قازاق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بولۋى قاجەت – جاس ۇستاز

مەكتەپتىڭ باستى قۇندىلىعى — مەكتەپ قوعامداستىعىن قۇرايتىن ادامدار. وعان شتاتتىق قىزمەتكەرلەر, وقۋشىلار, اتا-انالار جانە قامقورشىلار كىرەدى. 1917-1991 جىلدارى ەلىمىزدە ۇستەمدىك ەتكەن ساياساتتىڭ ارقاسىندا بالالار مەن مۇعالىمدەر وزدەرىن مەكتەپتەردە وزدەرىن ءارتۇرلى ەمەس, بىردەي سەزىندى. قازىر جاعداي وزگەرىپ كەلەدى. ەگەر مەكتەپتى ءتيىمدى باسقارۋ كەرەك بولسا, وندا ولاردىڭ قۇرىلىمدارى وسى ارتۇرلىلىكتى كورسەتۋى كەرەك. بالا ءارتۇرلى بولسا, مۇعالىمدەر دە ءارتۇرلى بولۋى كەرەك. مەن وسى قاعيدانى ۇستانامىن.

— مۇعالىم ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ورىندا نە بولۋى كەرەك?

— مۇعالىم ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ورىندا الدىندا وتىرعان بالا, وعان ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ تۇرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. مەن ءوزىم ساعاتى مەن ستاۆكاسىن ساناعان مۇعالىمدى ناعىز مۇعالىم دەپ ەسەپتەمەيمىن. ارينە, قارجىلىق جاعىنان ەڭبەگىنىڭ باعالانعانى ماڭىزدى. بىراق ول مۇعالىمنىڭ بالاعا ءبىلىم بەرۋگە, وقىتۋعا دەگەن قۇشتارلىعىنان اسىپ تۇرماۋى كەرەك.

وتكەن جىلى جاس كادرلار رەزەرۆىنە ەنىپ, ارنايى كۋرستان ءوتتىڭىز? بۇل سىزگە نە بەردى?

— باعا جەتپەس ءبىلىم بەردى دەر ەدىم. دەمالۋ مەن بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىم ءبىر ارناعا توعىسىپ, 2023 جىلعى 3 شىلدەدەن باستاپ اقتاۋلىق, اتىراۋلىق ارىپتەستەرمەن بىرگە كادرلىق رەزەرۆتى دايىنداۋدىڭ اۋقىمدى مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىنداعى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرسىنىڭ بازالىق دەڭگەيىن وقىدىم.

بۇل كۋرستىڭ ءبىرىنشى ەرەكشەلىگى, توپ-مەنەدجەرلەرگە ارنالعان كەستەدە ءار مۇعالىم ءۇشىن باستى تاقىرىپتار قامتىلعان: زاماناۋي مەكتەپ باسشىسىنىڭ كاسىبي مارتەبەسى جانە ءيميدجى, ونىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن قالىپتاستىرۋداعى ءرولى, مەكتەپتى باسقارۋ پسيحولوگياسى جانە كادرلىق مەنەدجمەنت, ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىندەگى تسيفرلاندىرۋ جانە باسقا وزەكتى ماسەلەلەر.

ەكىنشى ەرەكشەلىگى — ءبىزدىڭ العان ءبىلىمىمىزدى ءىس جۇزىندە قولدانۋىمىز. قالاي دەيسىز بە? ءبىز پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتالىعى جانە EdCrunch Academy ماسكەۋلىك IT ساراپشىلارى ازىرلەگەن «زاماناۋي مەكتەپتى باسقارۋ» كومپيۋتەرلىك سيمۋلياتورىن قولدانا الدىق. سيمۋلياتوردى وقۋ بارىسىندا ءبىز ۆيرتۋالدى مەكتەپتى باسقاردىق. باسقارۋ مۇددەلى تاراپتاردىڭ سۇرانىسىن زەردەلەۋدەن باستالادى. مەكتەپتى 9 اسپەكتى بويىنشا ستراتەگيالىق دامىتۋدا 1600-گە جۋىق شەشىم قابىلدادىق. وسى ارقىلى باسشى بولۋدىڭ وڭاي ەمەس ەكەنىن, قابىلدانعان شەشىم مەن تاراپتاردىڭ سۇرانىسىن تالداپ وتىرۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىم.

— قاي سالانىڭ بولسىن ىلگەرى دامىعانى ابزال. سونىڭ ىشىندە ەل ەرتەڭى — بولاشاق جاستاردى قالىپتاستىراتىن ءبىلىم سالاسىنىڭ ورنى ەرەكشە ەمەس پە?

— ارينە, وعان ءسوز بار ما! قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىندە وڭدى وزگەرىستەر ورىن الىپ كەلەدى. ەڭ الدىمەن, ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ءرولى وزگەرۋگە ءتيىس دەپ ويلايمىن. ال ول جۇيەنى وزگەرتۋ ءۇشىن مەكتەپتەر زامانعا ساي بولۋى كەرەك. ءار بالا زاماناۋي, جايلى مەكتەپتە ءبىلىم الۋعا قۇقىلى. قازىرگى كەزدە ەلىمىزدە سامان تاستان, اعاشتان سالىنعان مەكتەپتەردە ءبىلىم الىپ جاتقان بالالار بار. ءبىلىم سالاسى ىلگەرى دامۋى ءۇشىن اۋەلى وسى باستى كەمشىلىك جويىلۋى كەرەك.

قازاق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قالاي جاقسارتۋعا بولادى دەپ ويلايسىز?

— ءبىز اتالمىش كۋرس بارىسىندا شەتەلدىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى, ونداعى مەكتەپتى باسقارۋ تۋرالى كوپ تالقىلادىق. جالپى ومىردە دە جاپونيا, فينليانديا, ەستونيا مەكتەپتەرى, ونداعى ءبىلىم بەرۋ تۋرالى كوپ ايتامىز, تالقىلايمىز. نەگە قازاقستان دا وسى ەلدەرمەن بىرگە ايتىلمايدى? نەگە ءبىزدىڭ دە ءبىلىم بەرۋدەگى وزىندىك ەرەكشەلىگىمىز بولمايدى. مۇمكىن, ول ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن بولۋى كەرەك شىعار. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىنگى مەرزىمدە قازاقستان وزىندىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋى كەرەك سياقتى. ەكىنشىدەن, مەكتەپ باسشىلارىن تاعايىندالعانعا دەيىن كۋرستان وتكىزۋ كەرەك. سوندا ولاردىڭ كاسىبي ءبىلىم-بىلىگى كەڭەيىپ, ۇجىمدى باسقارۋ ءۇشىن قارىم-قابىلەتى شىڭدالا تۇسەر ەدى.

— وتكەن جىلى الما ورازباەۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ جاڭا عيماراتقا كوشكەنى بەلگىلى. قازىرگى كەزدە, اسىرەسە, قالادا اتا-انالار بالالارىن ۇزدىك مەكتەپ, ۇستازدارعا بەرگەندى ءجون كورەدى. ءسىزدىڭ ءبىلىم ورداسى وسىنداي وسكەلەڭ تالاپتارعا ساي كەلە مە?

— ءيا, مەكتەبىمىز جاڭا, زاماناۋي عاماراتقا ورنالاسىپ, قۋانىپ جاتىرمىز. ءبىزدىڭ مەكتەبىمىز — وڭىردەگى كونە ءبىلىم شاڭىراقتارىنىڭ ءبىرى. ءوزىنىڭ تاريحى, وقىتۋ ءستيلى قالىپتاسقان دەپ ايتا الامىن. قازىرگى كەزدە مەكتەپ برەندى, ءيميدجى دەگەن پايدا بولدى. ءتىپتى مۇعالىم دە ءوز برەندىن قالىپتاستىرىپ جاتىر. اتا-انالار دا بالالارىنىڭ زاماناۋي مەكتەپتە, ۇزدىك مۇعالىمنەن ءتالىم العانىن قالايدى. ءبىزدىڭ ۇستازدارىمىزدىڭ الەۋەتى جوعارى. ال مەكتەپتىڭ جاڭا عيماراتقا كوشۋى ولارعا جاڭا سەرپىن بەرىپ, كاسىبي دامۋعا ىقپال ەتەدى دەپ ويلايمىن.