Syrym elinde ulan asyr toı ótti

2022 jyldyń 1 qazan kúni Syrym aýdany ortalyǵy Jympıty aýylynda bir aptalyq sharalardyń sońǵy legi óz máresine jetti. 1 qazan kúni ertemen Batyr, qolbasshy Syrym Datulynyń týǵanyna 280 jyl jáne kórnekti memleket, ult qaıratkeri, alash zııalysy Jahansha Dosmuhamedulynyń týǵanyna 135 jyl tolýyna oraı ótetin toıǵa kelgen qonaqtar “Syrym shyqqan tóbege” taǵzym etti.

Aýdan ákimi Tólegen Tóreǵalıev qonaqtarǵa “qosh keldińiz!” aıtyp, tek Syrym eli úshin emes, kúlli alashqa ortaq toı ekenin tilge tıek etti.
Dúbirli toıǵa kelgen qonaqtar Syrym Datulynyń eskertkishine gúl shoqtaryn qoıyp, taǵzym etti.
Taǵzym artynsha toıtóbedegi alaman báıgege men tazy jarysyna ulasty. Is-shara Batys Qazaqstan oblysy ákiminiń orynbasary Baqytjan Narymbetov arnaıy qatysyp, quttyqtaý sózin sóıledi.
​
​Daladaǵy dúbirli dodaǵa jınalǵan halyqtyń kópshiligi at jarysyn qyzyqtaýǵa kelgenderi belgili.

Áýeli qıqýlaǵan halyqtyń nazary tazylar jarysyna aýdy. Ár aýdandardan qosylǵan tazylar áp degende sýyryla alǵa shyqqandarymen, Báıterek aýdanynan kelgen Marat Muhtarovtyń tazysy 1 oryndy ıelense (50 000 t ) 2- 3 oryndy Nurlan Muhtarovtyń tazysy (30 000 — 20 000 tg) eshbirine bermedi.
Dala dúbirge tolyp aınala shańǵa bóger sátte keldi.

Atsúıer qalyń qaýym dúrbilerin qoldaryna aldy, bapkerler de tolqý ústinde. Áýeli 2 aınalymdyq “taı jarysy” bastalyp, sońy 6 aınalymdyq “top báıge” jáne 8 aınalymdyq “alaman báıgege” ulasty. Dala at tuıaǵynyń dúbirine toldy. Halyqtyń qıqýlaǵan úni boıdy shymyrlatady. Báriniń nazary, kókeıdegi oıy máre syzyǵyn alǵash bolyp qaı attyń kesip óterine aýǵan.
Sonymen úsh túrli báıgeniń tolyq nátıjesi tómendegideı:

“Taı jarysy” 13 taı

1 oryn — Asylbek Jańabaev, “Qaratorǵaı”
(Aqjaıyq aýdany), 250 000 teńge;
2 oryn-Qaldybek Nurpeıisov, “Tumar” (Aqtóbe oblysy, Qobda aýdany), 150 000 teńge;
3 oryn-Meırambek Ýmırov “Samal” (Qobda aýdany) 100 000 teńge;
“Top báıge” 13 at
1 oryn-Temir Kákim, “Tasqyn “ (Terekti aýdany), 800 000 teńge
2 oryn-Bekbol Baıjarqynov, “Aqmonshaq”, (Aqtóbe oblysy), 500 000 teńge;
3 oryn — Maqsat Seıtalıev, “Aıtóbel” (Jańaqala aýdany), 300 000 teńge;
“Alaman báıge” 12 at
1 oryn — Bekbol Baıjarqynov “Mesıs” (Aqtóbe oblysy), 1 000 000 teńge;
2 oryn — Maqsat Seıtalıev “Baqtory”, (Jańaqala aýdany), 700 000 teńge;
3 oryn — Ermek Ibashev “Aqjaýyn” (Aqtóbe oblysy), 500 000 teńge;
Aýdaryspaq
1 oryn — Tólebı Qaıyrjanov, 50 000 teńge
2 oryn — Abaı Kenjebaev, 30 000 teńge
3 oryn — Jánibek Jamalov, 20 000 teńge
Arqan tartys
1 oryn — 1987 jylǵylar, 50 000 teńge
2 oryn — Saroı aýyldyq okrýgi, Kózdiǵara aýyly, 30 000 teńge
3 oryn — О́leńti aýyly, 20 000 teńge
Qoı kóterýden
Saıyn Aldııar jeńimpaz jeńimpaz atandy.
​
​

Dala dúbirinen keıingi ulan asyr toı «Syrym — aıbarym, Jahansha — baıraǵym» atty respýblıkalyq aqyndar aıtysymen sabaqtasty. Qazaqtyń tól ónerin tamashalaýǵa halyq anshlagpen jıyldy. Egde jastaǵy ata-ájelermen qatar balalardyń da qarasy qalyń boldy.

Aıtystyń atasy atanǵan, halyqaralyq aıtys aqyndary men jyrshy-termeshiler odaǵynyń tóraǵasy Júrsin Erman sóz dodasyn júrgizý úshin sahnaǵa shaqyryldy. «Qazaqtyń qasıetti mekeni Jympıty aspanynda búgin rýh ushyp júrgendeı. Ol rýh — has batyr Syrymnyń, alash arysy Jahanshanyń rýhy»,—dedi Júrsin Erman.

Syrym aýdany ákimi Tólegen Tóreǵalıev dala kemeńgeri men alash qaıratkerin ulyqtaýǵa arnalǵan sharaǵa shaqyrtýdy qup alǵany úshin Júrsin Moldashuly men aıtyskerlerge alǵysyn bildirip, jańa Qazaqstanǵa Syrym men Jahanshanyń izimen, ıdeıasymen qadam basaıyq degen peıilin jetkizdi.

Aıtys alamanyna barlyǵy segiz aqyn qatysty. Jyr dodasyn syrymdyq Baýyrjan Shırmedınuly men Talǵat Myqıdyń juby bastady. Atyraýlyq Shalqarbaı Izbasarov pen Muradym Mırlanov sóz qaǵystyrdy. Aıtystyń bekzadasy Bekarys Shoıbekovpen úsh márte «Altyn dombyra» ıegeri Muhtar Nııazov aıtysty. Tórtinshi bolyp Syr súleıleriniń synyǵy Nurmat Mansurov pen arpa ishinde bir bıdaı, Narynnyń nar qyzy Jansaıa Mýsına shyqty.

Aıtystyń meımany retinde kelgen Jáken Omarov, Berik Júsipovter termelerimen júrektegi sherdi qozǵap, kórermen kózine jas úıirdi. Ásirese, J. Omarov oryndaǵan Maılyqojanyń áke men ana týraly termesi halyqty erekshe áserlendirip, oı saldy.

Halyqty qıqýlatyp, delebesin qozdyrǵan aıtys úsh saǵatqa jýyq ýaqytqa sozyldy.

Dombyra asynǵan aqyndar dodasy sońynda aýdan ákimi Tólegen Tóreǵalıev pen oblystyq máslıhat depýtaty, «Jibek joly» sharýa qojalyǵynyń jetekshisi Ǵanımat Nurmuhanov sahnaǵa kóterildi. Aýdan ákimi segiz aqynnyń árqaısysyna eldiń atynan at mingiziletinin aıtty. Ulttyq ónermen halyqty sýsyndatý úshin, aıtysty uıymdastyrý úshin eńbek sińirgen qos Baýyrjanǵa (B.Halıolla, B.Shırmedınuly) alǵysyn bildirdi. Jympıtyǵa júırikterimen kelgen Júrsin Ermanǵa shapan jaýyp, qurmet kórsetti. Barlyq qonaqtarǵa estelik syılyq pen aýdan ákiminiń alǵys haty tabys etildi.

Ǵanımat Qaıyrjanuly Júrsin Moldashulyna da at mingizdi.

Aýdannyń toıyna túske deıin qadirli qonaqtar kelip, tartysty báıge, Júrsinniń júırikteri qatysqan alaman aıtys ótse, kópten kútken gala konertte ótti.
Búgingi toı, burynǵydan ózgerek bolǵanynda aıta ketýimiz kerek.

Qorytyndy keshke Qazaqstan Kompozıtorlar odaǵynyń múshesi, ánshi-sazger Jaskeleń Ǵaısaǵalıev bastaǵan, Taras Jaýynbaev, Kamıla Shaıhıeva, Qanat Tólepqalı, Danabek Úmbetáli jáne jerlesimiz Bekeı Qanatov syndy óńirimizge tanymal óner ıeleri án shyrqady.

Odan bólek, jas ta bolsa tyńdarmannyń júreginen oryn ala bilgen, kópke tanymal, jastardyń súıikti ánshisi Sadraddın Bolat ta keshtiń basty qonaǵynyń biri boldy.

Kesh jastardyń kóńilinen shyqsa kerek, Syrym aýdanynyń ortalyq alańynda ánsúıer aǵaıynnyń qatary qalyń boldy.

Bir aptaǵa sozylǵan aýdandaǵy toıdyń ádemi nústesi qoıyldy.

MÚSIRBEK AITAShEV
AIJAN BAÝYRJANQYZY
ShYNAR MOLDANIIaZOVA