جاڭالىقتار

قازاقتىڭ سالتىمەن تاربيەلەنىپ جاتقان اداي قازاقستاننىڭ ازاماتتىعىن العىسى كەلەدى

2021 جىلى ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى جاڭاوزەن قالاسىنىڭ پەرزەنتحاناسىندا شەتەلدىك وتباسىنىڭ شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن نارەستەسىنە اداي-دجواش ەسىمى بەرىلدى. ءسابيدىڭ اتا-اناسى – نيگەريا ازاماتتارى فرايدەي ادەرە مەن مەرسي ادەرە كەيىنگى 6 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى ەلىمىزدە تۇرادى. اگەنتتىك ءتىلشىسى فرايدەي ادەرەگە حابارلاسىپ, ەلىمىزدەگى ءومىرى جايلى سۇراپ ءبىلدى.

جالپى, ءاربىر سانالى وتباسى بالا دۇنيەگە كەلگەندە وعان جاراسىمدى ءارى ادەمى ەسىم بەرۋگە تىرىسادى. ويتكەنى ەسىم ونىمەن عۇمىر بويى بىرگە بولادى. كەيبىرەۋلەر زامانعا ساي, ەل اراسىندا كەڭ تارالعان زاماناۋي ەسىمدەردى قويىپ جاتسا, ەندى ءبىرى اتا-بابالارىنىڭ, ۇلى تۇلعالاردىڭ, مەملەكەت پەن قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ, ۇلى اقىن-جازۋشىلاردىڭ ەسىمىن بالاسى سونداي ازامات بولسىن دەگەن ىرىممەن قويادى. وسى تۇرعىدان العاندا قالىڭ ادايدىڭ ورتاسىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان فرايدەيگە دە قازاقتىڭ ىرىمشىلدىعى جۇققان سياقتى. ولاي دەۋىمىزگە سەبەپ – ۇلىنىڭ ەسىمىن ىرىمداپ اداي دەپ قويۋى.

«اداي وسىدان ءۇش جىل بۇرىن جاڭاوزەن قالاسىندا دۇنيەگە كەلدى. سول كەزدە مەن ونىڭ دۇنيەگە كەلۋ قۇرمەتىنە وراي قوي سويدىم. سول ءسات تاسپالانعان ۆيدەو بارلىق جەرگە تاراپ كەتتى. ۇلىما اداي دەگەن ەسىم بەردىم. ويتكەنى ادايلاردىڭ ناعىز ەرجۇرەك, جاۋىنگەر كەلەتىندىگىن ەستىگەن ەدىم», — دەدى فرايدەي.

نيگەريالىق ازاماتتىڭ وسى ءبىراۋىز سوزىنەن ىرىمشىل بولۋمەن قاتار, قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن دە ۇستانۋعا تىرىساتىندىعىن بايقاۋعا بولادى. سەبەبى, قازاقتار دۇنيەگە بالا كەلگەندە قوي سويىپ, قۇدايى تاماق بەرىپ, جاڭا بوسانعان اناعا قالجا جەگىزەدى.

جاڭا بوسانعان اناعا «قالجا» بەرۋدىڭ زور ماڭىزى بار. ايەل بەلىن تەز بەكىتىپ, قول-اياعىن باۋىرىنا الادى. قازاقى سالت-داستۇرلەردى ناسيحاتتاۋشى زەينەپ احمەتوۆا دا ءبىر جازباسىندا جاس انانىڭ بوسانعاننان كەيىنگى كۇتىمىنە قالجانىڭ تيگىزەر پايداسى ۇشان-تەڭىز ەكەندىگىن, قالجا جەپ, جاس سورپا ىشكەن كەلىنشەكتىڭ ءسۇتى دە ماڭىزدى, قۇنارلى بولاتىندىعىن, بالانىڭ تەز ەت الىپ وسۋىنە اسەر ەتەتىندىگىن جازعان بولاتىن.

«تىلىمىزدە ءجيى قولدانىلاتىن وسى ءسوزدىڭ وزىندە ءمان-ماعىنا جاتىر. قالجانى كەي وڭىرلەردە قىزدىڭ توركىنى دە اكەپ جاتادى, بىراق قالجا, نەگىزىنەن, كەلىنشەكتىڭ كۇيەۋىنىڭ موينىنداعى مىندەت-پارىزى بولىپ ەسەپتەلەدى», — دەدى زەينەپ احمەتوۆا.

وتباسىمەن بىرگە جاڭاوزەندە تۇرىپ جاتقان 49 جاستاعى فرايدەي ادەرە حالىقارالىق اعىلشىن ءتىلى ورتالىعىندا مۇعالىم بولىپ جۇمىس ىستەيدى. بۇعان دەيىن ول استانا مەن الماتى قالالارىندا دا تۇرعان. بىراق, جانىنا جاقىن بولعانى – جاڭاوزەن قالاسى.

«قازاقستاندا تۇرىپ جاتقانىما 6 جىلعا جۋىق ۋاقىت بولدى. وتباسىممەن ساياحاتتاعاندى جاقسى كورگەندىكتەن ەلدەرىڭىزگە كەلىپ قونىستاندىق. مەن ءۇشىن قازاقستان – وتە قىزىقتى ەل. بۇعان دەيىن, باتىس افريكانىڭ بارلىق 16 مەملەكەتىندە, ازەربايجان, ۋگاندا, كەنيا, ەفيوپيا ەلدەرىندە, دۋباي, چيكاگو سىندى وزگە دە قالالاردا بولدىق»,- دەدى ادايدىڭ اكەسى.

فرايدەي مەن مەرسي قازاق توپىراعىندا دۇنيەگە كەلگەن ادايدىڭ قازاقستان ازاماتتىعىن العانىن قالايدى. ولاردىڭ ادايدان باسقا دا بالالارى بار. الدى ۋنيۆەرسيتەت بىتىرسە, كەيىنگىلەرى وزگە ەلدەردىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋگە دايىندالىپ ءجۇر. فرايدەي بارلىق بالاسىنىڭ قازاقستانعا كەلىپ, وسى جەردە ءبىلىم العانىن قالايدى. الايدا تىلدىك كەدەرگىنىڭ بار ەكەندىگىن, اسىرەسە قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋدىڭ قيىندىعىن جاسىرمايدى. سوندا دا ول ەرتە مە, كەش پە, بالالارى تۇگەل قازاقستانعا مىندەتتى تۇردە كەلەتىندىگىنە نىق سەنىمدى.

فرايدەي قازاقتىڭ مادەنيەتى مەن سالت-ءداستۇرىن, اسىرەسە ناۋرىز مەيرامىن جاقسى كورەدى.

«قازاق حالقى وتە جايدارى, قايىرىمدى, باۋىرمال ءارى قوناقجاي. مەن ءۇشىن ناۋرىز مەيرامى وتە اسەرلى ءارى كوركەم. سونىمەن قاتار قازاقتىڭ ءداستۇرلى تاعامدارىن, اسىرەسە ناۋرىز كوجەنى جاقسى كورەمىن. ۇلتتىق كيىمدەرىڭىز دە بار. ونى ادەتتە ناۋرىز مەيرامىندا كيىپ جۇرەمىن. ويتكەنى بۇگىندە ءوزىمدى قازاق سەزىنەمىن. مەنىڭ ەڭ سۇيىكتى تاعى ءبىر تاعامىم – ەت», — دەدى فرايدەي.

وسى ايداردا

دوباۆيت كوممەنتاري

Close