الەۋمەت
قانداستار كومەككە مۇقتاج
الماتى قالاسى ىشكى ساياساتى باسقارماسى قولداۋىمەن «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتونوگرافيالىق بىرلەستىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «وتان وتتان دا ىستىق» قانداستار جوباسى ىسكە قوسىلعاندىعىنا كوپ بولا قويمادى. وسى تۇرعىدا زەرتتەپ كورگەنىمىزدەي كوشىپ كەلگەن قانداستاردىڭ ەڭ ءبىرىنشى ۇتىلاتىنى ول زاڭدى دۇرىس بىلمەۋى, ءوز قۇقىعىن تالاپ ەتپەۋى ەكەن.
قازىرگى ۋاقىتتا قحر دان قازاقستانعا كەلىپ وقىپ جاتقان قانشاما ستۋدەنت بار. بىراق سول ستۋدەنتتەردىڭ كوبى جازعى ءۇش اي دەمالىستا قىتايعا قايتا الماي وتىر. باستى سەبەپ قىتايداعى ساياسي احۋالدىڭ كۇردەلەنىپ تۇرعانى. بۇگىندە قازاقستاننىڭ ءار قالاسىنان كەلگەن ستۋدەنتتەر الماتى قالاسىنا جينالعان, سول ستۋدەنتتەردىڭ تالىمگەرى قىدىرالى وراز ۇلى ءبىراز ستۋدەنتتەردى باستاپ «ادىرنا» ۇلتتىق -ەتونوگرافيالىق بىرلەستىگىنىڭ «وتان وتتان دا ىستىق» جوباسى مەن تانىسۋعا ءارى جوبا اياسىندا زاڭگەرلىك كومەك سۇراي كەلگەندى.
«2018 جىلدىڭ قىسقى دەمالىسىندا قىتايعا كەتكەن 97 ستۋدەنتتىڭ بەس التىسى عانا كەلدى»- دەيدى قىدىرالى وراز ۇلى.
«قالعانىن قحر دا جەكە قۇجاتتارىن الىپ قويىپ, ۇي قاماقتا وتىر. كەيبىرىنىڭ اتا-اناسى ساياسي قۋدالاۋعا ۇشىراعاندىقتان ءتىپتى تۇرمەگە تۇسكەندەرى دە بار. وسى ماسەلەنى ەسكەرىپ بيىلعى جازعى ءۇش ايدا بالالاردى ەلگە جىبەرمەدىك. وقۋىن اياقتاپ السىن دەپ قازىرگى كەزدە بارلىعىن «اتا جۇرت» ەرىكتىلەر ۇيىمى باس بولىپ, الماتى قالاسىندا جيناپ وتىرمىز. ءبىر ايدان كەيىن ءوز وقۋلارىنا جاتاحانالارىنا قايتادى. ال تۋىسى بارلارى ءوز تۋىستارىندا تۇرادى. بارلىق ستۋدەنتتەر وسى ەلدە قالىپ ازاماتتىق العىسى كەلەدى, وسى ەلدىڭ ازاماتى بولعىسى كەلەدى. بىراق «ورالمان كۋالىگى» ۋاقىتىنىڭ تىم تىعىزدىعىنا بايلانىستى ۋاقىتىن وتكىزىپ الىپ جاتىر. جوعارعى جاققا ۇسىنىس رەتىندە «ورالمان كۋالىگىنىڭ» ۋاقىتى وتكەندەرگە كومەك سۇراپ حات جولداعان ەدىك. جاۋاپ رەتىندە «ورالمان كۋالىگىنىڭ» ۋاقىتى, تەك ءۇش اي مەرزىمىن دە وتكەندەرگە عانا قايتا تاپسىرۋعا بولاتىندىعى جايلى زاڭ شىقتى. بۇل زاڭ شىعىپ بىتكەنشە, الدى جىلدان اسىپ كەتكەن ورالمان كۋالىگىنىڭ يەلەرى كوبەيىپ كەتتى. قازىر دە «ورالمان كۋالىگىنىڭ» ۋاقىتى وتكەندەر تەك «ىقتيارحاتپەن» جۇر. «ىقتيارحاتتىڭ» ۋاقىتى 5 جىل كولەمىندە عانا, سوندا «بەس جىلدان كەيىن قايتا كەلگەن جاعىڭا قايتاسىڭ»-, دەپ تۇر عوي. ال ول جاقتا كىمدى نە كۇتىپ تۇرعانىن ايتۋ قيىن. تاعى ءبىر ماسەلە تىركەۋ, اتا-اناسى تۋعان تۋىسى ءالى قىتايدا تۇرىپ جاتقاندىقتان ەشكىمدى تانىمايتىن جاستار, كوشى قون پوليتسياسىن جاعالاپ جۇرگەن دەلدالدارعا جەم بولىپ جاتىر. ءبىزدىڭ تاراپىمىزدان ۇسىنىسىمىز جاتاحاناداعى تىركەۋىمەن «ىقتيارحاتپەن» ازاماتتىق الاتىن زاڭ شىقسا جاس بالالار ءبىراز قيىنشىلىقتان قۇتىلار ەدى. ءوزىم دە قحر دان العاش كەلگەن دە دەلدالدارعا جەم بولىپ, بىراز ساباق بولدى. كەيدە وسى دەلدالدار اقشا مەن قۇجاتتى الىپ الادى دا, نە جۇمىس بىتپەيدى, قۇجاتتىڭ دا ۋاقىتىن ءولتىرىپ الادى. بىزدە قازىر 76 بالا بار, بارلىعى دەمەيىن بىراق كوبى وسى دەلدالدان تەپەرىش كورىپ وتىر, تەزدەتىپ ازاماتتىق الىپ قالىپ قالعىسى كەلىپ دەلدالدارعا ۇرىنىپ جاتىر. ارامىزدا كامىلەتتىك جاسقا ەندى تولعاندار بار, اتا-اناسىن ساعىنبايدى دەپ ويلايسىز با, ارينە ساعىنادى. كورمەگەندەرىنە ەكى ءۇش جىلدان اسىپ بارادى. بىراق بارلىعى ەلىن دە وتانىن دا قالعىسى كەلەدى».
قازىردە «اتا جۇرت» ەرىكتىلەر ۇيىمىنىڭ كومەگىمەن جاتاحانادا تۇرىپ جاتقان تاعدىرى ءار ءتۇرلى 76 بالا بار. بارلىعى كومەككە مۇقتاج, ازاماتتىققا تاپسىرعىسى كەلەدى. بىراق قولدان كەلەر قايران جوق. دەگەنىمەن «وتان وتتان دا ىستىق» جوباسىن قولعا العان ۇيىم قاراپ جاتپاق ەمەس: ء«بىز وسى قانداستارىمىزدىڭ ماسەلەسىمەن وبلىس كولەمىندە دە كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرىپ, زاڭدىق تۇرعىدا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن باستاپ كەتتىك. قانداستارىمىزدىڭ ماسەلەسىن شەشۋگە قولدان كەلگەنشە ايانبايمىز» -, دەيدى جوبا جەتەكشىسى الىشەر ومار.
ايدا قوجمامبەتوۆا
