bir týǵan baýyrlas memleketterdiń ókilderi bir birine jyly shyraı tanytyp, ótken Naýryz merekesimen quttyqtap jatty. О́nerpazdar jıylǵan jurtqa án-kúıden tartý jasap, ul-qyzdar ulttyq oıyndardyń kórkin qyzdyrdy. Qonaqtar da qur qol kelmegen eken. Ár ulttyń qundylyǵyna qurylǵan kórme ótti. Qatysýshylar  qyzyǵýshylyqpen tamashalady, qazaq pavılonynan da adam aıaǵy arylmady. Tárbııa Aıdynbaeva, dızaıner: — Búgin osyndaı toı, úlken mereke bolyp jatyr. Túrki tildes halyqtardyń basqosýy bolyp jatyr. Bunda óz pavılonymyzǵa ulttyq kıimderdi alyp keldik. Ulttyq taǵamdardy alyp keldik. Ulttyq qolóner buıymdaryn alyp keldik. Naýryz merekesimen tuspa-tus kelip jatqan osy úlken shara oraza aıymen de sáıkes kelip jatyr. Túrki tildes halyqtardyń merekesi dýmandy ótip jatyr. Astana men Túrkistannyń izin qart Kaspıdiń jaǵasyndaǵy óńir jalǵaıdy. Keler jyly túrki halyqtarynyń mádenı basqalasy mártebesi Aqtaý qalasyna ótedi. Bul jaıly byltyr Ázirbaıjanda ótken jıynda aıtylǵan.

Aıbek Sydyqov, QR Ulttyq mýzeı dırektorynyń m.a.: — 2023 jyly Shýsha qalasynda Túriksoıdyń 39-shy otyrysy aıasynda Qazaqstan tarapynyń usynysy boıynsha 25 jyly túrki áleminiń astanasy retinde Aqtaý qalasyn bekitken bolatyn. Aqtaý qalasynyń tańdalýy da beker emes. Sebebi biz bilemiz Aqtaý qalasy tarıhı-mádenı eskertkishterge baı ólke. Ol jerde 120 dan astam tarıhı eskertkishterimiz, qorymdarymyz bar. Sonyń eń iri deıtinderi ol Shaqpaq ata, Beket ata jáne jerasty meshitteri. Kelesi kezek Qazaqstanda. Iaǵnı, 2025 jyly mańǵaz Mańǵystaýdaǵy mádenı mol muramyz dúıim jurttyń jadynda jańǵyrady. Din men dil, tereńnen tin tartqan tól mádenıetimiz ben tarıhymyz, ata kásibimiz aıshyqtalady. Bul qazaq eliniń ǵana emes, túrki tildes halyqtardyń ortaq qýanyshy.