Qazaqstandyqtar memleket esebinen óz úıin jóndetip, lıftin aýystyra alady

El Úkimeti «kondomınıým obektileriniń ortaq múlkine kúrdeli jóndeý júrgizý» úshin oblystyq bıýdjetterge beriletin qarajat somasyn anyqtady. Bul týraly Qarjy mınıstrliginen bildik.

Atalǵan qarajat oblystarǵa qaıtarymdy negizde, arzan bıýdjettik kredıt túrinde bólinip otyr.

Sonymen, kóp qabatty turǵyn úılerdi bıýdjettik qarjy esebinen jóndeý úshin 2024 jyly 13 mıllıard 824,5 mıllıon teńge jumsalady.

Bıýdjettik aqsha kelesi óńirlerdiń enshisine tıdi:

Jambyl oblysynyń turǵyndaryna – 5 mlrd 968 mln teńge;
Qyzylorda oblysynyń turǵyndaryna – 2 mlrd 111,3 mln teńge;
Túrkistan oblysynyń turǵyndaryna – 1 mlrd 673,5 mln teńge;
Atyraý oblysynyń turǵyndaryna – 1 mlrd 337,6 mln teńge;
Aqtóbe oblysynyń turǵyndaryna – 1 mlrd 70,7 mln teńge;
Batys Qazaqstan oblysynyń turǵyndaryna – 879,2 mln teńge;
Pavlodar oblysynyń turǵyndaryna – 784,1 mıllıon teńge taratylady.
Bir qaraǵanda, 7 oblysqa 14 mıllıard teńgedeı qarajat az kórinedi. Sebebi, qazirgi kezde qurylys jumystary da, qurylys materıaldary da qymbattaýda. Saldarynan, úıge jóndeý júrgizý shyǵyny baspana salý qunyna taıap qaldy.

Degenmen, 2023 jyly osy baǵdarlamaǵa respýblıkalyq bıýdjetten nebári 2 mlrd 435,6 mln teńge ǵana bólingenin eskersek, shyǵystardyń 5,6 eseden astamǵa artýyn jaqsyǵa jorýǵa bolady.

Bul qarajattar tek qalalyqtarǵa, sonyń ishinde menshik ıeleri birlestikteri (OSI), jaı seriktestikter arqyly kóp páterli turǵyn úılerdi jóndeýge beriledi.

Bıýdjettik qarjyny taratý algorıtmi kelesideı bolady dep kútilýde. Birinshiden, Qarjy, О́nerkásip jáne qurylys mınıstrlikteri atalǵan oblystardyń ákimdikterimen úshjaqty kredıttik sharttar jasasady. Jergilikti sheneýnikterdiń atalǵan kredıttik sharttardyń negizgi jáne qosymsha talaptaryn oryndaýyna da, el qarjysynyń jolaı talan-taraj bolmaı, turǵyn úı qoryn qalpyna keltirýge nysanaly, tıimdi paıdalanylýyna, ári keıin ótelýine osy qos vedomstvo jaýapty bolady.

Ekinshiden, oblystardyń máslıhattary bıýdjetterge tıisti túsimderdi qabyldap alatyn sheshim shyǵarady. Bul sheshimderdi jergilikti atqarýshy organdar Qarjy mınıstrligine usynady.

Úshinshiden, Qarjy mınıstrliginiń Qazynashylyǵy tıisti aqshany óńirlerge aýdarady.

Tórtinshiden, ákimdikter turǵyn úı ıeleriniń jınalystarynda qabyldanǵan sheshimder negizinde qandaı úıler bıýdjet esebinen jóndeletinin anyqtaıdy. Besinshiden, túpki qaryz alýshymen – páter jáne turǵyn emes úı-jaılardyń menshik ıelerimen kredıttik sharttar jasasady.

Ákimdikter kredıtterdiń ıgerilýi jáne ne istelip jatqany týraly ár aı saıyn Qarjy, Qurylys mınıstrlikterine esep berip turady.

Buryn bul baǵdarlamaǵa Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi jaýap beretin. Onyń ornyna qurylǵan О́nerkásip jáne qurylys mınıstrliginiń basshysy Qanat Sharlapaev byltyrǵy 2023 jylǵy 10 qarashadaǵy buıryǵymen kóp páterli turǵyn úılerge kúrdeli jóndeý júrgizý tártibin ózgertti.

Vedomstvonyń túsindirýinshe, kondomınıým obektisiniń ortaq múlkine kúrdeli jóndeý júrgizý tártibi turǵyn úı zańnamasyna ózgerister engizilýine baılanysty qaıta qaralyp otyr.

Atap aıtqanda, turǵyn úıdi basqarýdyń jańa formasynyń paıda bolýyna oraı «jaı seriktestik» (prostoe tovarıщestvo), «kóppáterli turǵyn úı múlki ıeleriniń birlestigi» termınderi qarastyryldy. Kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin kúrdeli jóndeý uǵymy naqtylandy.

Burynǵy qaǵıdalar boıynsha turǵyn úıdi kúrdeli jóndeý úshin sondaǵy baspana men múlik ıeleriniń úshten biriniń, mysalǵa, 100 páter men kommerııalyq úı-jaı bolsa, sonyń kem degende 67-siniń qojaıynynyń kelisimi talap etiletin. Bul sheshim qabyldaý rásimin qıyndatyp, merzimin uzartyp jiberdi.

Endi talap jeńildetilip otyr. MIB/PIK jınalysyna qatysqandardyń jartysynan kóbi kelisse, sol jetkilikti.