QBTÝ Qulybaevtardan memleketke qaıtaryldy

Foto:ulysmedia

Dınara Qulybaevaǵa qatysy bar Qazaqstan-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti (QBTÝ) memleket menshigine qaıtaryldy, dep habarlaıdy qandastar.kz aqparat portaly.

Qarjylyq eseptilik depozıtarııindegi aqparatqa sáıkes, endi ýnıversıtettiń jańa ıesi — Qaıtarylǵan aktıvterdi basqarý kompanııasy. Bul kompanııanyń jalǵyz quryltaıshysy jáne qatysýshysy – Qazaqstan Úkimeti. Ýnıversıtettiń akıonerlik quramyndaǵy ózgerister 27 aqpanda resmı tirkelgen.

Skifnews.kz jazǵandaı,     QBTÝ 2001 jyly 3 tamyzda Qazaqstan Úkimetiniń qaýlysymen qurylǵan. Qazaqstan tarapynan quryltaıshysy – Úkimet, al ýákiletti organy – Bilim jáne ǵylym mınıstrligi. Brıtan taraptan ýnıversıtettiń seriktesteri Ulybrıtanııa elshiligi men onyń negizgi ókili Brıtandyq keńes boldy.

2003 jyly ýnıversıtet «QazMunaıGaz» ulttyq kompanııasynyń menshigine ótti, sol kezde kompanııa ýnıversıtettiń jalǵyz akıoneri bolǵan. 2018 jyly jekeshelendirý baǵdarlamasy aıasynda QBTÝ Nursultan Nazarbaevtyń bilim berý qory qaramaǵyna ótti. Qordyń quryltaıshylarynyń biri – Nazarbaevtyń ortanshy qyzy Dınara Qulybaeva.

2023 jyly shilde aıynda Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev zańsyz alynǵan aktıvterdi memleketke qaıtarý týraly zańǵa qol qoıdy. Ol kezde bul mehanızm iri korrýpııaǵa ushyraǵan tulǵalar men ákimshilik-bılik resýrstary bar olıgopolııa toptaryna qoldanylatyny aıtylǵan edi.

Alaıda «NNEF» Qoǵamdyq qory QBTÝ-ǵa qatysty jaǵdaı týraly túsinikteme berdi.

Búgingi tańda buqaralyq aqparat quraldarynda Qazaqstan-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıtetiniń (QBTÝ, Ýnıversıtet) aktıvterin “Qaıtarylǵan aktıvterdi basqarý kompanııasynyń” (QABK) balansyna berý týraly aqparat taralýda.

Osyǵan baılanysty “NNEF” Qoǵamdyq qory (Qor) qalyptasqan jaǵdaıǵa túsinikteme berýdi qajet dep sanaıdy.

«Rasynda, qarjylyq eseptilik depozıtarııinde 27 aqpannan bastap QBTÝ-dyń 100% akııasynyń ıesi retinde “Qaıtarylǵan aktıvterdi basqarý kompanııasy” kórsetilgen. Akıonerdiń ózgerýi Qordyń erkinen tys, sot sheshimine sáıkes júzege asyryldy.

Qor 2018 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes ótkizilgen ashyq konkýrs nátıjesinde QBTÝ-dyń 100% akııasyn satyp aldy. “Baker Tilly Kazakhstan Advisory” táýelsiz konsaltıngtik kompanııasy bızneske keshendi baǵalaý júrgizip, qorytyndysyn usyndy. Konkýrs nátıjesinde “NNEF” QQ men “QazMunaıGaz” UK AQ arasynda satyp alý-satý kelisimsharty jasalyp, mámile quny 12 110 187 000 teńgeni qurady.

Qor satyp alǵan kezde Ýnıversıtet daǵdarysty jaǵdaıda boldy: qordalanyp qalǵan shyǵyn 2,7 mlrd teńgeni qurady. Stýdentter kontıngenti nebári 1 871 adamnan tursa, professorlyq-oqytýshylyq quram (POQ) negizinen qosymsha jumys isteıtin oqytýshylar bolyp, bul ǵylymı deńgeıdiń tómendeýine áser etti. Ýnıversıtet barlyǵy 16 bilim berý baǵdarlamasyn ǵana usyndy, al Qazaqstan úshin basym baǵyttardyń biri sanalatyn Qazaqstandyq teńiz akademııasy (KMA) jáne London ekonomıka mektebi (LSE) jabylýdyń aldynda turdy. Munaı-gaz salasyndaǵy keıbir tehnıkalyq mamandyqtarǵa tapsyrýshylar sany jetpeı, atalǵan baǵdarlamalarǵa lıenzııasynan aıyrylý qaýpi týdy. Ýnıversıtettiń barlyq tehnıkalyq jáne ınjenerlik kommýnıkaııalary apatty jaǵdaıda boldy, olar salynǵannan beri jóndeý kórmegen: shatyr men lıftter qaıta qalpyna keltirýdi qajet etti, sanıtarlyq toraptar jumys istemedi, eden, esik-tereze men baspaldaqtardyń da kúıi máz emes-ti», – delingen habarlamada.

Osy qıyn jaǵdaıda Qor ýnıversıtetti daǵdarystan shyǵarý jáne ony jan-jaqty transformaııalaý strategııasyn ázirledi. Qordyń tıimdi basqarýynyń arqasynda KBTÝ qysqa merzim ishinde daǵdarysty eńserip qana qoımaı, jańa sapaly deńgeıge kóterildi. Búginde KBTÝ-dyń jetistikteri men tabysy aıqyn:

• Stýdentter sany 1 871-den 7 649 adamǵa deıin ósti;

• Bilim berý baǵdarlamalary 16-dan 68-ge deıin artty;

• Eki jańa fakýltet ashyldy;

• KMA jáne LSE sııaqty basym bilim berý baǵdarlamalarynyń damýyna qoldaý kórsetilýde;

• LSE-KBTÝ baǵdarlamasy boıynsha 600-den astam túlek daıyndalyp, olar elimizdiń jáne álemniń jetekshi kompanııalarynda tabysty jumys isteýde;

• AO “Kaspıı Munaı” kompanııasymen birlesip Smart Field Airankol onlaın-oqytý platformasy iske qosyldy;

• Smart Field Airankol polıgony negizinde Ortalyq Azııadaǵy alǵashqy oqý-jattyǵý ken orny quryldy;

• Innovaııalyq ǵylymı jobalar úshin 35 zerthana ashyldy;

• Almaty qalasy ákimdigimen birlesip, Qazaqstandaǵy alǵashqy Smart City zerthanasy quryldy;

• SciVal (2018–2023 jj.) derekterine sáıkes, bir avtorǵa shaqqandaǵy ǵylymı jarııalanymdar sany boıynsha QBTÝ Qazaqstandaǵy úzdik úsh joǵary oqý ornynyń qataryna kirdi;

• Túlekterdiń 90%-y jaqsy jumysqa ornalasady nemese magıstratýrada oqýyn jalǵastyrýda.

QBTÝ-da joǵary sapaly mamandar daıarlaý ABET, ACBSP, CIMA, ACCA, CFA tárizdi álemdik agenttikterdiń akkredıtaııasy jáne qaıta akkredıtaııasy arqyly rastalǵan.

KBTÝ-dyń turaqty damýyna onyń ulttyq jáne halyqaralyq reıtıngterdegi kóshbasshylyǵy da dálel: ýnıversıtet QS halyqaralyq reıtıngine sáıkes Qazaqstandaǵy úzdik 5 tehnıkalyq joǵary oqý ornynyń jáne Ortalyq Azııa men Shyǵys Eýropadaǵy úzdik 30 joǵary oqý ornynyń qatarynda.

Ýnıversıtettiń mańyzdy damý baǵyty – álemniń jetekshi oqý oryndarymen yntymaqtastyq ornatý. Olardyń qatarynda London ýnıversıteti, Garvard bıznes mektebi, MIT, Kembrıdj ýnıversıteti, Redıng ýnıversıteti, Nortgempton ýnıversıteti, Qytaı munaı ýnıversıteti jáne basqalar bar. 2024 jyly Robert Gordon ýnıversıtetimen (Ulybrıtanııa) birlesken PhD baǵdarlamasy boıynsha kelisim jasaldy.

QBTÝ-dyń ǵylymı ortalyq retindegi bedeliniń artýynyń nátıjesinde Eni Agip Karachaganak, Total E&P, Schlumberger, Fraunhofer Institute of Automation, Chevron, NCOC, Micromine, Honeywell, Emerson, Schneider Electric, Baker Hughes, Halyk Bank, Kaspıı Munaı, Iandeks, Cavendish Laboratory (Kembrıdj ýnıversıteti) syndy jetekshi kompanııalarmen birlesken zerthanalar quryldy.

“NNEF” Qory eshqashan QBTÝ-dan paıda tabýdy maqsat etken joq jáne ýnıversıtet qyzmetinen birde-bir ret dıvıdend alǵan emes. Barlyq kirister ýnıversıtetti damytýǵa qaıta ınvestıııalandy: ǵımarattardy jańǵyrtý jáne jóndeý, ınfraqurylymdy jańartý, zerthanalardy jabdyqtaý jáne stýdentter úshin jaǵdaı jasaý. Sońǵy jeti jyl ishinde Qor ýnıversıtettiń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn damytýǵa 11 mlrd teńgeden astam qarajat saldy, onyń ishinde:

• 3,6 mlrd teńge ýnıversıtet ınfraqurylymyn nyǵaıtýǵa, onyń ishinde:

– 2 mlrd teńge ınjenerlik jelilerdi, shatyrdy, lıftterdi kúrdeli jóndeýge jáne ǵımaratty árleýge;

– 1,6 mlrd teńge zerthanalardy zamanaýı jabdyqtarmen jabdyqtaýǵa;

– 660 mln teńge órttiń saldaryn joıýǵa baǵyttaldy.

• 7 mlrd teńge stýdentter úshin áleýmettik jaǵdaıdy jaqsartýǵa ınvestıııalandy:

• 980 oryndyq eki jańa zamanaýı jataqhana salyndy;

• 2 400 sharshy metrlik kópfýnkıonaldy sport kesheni ashyldy.

QBTÝ – Qordyń 25 jyldan astam ýaqyt boıy bilim berý salasynda iske asyryp kele jatqan mańyzdy jobalarynyń biri. Osy ýaqyt ishinde “NNEF” Qory Qazaqstannyń bilim júıesin damytýǵa 250 mıllıon dollardan astam qarajat saldy.

Qor QBTÝ-dy turaqty damytý strategııasyn ustanady jáne ýnıversıtettiń bolashaq jetistikteri men órkendeýi úshin aldaǵy ýaqytta da ınvestıııa salýǵa daıyn.

“NNEF” Qory QBTÝ akııalaryna qatysty quqyqtaryn qalpyna keltirý úshin zań aıasynda barlyq qajetti sharalardy qabyldaýda.

«Qazaq-Brıtan ýnıversıteti» AQ akıonerleriniń ózgergeni týraly sheshim 2025 jyldyń 27 aqpanynda qabyldandy. Ýnıversıtet , sondaı-aq buryn QBTÝ-ǵa tıesili bolǵan eki ınstıtýt memlekettik «Qaıtarylǵan aktıvterdi basqarý kompanııasy» JShS menshigine ótti.

Aıta keteıik, buǵan deıin QBTÝ 2018 jyly ýnıversıtettiń akııa paketin jekeshelendirip alǵan «Nursultan Nazarbaev Bilim berý qory» qoǵamdyq qoryna tıesili bolatyn.