QYTAILYQTAR ONLAIN SAÝDA NARYǴYNDA BIRINShI ORYNDA TUR

2027 jylǵa qaraı álem boıynsha elektrondy saýda kólemi 9,3 trıllıon dollarǵa artady. Bul – brıtanııalyq saraptamalyq konsaltıngtik GlobalData kompanııasynyń deregi. Internet dúkenderdiń adamǵa tıgizer paıdasy zor. Biraq qorshaǵan ortaǵa keltirer zııandy tustary da jeterlik. Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forýmnyń deregi boıynsha jyl saıyn elektrondy saýda kezinde 165 mıllıard qaptama qoqysqa tastalady eken. Iá, onlaın saýdasy qyzǵan zamannyń qyzyǵyn satýshy da, tutynýshy da kórip otyr. Aıshylyq alys jerlerden jyldam taýar aldyrý úshin qazir aılap, aptalap emes, ári ketse 3 kún kútersiz. Adam úshin tapsyrystyń qashan jetetini mańyzdy. Biraq ol qalaı keledi? Onlaın saýdanyń paıdasynan zııany kóp Tutynýshy úshin tapsyrysynyń búlinbeı, synbaı kelgeni mańyzdy. Sondyqtan saýdager kompanııalar taýar qaptamasyna úlken mán beredi. Sóıtip, qaǵaz, polıetılen qapshyqtarmen qaptap tastaıdy. Máselen, jyl saıyn álemde 241 mıllıon tonna qorap óndiriledi. Ol úshin Canopy ormandardy qorǵaý uıymynyń deregine súıensek, 3 mıllıard aǵash kesiledi. Máselen, 2020 jyly Qytaıda 80 mıllıard taýardy jetkizý úshin, 10 mıllıon tonna qorap qaptama qoldanǵan. Vıola Volgemýt, eko-belsendi: — Ásirese jomart juma kezinde ınternet-dúkenderde jeńildikter kóp bolady. Keı tutynýshylar jyldam jetkizýdi tańdaıdy da, zatynyń qandaı transportpen jetetinine bas aýyrpaıdy. Máselen, bir túıir zat, úlken júk kóliginiń ishinde bolar-bolmas oryn alyp kelýi múmkin. Ol kólik ary-beri júrgen saıyn aýaǵa ýly zat bóledi. Bazarǵa baratyn halyq qarasy azaıdy. Esesine júk tasıtyn kólik sany artty. Ushaq, poıyz, júk kólikteri jáne avtomobılder – qoımadan tutynýshyǵa jetetin transport tizbegi osyndaı. Álemdik startap joba Earth 5R deregi boıynsha 2020 jyly ınternet arqyly qabyldanǵan tapsyrystardy jiberý kezinde, kólikterden aýaǵa taraǵan kómirqyshqyl gazynyń kólemi 37%-ke jetken. Sarapshylar: «2030 jylǵa qaraı jetkizýshi kólik sany 7 mıllıonǵa jetedi», — deıdi. Júk kólikteri aýany lastaıdy Álemdegi eń iri onlaın saýda alańy – ol amerıkalyq Amazon saıty. Kúnine 4 mıllıon taýar jetkizilip, gadjetter, kıim-keshekter, turmystyq zattardyń mıllıondaǵan modeli usynylady. Osy arqyly AQSh jahandyq naryqty jaýlaǵysy keledi. Al oǵan eýropalyqtar beıjaı qarasyn ba?! Máselen, Franııanyń keı ortalyqtarynda kompanııanyń qoımalary salynǵan. Odan shyǵyp, qala ishinde ary-beri zýlaǵan júk kólikteriniń júrisi jergilikti halyqtyń tıtyǵyna tıgen edi. Jıl Reneve, eko-belsendi: — Bir ǵana kompanııa ekologııaǵa mol shyǵyn keltirip otyr. Bul jalǵasa berse, jaǵdaı odan beter ýshyǵady. Máseleni zań júzinde sheshý kerek dep oılaımyn. «Qytaıda jasalǵan» taýarlardy álemde qazir árbir 3-shi turǵyn tutynady. Naǵyz saýdager qytaılyqtar onlaın saýda naryǵynda birinshi orynda. Jahandyq elektrondy kommerııa naryǵynyń 52,1%-i osy qytaılyqtardyń úlesinde. Odan keıin AQSh-tyń ınternet satylym kólemi 20%-ti kórsetse, reıtıngtegi úshinshi oryn 3,4% kórsetkishimen Ulybrıtanııaǵa tıesili. Onlaın-saýdanyń bir tıimsiz tusy, taýardy ólshep, piship kórmegesin ony qaıtarýǵa týra keledi. Iaǵnı, ony oraıtyn qaptamanyń shyǵyny eke ese artady degen sóz. Odan qaldy, satýshy men tutynýshy arasynda sandalyp júretin transporttyń shyǵyny bar. Sondyqtan tapsyrys bergen kezde qara bastyń qamyn emes, qorshaǵyn ortanyń jaǵdaıyn da oılaǵan jón. Tapsyrys bergen kezde onyń ólshemine, sapasyna muqııat bolý kerek. Sonda tapsyrys ózińizde qalady da artyq shyǵyn bolmaıdy.